Fusiegemeenten geven ruim zes ton uit aan afscheid

Eemsmond besteedde 175.000 euro aan activiteiten rond het afscheid van de gemeente. Tienduizenden euro's meer dan begroot. Eemsmond is niet de enige: begin dit jaar zijn elf Groningse gemeenten gefuseerd tot drie. Wat kosten al die afscheidsactiviteiten? En wat hebben inwoners er aan gehad?

RTV Noord vraagt begin november 2018 al op hoeveel geld de gemeenten, die zijn opgegaan in Het Hogeland, Westerkwartier en Groningen willen uitgeven aan afscheidsfeesten voor bestuurders, ambtenaren en inwoners.

Begin januari vraagt RTV Noord aan de nieuwe gemeenten hoeveel geld er daadwerkelijk is besteed. De antwoorden die de gemeenten hebben gegeven, zijn te vinden in onderstaande tabel:

GemeenteUitgegevenUitgegeven per inwonerHet HogelandBedum65.000,-6,21De Marne109.000,-10,84Winsum16.000,-1,18Eemsmond175.000,-11,25Gemeente GroningenGemeente Groningen (voorganger)Vrijwel nihilVrijwel nihilHaren51.000,-2,57Ten Boer70.000,-9,60WesterkwartierGrootegast43.000,-3,54Leek50.000,-2,54Marum18.000,-1,72Zuidhorn70.000,-3,70667.500,-Gemiddeld: 4,84

Voor de inwoneraantallen zijn cijfers van het CBS gebruikt met als peildatum 1 januari 2018. Deze cijfers zijn hier te vinden.

- Eemsmond geeft verreweg het meeste geld uit: 175.000 euro in totaal, dertigduizend euro meer dan begroot. Er moeten nog bonnetjes binnenkomen, dus het bedrag zal nog verder oplopen;
- De Marne staat als één na kleinste gemeente op de tweede plek: daar gaat ruim een ton op aan kosten rond het afscheid;
- De gemeente Groningen zegt dat zij niets hebben uitgegeven;
- Volgens de antwoorden van de gemeente Winsum doet deze gemeente het na Groningen het meest zuinig aan: in Winsum betaalt elke inwoner 1,18 euro voor het afscheid van die gemeente.

De gemeente Eemsmond heeft zowel van het bestuur als haar inwoners uitgebreid afscheid genomen.

Daarnaast stelde Eemsmond een budget beschikbaar waarmee alle dorpen op hun eigen manier een feest konden organiseren. Bij minstens zeventien activiteiten stond de gemeente stil bij het afscheid. Dat begon in maart 2018 tijdens de lichtjesweek in Roodeschool. Later werd in Oudeschip nog een concert gegeven in samenwerking met Brassband Immanuel en Alex Vissering.

Andere afscheidsactiviteiten zijn muzieknachten, markt- en kinderactiviteiten, een paardendag, pubquiz, culturele fietstocht, tentoonstelling 'Sporen in het Hogeland' en de zogeheten Dieverdoatsiedagen, mét reuzenrad.

De gemeente Eemsmond laat een lied componeren door zanger Erwin de Vries: 'Adieu mien mooie Eemsmond'. Het wordt ten gehore gebracht op het afscheidsfeest in De Mencke, op 15 december. Bij dat afscheidsfeest waren ook optredens van Wat Aans, Vangrail en diverse shantykoren.

Het lied van Erwin de Vries is hieronder te beluisteren:

'Het is een hoop geld. Maar gelukkig is het zo dat herindelingen niet zo vaak voorkomen. En de rechtvaardiging daarvan vindt plaats bij de gemeenteraden. Die hebben met elkaar gekeken hoeveel geld er over was om netjes afscheid te nemen', vertelt waarnemend burgemeester Henk Jan Bolding van gemeente Het Hogeland.

Of de bedragen te rechtvaardigen zijn? Daar wil hij niet op ingaan. 'Dat zijn afwegingen geweest van de vier oude gemeenteraden. Die beslissing heb ik als nieuwe burgemeester te respecteren.'

Dat het kostenplaatje van de gemeente Eemsmond nog niet helemaal helder is, is volgens de burgemeester logisch. 'Daar moet u niet zoveel achter zoeken. Dat heeft ermee te maken dat nog veel rekening betaald moeten worden. Pas bij behandeling van de jaarrekening in mei zijn de totale kosten te zien', vertelt Bolding.

De Marne heeft onder meer in december een afscheidsreceptie gehouden in Ulrum. Componist Gijs Kramers heeft een muziekstuk geschreven, dat door meerdere orkesten is gespeeld. Als uitnodiging kregen klanten van de supermarkt en bakkerij in Leens een potje mosterd uit de gelijknamige gemeente.

Bedum koos ervoor om tijdens de jaarlijkse activiteiten stil te staan bij het afscheid van de gemeente. Zo kregen de Omloop van Bedum, de Lichtweek en culinair festival 'Mooi Bedum' extra geld om aandacht te geven aan het laatste jaar van de gemeente.

In de dorpen van de gemeente Winsum is een toneelstuk opgevoerd: 'Sjans op het Hogeland'. Het stuk benadrukte op humoristische wijze de bijzonderheden van elk dorp. Daarnaast werd in december een afscheidsreceptie gehouden in Winsum.

Hoe anders staat men stil bij het afscheid in de gemeenten die zijn opgegaan in de nieuwe gemeente Groningen: Haren, Groningen en Ten Boer.

De gemeente Haren hield een afscheidsfeest voor medewerkers, een feest voor alle inwoners op het Raadhuisplein in Haren en plantte een herinneringsboom in alle dorpen.

Ten Boer organiseert een reünie voor (oud)- bestuurders en (oud-) medewerkers. Ook is er een afscheidscadeau voor medewerkers en bestuurders. Kosten: totaal 30.000 euro

Voor afscheidsactiviteiten voor inwoners van Ten Boer wordt in totaal 40.000 euro uitgegeven. Ook in die gemeente krijgt elk dorp een herinneringsboom, is er een afscheidscadeautje voor alle inwoners, krijgt elk dorp een eigen 'afscheidsbudget' en is er een dorpenserie te zien bij de lokale omroep OOG TV. Dit maakt het totaalbedrag van Ten Boer 70.000 euro.

De gemeente Groningen zelf heeft niet stilgestaan bij het afscheid.

Voor de inwoners van Grootegast wordt onder meer een pleinfeest georganiseerd bij het gemeentehuis. In Zuidhorn bestaat het afscheid uit onder meer een musical en muzikale optredens voor het gemeentehuis.

In Marum is een feest georganiseerd bij Partycentrum Kruisweg. De burgemeester van Leek gaat op afscheidstournee langs de dorpen. Ook organiseert Leek een afscheidsfestival voor en door inwoners op landgoed Nienoord.

Raads- en collegeleden van de Westerkwartiergemeenten hebben afscheid genomen tijdens recepties. Voor de medewerkers is in iedere gemeente een afscheidsbijeenkomst gehouden.

Hoogleraar bestuurskunde Caspar van den Berg van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG): 'Voor veel inwoners die generaties lang in een gemeente met eigen naam en grondgebied wonen, kan zo'n afscheid heel belangrijk zijn voor hun identiteit.'

Volgens Van den Berg gaat de binding met een gemeente verder dan dat het een plek is waar je eens in de tien jaar een paspoort moet verlengen: 'Het gaat om het gevoel dat mensen hebben.'

Hoeveel geld je aan afscheidsactiviteiten kan uitgeven, hangt volgens Van den Berg af van verschillende zaken. 'Bij de ene gemeente gaat de herindeling heel soepel. Maar soms is het een pijnlijk proces. Op een goede manier afscheid nemen van de oude situatie, kan heel belangrijk zijn om goed door te kunnen in de nieuwe situatie.' Volgens hem staan de bedragen bij de meeste gemeenten aardig in verhouding.

'Bij de gemeenten Eemsmond en De Marne lijkt het erop alsof ze wel echt hebben uitgepakt', zegt Van den Berg. 'Het hoeft niet veel geld te kosten.' Hij vertelt dat er veel mooie afscheidsactiviteiten zijn georganiseerd. 'Bijvoorbeeld de afscheidsbomen. Dat is een mooie, blijvende herinnering aan de vorige gemeente.'

Volgens Van den Berg moet het nieuwe gemeentebestuur goed luisteren naar de inwoners van de verschillende dorpen. 'Voor het bestuur ligt er echt een taak om mensen van de verschillende oude gemeenten te verbinden. Het vraagt ook best wat van het ambtelijk apparaat om te zorgen dat iedereen betrokken is', beaamt Van den Berg.

'Aandacht voor het afscheid van de oude gemeente kan goed zijn, zodat identificatie met de nieuwe gemeente ook makkelijker gaat. Maar wat ook zo is: alles wat is uitgegeven aan afscheidsactiviteiten in de oude gemeenten, kan niet worden uitgegeven aan het bevorderen van het wij-gevoel in de nieuwe gemeente. En het gaat natuurlijk ook ten koste van de financiële reserves van de nieuwe gemeente', besluit Van den Berg.