Hoge waardes kankerverwekkende stof gemeten bij NAM-lek Farmsum

19 december 2018, 06:10 • 4 minuten leestijd

Bij de lekkage van aardgascondensaat op het NAM-tankenpark in Farmsum zijn veel hogere waardes van de kankerverwekkende stof benzeen gemeten dan tot nu toe bekend was.

De gemeente Delfzijl ging uit van een piekwaarde van 40 ppm aan benzeen. Minister Wiebes laat nu in een brief aan de Tweede Kamer weten dat dit in een rioolput op verboden terrein opliep tot 350 ppm.

Een verontreiniging wordt vaak uitgedrukt in ppm: parts per million. Dat is het aantal deeltjes van de giftige stof per miljoen deeltjes.

De alarmeringsgrens voor benzeen, de meest gevaarlijke stof in aardgascondensaat, is 0,2. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is benzeen bij een waarde van 30,7 ppm hinderlijk voor mensen, waardoor ze klachten als hoofdpijn en duizeligheid kunnen krijgen.

Die grens is bij de vervuilde put, waar hulpdiensten hun werk moesten doen, dus met bijna twaalf keer de hoeveelheid overschreden.

'Die waardes zijn vastgesteld op een terrein waar mensen niet mogen komen', benadrukt wethouder IJzebrand Rijzebol van Delfzijl.

'In openbaar gebied zijn nooit hogere waardes vastgesteld dan 20 ppm. Anders hadden we hele andere maatregelen genomen, dan hadden we misschien wel woningen moeten ontruimen.'

Wel kregen omwonenden en hulpdiensten last van prikkende ogen, buikpijn en duizeligheid, door de geur van de dampende olievlek op het kanaal in Farmsum.

De hulpdiensten die met het giftige aardgascondensaat hebben gewerkt, worden onder controle gehouden. De gemeente, de Veiligheidsregio en waterschap Hunze en Aa's houden regelmatig bijeenkomsten om met medewerkers hierover te praten.

Rijzebol: 'Dat zijn plezierige gesprekken waar veel vragen worden gesteld, die op een goede manier beantwoord worden. Maar het is wel duidelijk dat onze mensen in eerste instantie niet beseften hoeveel ellende er rond die putten gaande was.'

Voor zover bekend hebben medewerkers geen blijvende gezondheidsklachten aan de NAM-lekkage overgehouden. 'Maar men geeft wel aan dat ze er een vervelend gevoel bij hebben', zegt Rijzebol.

Het is opvallend dat de waarde van 350 ppm in de rioolput nu pas naar buiten komt. Raadsleden en Tweede Kamerleden hadden eerder om deze waardes gevraagd bij de wethouder en de minister.

Tot nu toe gaven ze aan dat de waardes op openbaar terrein niet boven de 20 ppm kwamen en in de rioolput 40 ppm. Nu blijken dus veel hogere waardes te zijn gemeten - weliswaar op verboden terrein.

Volgens Rijzebol is het logisch dat er in de vervuilde put veel hogere waardes zijn gemeten: 'Normaal ligt daar een deksel op. Toen dat eraf ging, rook je die lucht goed. Dan wil je daar even niet in de buurt staan.'

De minister zegt dat de meting van 350 ppm door de brandweer is gedaan, toen nog niet bekend was met welke stof het riool was vervuild. Die informatie is gebruikt om te bepalen om welke stof het ging en welke beschermingsmiddelen de hulpverleners nodig hebben.

Uit metingen in opdracht van de gemeente Delfzijl, zijn enkele dagen later in de betreffende rioolput ook waardes van 162 en 100 ppm gemeten. Wethouder Rijzebol benadrukt niet bewust gegevens te hebben achtergehouden:

'We hebben alle info die we hadden gedeeld met het Openbaar Ministerie (OM), die strafrechtelijk onderzoek hiernaar doet. We hebben er niks aan om informatie achter te houden. Wij zijn immers niet de boosdoener, dat is de NAM.'

GroenLinks-raadslid Tim Haan wil in elk geval opnieuw om opheldering vragen: 'Die hogere waardes zijn natuurlijk niet bij huizen gemeten, maar ik had ze liever wel gelijk gezien toen ik erom vroeg. Nu komt alles beetje bij beetje naar buiten, ik had dat liever in één keer gehad.'

Het Staatstoezicht op de Mijnen doet naast het strafrechtelijk onderzoek met het OM een bestuursrechtelijk onderzoek. Vorige week werd in een tussenrapportage bekend dat de lekkage van 30.000 liter aardgascondensaat kwam door een opeenstapeling van menselijke en technische fouten. De NAM heeft meerdere alarmsignalen genegeerd.

Het gasbedrijf heeft hiervoor meerdere malen excuses aangeboden.