Een recessie in 2019? Bij ons beslist niet

© RTV Noord
Een recessie? Handelsruzies en een Brexit die de resultaten gaan bepalen? Wat verwachten ondernemers van 2019? We leggen de vraag voor aan ons kersverse NoordZaken-panel.
Net als vorig jaar hebben we vooraanstaande noordelijke ondernemers gevraagd zitting te nemen in het NoordZaken-panel. We zijn namelijk wel benieuwd naar wat zij van actuele zaken vinden. Ze zijn onze barometer waarmee de stemming peilen. Is die bedrukt of juist optimistisch?
Het panel bestaat uit de genomineerden voor de Groninger Ondernemingsprijs, die glansrijk werd gewonnen door Koopman Logistics uit Noordhorn.
Vandaag introduceren we de panelleden, allemaal mannen en vrouwen, die niet om een mening verlegen zitten. Met een aantal van hen blikken we vooruit op het komende jaar, al blijft voorspellen moeilijk. Maar dat 2019 een mooi jaar wordt, zien ze allemaal als een feit.
Mocht het een jaartje wat minder gaan, dan zijn we daardoor echt niet uit het veld geslagen
Harm Beerda - Directeur Koninklijke Oosterhof Holman

'Sinds de laatste neergang geen boterham minder gegeten'

Harm Beerda, directeur infrabedrijf Koninklijke Oosterhof Holman in Grijpskerk. Een familiebedrijf met een geschiedenis die 106 jaar terug gaat. Op leeftijd, maar daarom niet minder vernieuwend. Brengt traditie en innovatie samen.
'Een recessie? Welnee, echt niet. Dat woord valt al snel en het krijgt teveel gewicht. Zo vind ik dat we de effecten van de laatste recessie ook sterk overdrijven. We hebben sinds 2008 toch geen boterham minder gegeten? Ons bedrijf heeft er ook nauwelijks iets van gevoeld. Sterker nog, we zijn sinds 2008 met 120 mensen gegroeid.'
'Ik zie de noordelijke economie als geheel zich alleen maar verder ontwikkelen. We hebben hier de faciliteiten, de ruimte en goede mensen. Als ik zie hoe steden als Groningen en Leeuwarden zich ontwikkelen, geloof ik helemaal niet in een achteruitgang.'
'Voor ons bedrijf verwacht ik ook een goed jaar. We hebben een jaar of tien geleden al ingezet op zaken als duurzaamheid en circulariteit, een woord dat toen nog moest worden uitgevonden. We zijn anders gaan denken over gebruik van fossiele brandstoffen en grondstoffen. Dat idee is binnen het bedrijf sterk geëvolueerd en we lopen er nu mee voorop.'
'Wij zijn een familiebedrijf en we werken vanuit onze een visie op de langetermijn. Mocht het een jaartje wat minder gaan, dan zijn we daardoor echt niet uit het veld geslagen. Vanuit onze visie is de energietransitie voor ons een belangrijk onderwerp. Traditionele infrastructuur zal een kleiner deel van de portefeuille worden. Aanleg van energie- en datanetwerken daarentegen zullen belangrijker worden.'

'Goed gevulde portefeuille, geen enkele zorg'

Klaas Toxopeus, directeur HIBEX, fabrikant van prefab betonnen gevelelementen in Hoogkerk. Kan toveren met beton.
'Wij verwachten een beetje groei, een procent of tien tot twintig. O, dat is geen beetje? Nou ja, we zijn de laatste jaar flink gegroeid en dan wordt het natuurlijk steeds moeilijker om die hele hoge cijfers opnieuw te halen.'
'Maar het gaat inderdaad hartstikke goed, al begint het op sommige vlakken nu wel te knellen. Financiering voor projecten wordt moeilijker en het wordt steeds lastiger goed personeel te vinden. Voorheen belden we een uitzendbureau en kregen we een lijstje met drie kandidaten, nu krijgen we hooguit één naam door. En dat is dan ook nog wel eens iemand met een plakkertje.'
'Een recessie zou er kunnen komen, maar in de bouw zeker nog niet. Die sector hobbelt altijd een paar jaar achter de conjunctuur aan. Wijzelf hebben nog geen enkele zorg, met een portefeuille die voor de komende twee jaar al goed is gevuld.'   
We zijn tot de conclusie gekomen dat er in eigen land nog zoveel kansen liggen
Eelkje Oldenburger - Algemeen directeur Hempflax

'Hoopvol over de noordelijke economie'

Eelkje Oldenburger, algemeen directeur van Hempflax in Oude Pekela. Ziet oneindig veel toepassingen van hennep.
'Met Hempflax gaan we een hele mooie tijd tegemoet. Ik denk dat we aan de vooravond van ons succes staan. Een maand of drie geleden hebben we besloten onze focus te verleggen. Met de vezels waren we altijd sterk gericht op buitenlandse markten, zoals die van de auto-industrie. En onze strooisels gingen de hele wereld over.'
'We zijn tot de conclusie gekomen dat er in eigen land nog zoveel kansen liggen. Wij zijn namelijk een biobased bedrijf dat zijn grondstoffen uit de regio haalt. Mede vanuit duurzaamheid gedacht is het dan een goed idee om in de nabije omgeving naar toepassingen van hennep te zoeken. En die zijn er zeker. We zien ze in de bouw, in de voeding en voedingssupplementen, in veevoer. Door hennep te bewerken proberen we waarde aan het product toe te voegen. Bijvoorbeeld door eiwitten te halen uit de geperste zaden.'
'Hempflax beleeft een omslag. Het heeft alles te maken met de komst van een groepje nieuwe mensen bij Hempflax. Je kunt doen wat je altijd al deed, dan krijg je wat je altijd al had. Je kunt er ook voor kiezen een paradigmasprong te maken. Dat doen we nu.'
'Over de noordelijke economie ben ik hoopvol. Er lopen allerlei programma's die de regio zullen verstevigen, denk aan de Gebiedscoöperatie Zuidoost-Groningen of de Economic Board Groningen. Ik denk zelfs dat het gebied er over een jaar of tien heel anders uitziet dan nu. Er zijn zoveel mensen die zich gevangen voelen in de Randstad en er weg willen. Wanneer je hier werkgelegenheid creëert - en waarom zodat niet kunnen - Dan kun je een hele verhuizing op gang brengen. Dit is het gebied van de toekomst.'

'Wij komen nu pas op stoom'

Erwin Balkema, directeur van Bano BV in Groningen. Familieonderneming die begon als geluidverhuurbedrijfje en nu doet in 'state-of-the-art event technology'.
'Wij denken dat de markt verder aantrekt. Ons doel voor 2019 is dat we onze klant nog blijer willen maken. Het wordt voor bedrijven steeds belangrijker hoe ze zich naar buiten laten zien. Voor ons is het van belang dat we de opdrachtgever goed meenemen en vertellen hoe bijvoorbeeld een stand eruit ziet en hoe klanten dat beleven.'
'We komen in het Noorden nu pas op stoom en ik voorzie nog zeker twee à drie jaar groei. We hebben hier mooie bedrijven waar we trots op kunnen zijn. Daar ben ik wel blij mee. Bescheidenheid houdt ons wel eens tegen, maar met een mooiere uitstraling als bedrijf kunnen we daar een andere draai aan geven.'
'Ik zie wel een paar bedreigingen. We hebben opdrachtgevers in Engeland. Om daar te komen kopen we nu nog gewoon een kaartje, maar dat wordt straks na de Brexit een hoop meer papierwerk. We moeten maar zien hoe groot de impact daarvan is. Waar we ook mee te maken hebben, zijn de wereldwijde aanslagen in relatie tot grote mensenmassa's. Ten tijde van de aanslagen in België een paar jaar geleden werden veel evenementen afgeblazen. Dat kan gevolgen hebben voor de toekomst van evenementen en dus ook voor ons.'
We moeten kunnen blijven ondernemen en dat moet ik met een zo sterk Groen Links eerst nog maar eens zien
Eddy Roossien - Directeur Roossien Hoogwerktechniek

'Groningen is er niet bepaald op achteruitgegaan'

Eddy Roossien, directeur Roossien Hoogwerktechniek in Groningen. Scheepswerktuigkundige die zag dat op hoogte werken nogal onveilig gebeurde en daar eigen oplossingen voor verzon.
'Voor 2019 maken we gebruik van de basis die we de afgelopen twintig jaar gelegd hebben. We gaan wel iets veranderen. Tot nu toe doen we vooral maatmerk, maar we zijn bezig een nieuw standaardproduct te ontwikkelen. We gaan een in hoogte verstelbaar werkbordes maken. Komend jaar gebruiken we als ontwikkelfase en dan willen we in 2020 een productielijn hebben om in massa te kunnen produceren.'
'Ten aanzien van de Brexit of andere internationale invloeden maak ik me weinig zorgen. We bewegen ons vooral in Nederland en België. Ten tweede hebben politieke besluiten vaak nooit directe gevolgen. Maar ja als je in Engeland zaken doet dan heeft dat zeker invloed. Moet trouwens nog zien hoe het daadwerkelijk uitpakt hoor.'
'Hier in de regio komen we steeds meer los. Ik hoor steeds minder dat we helemaal in Groningen zitten. Groningen is er de laatste tijd zeker niet op achteruit gegaan. We hebben Google en de universiteit speelt een belangrijke rol. Alles wordt mondialer en Groningen mixt steeds meer.'
'Vanuit de gemeente kreeg het ondernemersklimaat de afgelopen jaren de nodige aandacht. Ik vind het jammer dat Joost van Keulen als wethouder weg is. We moeten kunnen blijven ondernemen en dat moet ik met een zo sterk Groen Links eerst nog maar eens zien.'

Deze keer niet aan het woord, maar wel deel van het NoordZaken-panel:

- Marko Kamminga, directeur Frits Jurgens in Kolham. Producent van hi-tech scharnieren voor gracieuze taatsdeuren. Geliefd bij architecten.
- Patrick Reinders, directeur Effektief Groep. Schoonmaakbedrijf dat dankzij efficiënte aanpak nu tot de top tien in de sector behoort.
- Maurice de Wilde, directeur Koopman Logistics in Noordhorn. Niet voor niets winnaar van de Groninger Ondernemingsprijs.
- Bert-Jan van Dinter, directeur Vandinter Semo, gewasveredelaar in Scheemda. Groei van de wereldbevolking betekent meer vraag naar zaden. Ziet er dus goed uit voor het Scheemder bedrijf.