Groninger Landschap wil steenfabriek Rusthoven nieuw leven inblazen

De stichting wil het fabrieksterrein kopen en er een wandelgebied van maken.

De fabriek is van oorsprong al in 1804 gebouwd. Ruim honderd jaar later krijgt Rusthoven een - voor die tijd - hypermoderne ringoven, waar vele miljoenen bakstenen worden gemaakt.

Vernieuwingen blijven echter uit, waardoor de fabriek in 1965 de deuren moet sluiten. Het gebied raakt in verval en er komen krakers. De karakteristieke dertig meter hoge schoorsteen gaat tegen de vlakte, omdat hij bij een aardbeving om zou kunnen vallen.

Het terrein komt in 2013 in handen van een nieuwe eigenaar, die er een manege en woningen wil bouwen. Maar telkens loopt hij tegen nieuwe problemen aan. Zo zitten er zeldzame (en beschermde) vleermuissoorten in de ringoven en zijn honderden kubieke meters grond vervuild, onder meer met asbest.

Ondertussen gaat de verpaupering van het terrein gewoon door. 'Steenfabriek Rusthoven' groeit uit tot het hoofdpijndossier van de gemeente Loppersum. Die staat op het punt om via de rechter de eigenaar te dwingen de vervuilde grond op te ruimen en het terrein op te knappen.

Maar dan komt Het Groninger Landschap om de hoek kijken. De stichting heeft al langer plannen om het naastliggende park van Landgoed Ekenstein over te nemen. Met steenfabriek Rusthoven erbij kan er één groot wandelgebied komen.

Directeur Marco Glastra: 'Dit is de kans om het in één keer de goede kant op te laten vallen voor de oude steenfabriek. Het is in potentie een pareltje in onze provincie.'

Het Groninger Landschap wil de rommel en vervuilde grond schoonmaken, de gebouwen zoveel mogelijk intact laten, wandelpaden aanleggen en de ringoven deels toegankelijk maken voor publiek. Deze inrichtingskosten, inclusief het opruimen en saneren, bedragen een half miljoen euro.

Glastra: 'De baksteenindustrie is een heel belangrijk stukje historie van Groningen. Het zal dus een industrieel, ruig terrein blijven. We maken het niet te netjes. Er komen betonnen wandelpaden, picknicktafels, een uitzichtpunt en een informatiepunt.'

De stichting kan de helft (228.000 euro) van de kosten voor haar rekening nemen. Het Groninger Landschap vraagt de gemeente en provincie de andere helft bij te dragen, ieder 114.000 euro.

Volgens Glastra is de provincie positief over het plan. Een formeel besluit moet nog worden genomen. De gemeenteraad van Loppersum was donderdagavond laaiend enthousiast.

Leo van Esch (GroenLinks): 'Dit is fantastisch om te zien. Het is al jaren een hoofdpijndossier, en dan krijg je zo'n plan voorgeschoteld. Er is geen enkele twijfel: dit moet uitgevoerd worden.'

Ook Hans Warink van Loppersum Vooruit staat achter het idee: 'Dit is een geweldig plan, ik ben er verliefd op. De ruïnes worden op een geweldige manier teruggebracht.'

Kritiek is er nog wel van de VVD. Jur Huizinga: 'Ik heb er vanmiddag nog gelopen en schrok me rot. Ik ben bang dat dit niet voor 456.000 euro gaat lukken. De panden zijn in slechte staat. Mijn grootste zorg is dus de financiering.'

Volgens Glastra zijn alle bedragen tot nu toe ruim begroot: 'We gaan ook niet renoveren, alleen conserveren, dus zoveel mogelijk in de huidige staat houden. We zijn hier niet drie keer met de kaasschaaf overheen gegaan, er zit zelfs nog enige ruimte in.'

Enthousiasme is er ook bij Klarissa Nienhuys van de Vleermuiswerkgroep Groningen. In de ringoven zitten drie zeldzame tot zeer zeldzame soorten, waar er nu enkele tientallen van verblijven. 'Dat kunnen er driehonderd worden', zegt Nienhuys.

'Daarmee is Rusthoven in potentie het grootste en belangrijkste vleermuisverblijf van onze provincie.'

Op 1 februari wil Het Groninger Landschap het fabrieksterrein overnemen, als er geen tegenvallers zijn bij de schoonmaakkosten van de grond. De provincie doet op dit moment nader onderzoek naar de vervuiling en de resultaten worden een deze dagen verwacht.

Als alles rond is, hoopt Het Groninger Landschap dit jaar al te kunnen beginnen met de herinrichting van het terrein.