Deze dag: Schier is weer Nederlands
27 december 2018, 20:00 • 2 minuten leestijd
Schiermonnikoog was altijd particulier bezit, totdat de Staat der Nederlanden het eiland kort na de Tweede Wereldoorlog inlijfde. Dat gebeurde op deze dag in de geschiedenis, 27 december 1945.
Schier was in handen van particulieren sinds het in 1638 door het gewest Friesland - dat het geld goed kon gebruiken - was verkocht. Eigenaren gingen meestal zorgvuldig met hun bijzondere bezit in de Waddenzee om.
Zo liet de Haagse zakenman John Banck de duinen beplanten met helmgras om zandverstuivingen tegen te gaan. Ook liet hij een nieuwe waddendijk aanleggen. In 1893 verkocht hij het eiland voor 200 duizend gulden aan de Duitse graaf Berthold Hartwig Arthur Graf von Bernstorff.
Die liet er naaldbossen aanleggen om het hout te verkopen. Zoon Bechtold erfde het eiland van zijn vader vlak voor de oorlog. Hij had de pech dat de Nederlandse overheid na de Duitse capitulatie, 'krachtens artikel 3 van het Besluit Vijandelijk vermogen', de kans greep om onder meer alle bezittingen van Duitse burgers te nationaliseren: Schiermonnikoog behoorde voortaan toe aan Nederland.
De Groningse burgemeester Cort van der Linden klom meteen in de pen om de regering in een uitvoerige brief ervan te overtuigen, het eiland tot 'recreatiecentrum voor de bevolking van de stad Groningen' te maken. Ook van andere steden trouwens.
Hoewel Schiermonnikoog tot op de dag van vandaag voor veel Groningers een heerlijke plek is om te ontspannen, ging de regering niet mee in de redenatie. Schiermonnikoog was en bleef Fries grondgebied.
De laatste eigenaar, Bechtold Eugen von Bernstorff, ligt op het eiland begraven. Het geeft zijn verbondenheid met het eiland aan. Tot zijn dood in 1987 heeft hij geprocedeerd om 'zijn bezit' terug te krijgen. Dat lukte niet, waarop hij zijn doelstelling wijzigde en schadevergoeding van de Duitse staat eiste. Die voerde immers oorlog waardoor de graaf niet alleen zijn Nederlands eiland kwijtraakte, maar ook grondgebied in het oosten verloor aan de Russen bij de vorming van de DDR.
Vier jaar voor zijn dood kende de rechter hem tenslotte een schadevergoeding toe van 80 duizend Duitse marken. De naam Bernstorff leeft voort op het eiland, dat zijn eigendom was tot op deze dag in de geschiedenis, 27 december 1945.
