Vogels tellen op vijf hoog: 'Ik heb hier nog nooit een tuinvogel gezien'

Een huismus
Een huismus © Marten van Dijl / ANP Photo
Het is 's ochtends 10.10 uur. Met in zijn linkerhand een dampende kop koffie en in zijn rechterhand de app van de Vogelbescherming, zit Joeri van der Werf klaar. Vanuit zijn raam kijkt hij uit over het Groningse Kostverloren en kan hij zijn balkon goed in de gaten houden. De telling is begonnen.
Voor de zestiende keer is dit weekend de Nationale Tuinvogeltelling. Het idee: noteer een half uurtje de vogels die je spot in je tuin, ergens tussen vrijdagochtend 08.30 uur en maandagmiddag 12.00 uur. Joeri woont in een flatje op vijf hoog en heeft nog nooit een tuinvogel op zijn balkon gezien. Toch telt hij mee.
Joeri op zijn balkon. Foto: RTV Noord / Bram Koster

Goed weer

Het weer zit in ieder geval mee. Hadden we nog een weekje doorgekwakkeld met 5 graden, dan hadden we nauwelijks vogels te tellen gehad, denkt Gronings ecoloog Jan Doevendans. 'Sneeuw en ijzel zijn de ergste dingen voor vogels. Dan kunnen ze niet in de bodem op zoek naar voedsel.'
Tuinvogelconsulent Nynke Elzenga uit Haren vult aan: 'Met name de soorten die hun voedsel normaal gesproken buiten de steden en de dorpen vinden, zoals vinken, zullen dan op zoek gaan naar alternatieve plekken, zoals je tuin.'
 

Te laat

Daarom is ook het balkon van Joeri sinds donderdag voorzien van twee vetbollen. Maar eigenlijk is hij daarmee te laat, volgens Elzenga. 'Vogels moeten je tuin opnemen in hun foerageerronde. Ze moeten weten dat er voedsel te vinden is. Dat duurt even.'
 

Telt niet

Om 10.30 uur heeft Joeri dan ook nog steeds geen vogel kunnen turven. 'Tot nu toe is het teleurstellend.' In de verte ziet hij wel een paar meeuwen, kraaien en duiven. Maar die tellen niet, want alleen de vogels op het balkon mogen worden geturfd.

Funest

Vanuit het raam valt ook op hoe groot de hoeveelheid gebouwen is, die in een stad als Groningen staat. En sinds 2014 wordt er ieder jaar weer meer bijgebouwd, bleek deze week uit een onderzoek van het CBS.
Wat betekent dat voor de vogels? 'Het aantal tuinen neemt toe, dus het aantal tuinvogels misschien ook. Maar dat gaat weer ten koste van andere soorten,' stelt Doevendans. Nieuwbouw is volgens hem funest voor weidevogels. 'Kijk naar Blauwestad en Meerstad. Dat waren vroeger weilanden. Daar had je de grutto, de kievit, de graspieper. Die zitten er nou niet meer.'
Volgens Elzenga is nieuwbouw ook voor de tuinvogel niet per se goed nieuws. 'Heel veel nieuwbouwwijken zijn een steenwoestijn, met schuttingen en bestrating. Maar je kunt je tuin ook vogelvriendelijk inrichten, met veel groen en bomen.' Het belangrijkste is dat als de ene leefplek van een vogel wordt opgeheven, er wordt nagedacht over een alternatieve leefplek. 'Dat gebeurt te weinig.'
 

Valse hoop

Inmiddels is het 10.38 uur, nog twee minuten te gaan. 'Ik had de valse hoop dat een musje toch nog heel snel even mijn vetbol zou aanraken. Maar aangezien ik op vijf hoog woon, had ik dit wel een beetje verwacht,' zegt Joeri.
Waarom hij dan toch meedoet aan de telling? 'Mijn hele familie is fan van vogels. Ik tekende vroeger zelf ook vogels. Maar ik ben niet zo'n spotter hoor, ik krijg geen kick van het zien van een zeldzame vogel,' lacht hij. Maar bovenal vindt hij ecologisch onderzoek belangrijk. 'Daar gaat veel te weinig geld naartoe.'

Trend

Naast bewustwording bij mensen van de vogelsoorten die in de tuin leven, bevestigen Elzenga en Doevendans het belang van dat onderzoek.
'Als je zoiets als een tuinvogeltelling meerdere jaren achter elkaar doet, wordt een trend zichtbaar. Als je weet dat een soort gillend achteruit gaat, kan je meer broed- en voedselplekken creëren,' aldus Elzenga. 'En het is ook gewoon leuk.'
 

Beteuterd

Om 10.40 uur leest Joeri voor vanaf de app: 'Weet u zeker dat u uw nultelling wilt doorvoeren?' Enigszins beteuterd antwoordt hij zelf: 'Ja.'
Via de tuinvogels-app van de Vogelbescherming kan iedereen nog tot maandag 12.00 uur de getelde vogels in de eigen tuin doorgeven. Misschien heb je meer geluk dan Joeri.