Nashville-verklaring: 'Moeilijk voor kerkgangers die worstelen met hun gevoel'

7 januari 2019, 16:25 • 5 minuten leestijd

De Nashville-verklaring zorgt voor veel opschudding © ANP

'Schadelijk en onbarmhartig.' Zo omschrijft COC Groningen/Drenthe de Nashville-verklaring, die door honderden protestantse predikanten en voorgangers is ondertekend. Onder hen waren ook twee Groningse predikanten, die de handtekening overigens ook weer hebben ingetrokken.

In het document wordt homoseksualiteit en transgenderisme expliciet worden afgewezen. Ook wordt de suggestie gewekt dat dit zaken zijn waarvan mensen kunnen 'genezen'.

Als je zelf niet vindt dat je ziek bent, waarom zou je dan genezen moeten worden?

Annelies van Santen - COC Groningen/Drenthe

'Die tekst raakt onze gemeenschap zeer. En eigenlijk zou het iedereen moeten raken', zegt bestuurslid Annelies van Santen van COC Groningen/Drenthe over die tekst.

'Als je zelf niet vindt dat je ziek bent, waarom zou je dan genezen moeten worden? De term 'genezing' wijst op iets omkeerbaars, maar dat is het niet. Blijkbaar vinden de ondertekenaars dat wel. Het verbaast mij dat mensen, zoals Van der Staaij, er anno 2019 nog zo over denken.'

Van Santen, zelf niet kerkelijk opgevoed, dacht bij het lezen van de verklaring direct aan 'kerkgenootschappen waar mensen worstelen met gevoelens van homoseksualiteit en transgenderisme'.

'Zij krijgen nu het gevoel dat ze niet meer welkom zijn. Dat moet heel moeilijk zijn. Ik heb altijd begrepen dat geloof liefde moet zijn, dat iedereen er mag zijn. Niet dat je ziek bent en iets fout doet.'

In de eerste lijst van ondertekenaars stonden in elk geval twee Groningse predikanten, waarvan beiden zich inmiddels hebben teruggetrokken.*

Om te achterhalen waarom iemand de verklaring ondertekent, sprak RTV Noord met een andere ondertekenaar: Kim Batteau, emeritus-predikant in IJsselstein. De strekking van de Amerikaanse versie van de Nashville-verklaring, dat het huwelijk in de bijbel is ingesteld voor een man en vrouw, was voor hem reden om te ondertekenen.

Maar Batteau is het niet met de volledige tekst eens. 'Ik heb moeite met artikel 7, waarin staat dat het niet de bedoeling is dat mensen zichzelf bewust willen zien en positioneren als personen met een homoseksuele of transgenderidentiteit.'

Volgens Batteau moet er volop begrip zijn voor mensen die 'homofiel' zijn en daarmee worstelen. Hij zegt de pijn te snappen die mensen door de verklaring voelen.

'Het pastorale kwam in deze verklaring niet goed uit de verf. De strekking, en dat is niet nieuw, is dat de ondertekenaars vinden dat er een onderscheid is tussen homofilie en homoseksualiteit.'

Soms zeg je dingen heel kort en to the point en mis je de nuance

Kim Batteau - Emeritus-predikant

Dat houdt volgens hem in dat je veel begrip moet hebben voor mensen met dergelijke gevoelens. Maar de bijbel staat volgens Batteau het in praktijk brengen van deze gevoelens niet toe. De synode (een kerkelijke vergadering, red.) van de Christelijke Gereformeerde Kerken gebruikt volgens Batteau deze bijbeluitleg. Daar kan hij zich in vinden.

'Soms zeg je dingen heel kort en to the point en mis je de nuance. Het was beter geweest als aan deze verklaringen ook een pastoraal advies had gehangen. Dan zou dit stuk veel sterker hebben gestaan in Nederland.'

Ook bij christenen onderling heerst er verdeeldheid. Zo was de Groningse emeritus-predikant Cor van der Leest niet blij toen hij van deze verklaring hoorde. Hij laakt de ondeskundigheid die volgens hem uit dit stuk spreekt. Bijvoorbeeld als het gaat om christelijke transgenders.

'Ze hebben het in deze verklaring over transgenderisme, zonder dat ze definiëren wat dit is. Ik krijg het gevoel dat ze geen flauw idee hebben wat het is.'

De bijbel begint met het ideaal van het huwelijk tussen man en vrouw, maar de werkelijkheid is vaak anders

Cor van der Leest - Emeritus predikant

Van der Leest had jaren geleden iemand in zijn kerkelijke gemeente die met dergelijke gevoelens te maken had. Samen met diens therapeut organiseerde hij toen een landelijke gespreksgroep om zich in het onderwerp te verdiepen.

´Transgenders zijn mensen die soms jarenlang geworsteld hebben om hun transgender-zijn te onderdrukken, maar dat lukt nooit. De bijbel begint met het ideaal van het huwelijk tussen man en vrouw, maar sinds dat begin is de werkelijkheid vaak anders.'

Volgens hem is genderidentiteit niet te genezen door pastorale gesprekken of de inbreng van het geloof. En daar zit de pijn bij Van der Leest over de Nashville-verklaring.

'Ze hebben in de Nashville-verklaring onvoldoende erkend wat gebrokenheid in het leven teweeg kan brengen.'

Overigens hebben de opstellers van de Nashville-verklaring niet alleen veroordelende woorden over de lhbt-gemeenschap. In een van de artikelen staat 'dat mensen die geboren zijn met een lichamelijke aandoening in de geslachtsontwikkeling evenzeer geschapen zijn naar Gods beeld en evenveel waarde en waardigheid bezitten als alle anderen'.

Verder ontkennen de opstellers dat 'iemand met onduidelijkheden met betrekking tot het biologisch geslacht geen vruchtbaar leven kan leiden.'

Dit klinkt een beetje als de oude opvatting dat je wel homo mag zijn, maar niet praktiserend

Annelies van Santen - COC Groningen/Drenthe

Beide passages maken het document er voor COC-bestuurslid Van Santen echter niet beter op.

'Het klinkt een beetje als de oude opvatting dat je wel homo mag zijn, maar dan niet praktiserend. En hoe verhoudt zich dat tot de tekst over genezing? Als je zo geboren bent maar Jezus omarmt, kun je genezen worden?'

Van Santen hoopt dan ook dat er door de veelbesproken verklaring een tegenbeweging op gang komt, 'ook vanuit de kerken zelf'.

'Gelukkig zijn er al veel tegengeluiden, zoals de voorzitter van de EO en vanuit het CDA. En ook op social media heb ik al veel steunbetuigingen gezien. Dat kan een positief effect hebben.'

Tweede Kamerlid Henk Nijboer (PvdA) publiceerde een kritische tweet aan het adres van SGP-leider Van der Staaij.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft bekendgemaakt de Nashville-verklaring te beoordelen op eventuele strafbaarheid. De ambassadeur van de Gay Pride, Francis van Broekhuizen, heeft inmiddels aangifte gedaan tegen Van der Staaij. Of belangenorganisatie COC dat voorbeeld volgt, kan Van Santen niet zeggen.

'Vanuit de grondwet is dat iets wat je natuurlijk moet overwegen, maar wij volgen onze landelijke organisatie daarin.'

* Update 08-01-2018: Aanvankelijk was van één Groningse dominee nog niet bekend of hij nog steeds achter de Nashville-verklaring stond. Nu is bekend dat ook hij zijn handtekening onder de verklaring heeft weggehaald.