Vertrouwen van Groningers daalt onder het vriespunt, de woede bereikt kookpunt

Na tientallen informatiebijeenkomsten over de versterkingsoperatie in het aardbevingsgebied is dit de balans: het vertrouwen van de Groningers daalt onder het vriespunt, de woede bereikt (opnieuw) het kookpunt.
Het moeten slopende weken zijn geweest voor wethouder Pier Prins van de gemeente Loppersum en gebiedsmanager Manno Bannink van de Nationaal Coördinator Groningen. Tien avonden stonden zij voor vaak volle zalen met woedende, wanhopige en verdrietige bewoners die al jaren in de ellende zitten.

Geschokt en gelaten

Ook in andere gemeenten, waaronder Delfzijl, Midden-Groningen en Oldambt vinden dit soort avonden plaats. In Meedhuizen reageerden de mensen geschokt toen uit het nieuwe plan van de NCG bleek dat het versterkingsspook onverwachts in het dorp opdoemt.
Nog geen tien kilometer verderop, in een zaaltje in Siddeburen, reageerden de meeste mensen gelaten. En in Oldambt, buiten de oorspronkelijke contourenlijn, was de teneur: 'Eindelijk, zie je nou wel dat ook wij met dit probleem kampen?'

Veel onduidelijkheid

Wat alle avonden gemeen hebben, is dat er nog veel onduidelijk is. De mensen zijn niets wijzer geworden over de veiligheid van hun huis. Alleen dat ze uit de mond van NCG-medewerkers horen dat een normaal risicoprofiel niet per se betekent dat hun huis veilig is.
Het computermodel van de NAM, dat als basis geldt voor de versterkingsoperatie, lijkt op een fruitautomaat
Sven Jach - Verslaggever RTV Noord
Als bewoner met een normaal risicoprofiel weet je na al die avonden nog steeds niet of en wanneer je huis ooit versterkt moet worden, want daarvoor moet eerst iemand je huis bekijken. Als dat al is gedaan, wordt berekend hoe je huis versterkt moet worden en of sloop en of nieuwbouw nodig is.

Gok afwachten

Maar - telkens die maar - met een licht verhoogd of een normaal risicoprofiel moet je wel achteraan in de rij aansluiten. Tegen de tijd dat je aan de beurt bent, is de gaskraan misschien al bijna dicht en krijg je waarschijnlijk te horen dat versterking niet meer nodig is.
Al die jaren heb je mogelijk wel in een onveilig huis gewoond. Maar ach, lijkt de overweging, zolang er geen zware aardbevingen zijn waardoor je huis bezwijkt, heeft de gok goed uitgepakt. Bovendien scheelt het de schatkist miljoenen, zo niet miljarden euro's. Versterken lijkt op het betalen van een verzekeringspremie die misschien wel hoger ligt dan de verzekerde waarde.

Slechte cabaret

Sowieso lijkt het erop dat er veel gegokt wordt. Want ook het computermodel van de NAM, dat als basis geldt voor de versterkingsoperatie, lijkt op een fruitautomaat. Elke druk op de knop levert nieuwe resultaten op, met goed of slecht nieuws voor de individuele bewoner, afhankelijk van wat die hoopt.
Omdat het systeem niks zegt over het individuele veiligheidsrisico van een woning, wordt het alleen gebruikt om de volgorde te bepalen. Dat is hoe de NCG'er het elke avond uitlegt aan de inwoners van de gemeente Loppersum. Er wordt niet onder stoelen of banken gestoken dat het systeem aan alle kanten rammelt. De cynische lachsalvo's die daarop volgen, wekken de indruk dat het om een slechte cabaretvoorstelling gaat.

Kansspelen

Ondertussen bestaat de kans dat woningen niet op de lijst komen, terwijl ze mogelijk wel onveilig zijn. Op zo'n methode zet je als overheid die de 'veiligheid voorop heeft staan' je geld toch niet in? Zoals een inwoner tijdens de informatieavond in Middelstum tegen de NCG'er zegt: 'Uw methode lijkt op een kansspel. En ik hou niet van kansspelen.'
Het antwoord daarop is: 'Er is momenteel niks beters en we moeten door. We nemen de kritiek mee naar de makers.'
Met tranen versterk je geen huizen en repareer je geen schade. Daar zijn daden voor nodig
Sven Jach - Verslaggever RTV Noord

Toekomstig instituut

Daarnaast is nog veel onduidelijk over het geld en wie nou precies wat betaalt. De NAM wil alleen de portemonnee trekken voor de onveilige huizen. Er zijn woningen die volgens het NAM-model geen verhoogd veiligheidsrisico hebben en waarvoor de mijnbouwer dus niet wil betalen.
Het is aan de minister om aan de achterdeur met de NAM te onderhandelen welk huis nou wel en niet veilig is. Een toekomstig instituut voor de versterkingsopgave moet de minister daarbij helpen.

Vingers in de oren

Omdat in sommige gevallen wel verwachtingen zijn gewekt, wordt een deel van de 'minder onveilige' huizen volgens de oude regels versterkt. Wiebes zegt dat daar geld voor is, maar dat zijn ministerie en dat van Binnenlandse Zaken samen met de regionale overheden en de woningcorporaties moeten kijken hoe ze de euro's gaan verdelen. Maar hij blijft herhalen dat geld en ook capaciteit niet voor vertraging mogen zorgen en dat dit ook niet gebeurt.
Sommige gedupeerden geven het op en zitten met hun ogen dicht en de vingers in de oren te koken van woede. Ze kunnen de beloftes niet meer aanhoren. Het is alsof je partner drie keer is vreemdgegaan en zegt het nooit meer te doen. Diep in je hart weet je dat het waarschijnlijk loze woorden zijn en je wacht tot de volgende keer dat het weer misgaat.

Daden vereist

Na jaren in een emotionele achtbaan te leven en talloze beloftes te hebben gehoord, is het vertrouwen van de Groningers nu misschien wel verder weg dan ooit. Wanhoop, boosheid en verdriet vullen die leegte. En dat staat op gespannen voet met wat Wiebes ooit in een interview heeft gezegd: 'Er is optimisme nodig om vooruitgang te boeken'.
Opgekropte woede en tranen helpen daar niet bij, want met tranen versterk je geen huizen en repareer je geen schade. Daar zijn daden voor nodig. En nu dus echt!