Een groene Eemsdelta, er wordt aan gewerkt

De frustratie droop van de aanwezigen op de najaarvergadering van de Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE) vorige week. De industrie was diezelfde week neergezet als spelbreker bij de onderhandelingen over het Nationale Klimaatakkoord dat het kabinet vrijdag wil presenteren (zie kader).

De industrie dreigde van tafel te gaan omdat er een CO2-heffing in de lucht hing voor grote industriële vervuilers. Maar het waren gisteren de milieuorganisaties en vakbonden die boos van de onderhandelingstafel wegliepen, omdat een CO2-heffing er juist niet komt.

Dat de industrie als kwaaie pier wordt gezien is wat betreft de noordelijke energie- en industriebedrijven onterecht. Bedrijven in het noordelijk haven- en industriecluster doen naar hun zeggen al veel om de CO2-uitstoot te verminderen. Daar is nauwelijks oog voor, zeggen ze.

Het is niet zo gek dat de ogen op de energiebedrijven en de industrie worden gericht als het gaat om de reductie van CO2. Die sectoren zijn samen verantwoordelijk voor iets meer dan de helft van de nationale CO2-uitstoot. 84 miljard kilo CO2 komt jaarlijks uit de schoorstenen van alle bedrijven samen in Nederland. Met als nationaal kampioen CO2-uitstoter de Eemscentrale van RWE.

De Industrietafel Noord-Nederland, waarin bedrijven in de regio Eemsdelta - Emmen zijn verenigd, zegt dat het aan deze ondernemingen niet zal liggen. Juni dit jaar presenteerden zij al een voorzetje - Noord-Nederland geeft gas op CO2-reductie - waarin globaal staat wat de doelen zijn en hoe die bereikt moeten worden. Deze week ligt er hun definitieve bijdrage.

Daarin staat hoe de bedrijven de CO2-uitstoot in 2030 met de helft willen terugdringen. De Industrietafel Noord-Nederland is er optimistisch over. Dankzij een reeks projecten in uitvoering of op stapel wordt dat doel 'ruimschoots gehaald' zeggen ze.

In 2050 moet de CO2-uitstoot naar bijna nul. Dat vergt 'ingrijpende proceswijzigingen, nieuwe technologie op industriële schaal en heldere beleidskeuzes voor een langere termijn.' Dat betekent onder meer dat er voor circa vijf gigawatt aan windmolens op zee bijgebouwd moet worden. Dat zijn honderden nieuwe windmolens, een enorme klus die jaren gaat vergen. In dat licht zijn de verwachtingen en voorspellingen van de noordelijke Industrietafel inderdaad optimistisch te noemen.

Veel windenergie van zee is een van de bouwstenen voor een nagenoeg emissievrije noordelijke industrie. Met die wind kan waterstof worden gemaakt die als brandstof en grondstof ingezet kan worden. Verder moet meer gebruik worden gemaakt van groene grondstoffen zoals biomassa uit de landbouwresten en kan CO2 worden afgevangen en gebruikt als grondstof. Ook kan er nog efficiënter met energie worden omgegaan.

'Ik durf te zeggen dat wij het meest efficiënte industriecluster van Europa zijn', zegt directeur Frans Alting van de Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE). Die efficiency wordt bereikt door bedrijven zoveel mogelijk van elkaars reststoffen, bijproducten en warmte gebruik te laten maken. 'In 2030 moet de CO2-uitstoot met 49 procent zijn afgenomen. Meer dan de helft van die reductie kunnen we uit energie-efficiency halen. De rest van de CO2-vermindering moet komen van gebruik van biostoom en inzet van andere energiebronnen dan kolen en gas.'

Er is trouwens al heel veel gedaan om de CO2-emissie in te perken, benadrukt Alting. Er is in de periode 1990 tot 2017 door de gehele energie-intensieve industrie voor miljoenen geïnvesteerd in verbetering van processen, energiebesparing en toepassing van andere energiebronnen. De CO2-emissie is in deze periode met 36 procent teruggebracht, terwijl er 17 procent meer product is gemaakt.

De bedrijven van de noordelijke tafel zeggen hun opdracht serieus te hebben genomen. 'Wij hebben hartstikke goede plannen', zegt Alting. 'Wij staan ook heel goed voorgesorteerd om duurzaam te worden. Want niet iedere cluster heeft dezelfde kansen als wij met onze stroom van windmolens op zee.' Daar komt bij dat de omvangrijke agrarische sector in het Noorden een belangrijke grondstoffenleverancier kan zijn voor de chemie- en energiebedrijven.

Voor een industriepark als bijvoorbeeld het Limburgse Chemelot ligt de situatie heel anders, stelt Alting. De mogelijkheden om er groene stroom te maken zijn er beperkter. Ook voor een haven als Rotterdam, grotendeels afhankelijk van olie-import is het een stuk ingewikkelder om te vergroenen.

Vandaar dat Cas König, voorzitter van de Industrietafel Noord-Nederland en directeur van Groningen Seaports stelt dat de energietransitie voor de regie helemaal geen bedreiging is. 'Het is een kans voor de industrie om te vernieuwen en de omschakeling van grijs naar groen te realiseren.'

NoordZaken wilde weten wat de Eemsdelta-bedrijven doen om van grijs naar groen te gaan. Om te zien wat de klimaatpraktijk in de regio is, zetten we de initiatieven op een rij. Klik hier voor grotere weergave.