'Werkgevers zijn verslaafd aan goedkope arbeid van migranten'

Dit stelt FNV vakbondsbestuurder en NoordZaken-opiniemaker Masja Zwart. Dieptreurig, vindt ze.

Arbeidsmigranten: mensen die naar Nederland komen om te werken. Je ziet ze tegenwoordig overal, die vreemde kentekenplaten in de straat. Bij mijn supermarkt in Harkstede staat de parkeerplaats elke middag tussen vijf en half zeven halfvol met Poolse en Roemeense kentekens.

Groepjes mannen rijden via de supermarkt naar hun thuis op het bugalowpark, en halen nog snel even wat eten. Sommige klanten mopperen over dat 'spitsuur' maar voor de supermarktbaas is de extra omzet mooi meegenomen.

Gek genoeg weet niemand in Nederland hoeveel arbeidsmigranten hier werken. Schattingen lopen uiteen van 400.000 tot 600.000. Dat is best veel en toch hebben maar weinig Nederlanders echt contact met deze gastarbeiders.

Door mijn vakbondswerk in de bouwputten van de Eemshaven een paar jaar terug en daarna in de uitzendbranche spreek ik juist vaak Polen, Roemenen en Portugezen.

In het engels of met een tolkentelefoon op tafel krijg ik een inkijk in een bijzondere wereld. De meeste arbeidsmigranten blijven tussen de vier en twaalf maanden. Ze komen zonder uitzondering om geld te verdienen.

Ons minimumloon is flink hoger dan het salaris van een ingenieur in Roemenië. In Spanje, Portugal en Italië is de werkeloosheid zo hoog dat twintigers daar kunnen kiezen tussen vuil werk in de noordelijke buurlanden of werkloos thuis bij pa en ma zitten.

Ik begrijp waarom onze mede-Europeanen met honderdduizenden hierheen komen om bij PostNL, Bol.com en Albert Heijn in de distributiecentra te werken. Dat 'de Polen ons werk inpikken' hoor je steeds minder nu de economie aantrekt. Maar een kantine delen met mensen die je niet verstaat, blijft op z'n minst ongezellig.

Als vakbondsbestuurder probeer ik vooral de arbeidsmigranten te informeren over hun rechten, te organiseren en ze even 'duur' te maken als hun Nederlandse collega's. Want achter de gladde praatjes van Hans de Boer van VNO, dat we niet zonder arbeidsmigranten kunnen, dat vacatures anders niet te vervullen zijn, zit een keihard verdienmodel.

De 'Polen' werken zes dagen per week. Ze maken werkweken van 48 uur. Het gros van hen is uitzendkracht en wordt fors onder cao betaald. Ze zijn kortom goedkoop. Goedkoper nog dan de Nederlandse uitzendkracht die - heeft FNV berekend – dertig procent goedkoper is dan collega's in vaste dienst.

Vooral grotere bedrijven worden gedreven door kortetermijndenken en zijn verslaafd geraakt aan goedkope arbeid. Dat de innovatiekracht van een bedrijf dan afneemt en dat de gezondheid van werknemers geschaad wordt, dat is aan veel managers niet besteed.

Zij halen immers hun bonus door zwarte cijfers te schrijven en 'human resource' is een grote kostenpost. Zo'n manager hopt binnen vier jaar weer naar een volgende uitdaging. Sprinkhaanmanagers noem ik ze, en ze zijn wat mij betreft de vloek van onze economie.

Nu ben ik echt niet tegen uitzendwerk of banenhoppers, maar ik heb de pest aan uitbuiting en onderbetaling. Als een interimmanager extra betaald krijgt omdat hij maar kort blijft, dan hoort ook een uitzendkracht extra betaald te krijgen omdat hij super flexibel is.

In theorie is dit in Nederland ook zo geregeld. Iedereen heeft immers recht op 'gelijk loon voor gelijk werk' en voor uitzendwerk gelden hogere werkgeverspremies. Daar komt nog bij dat een bedrijf een marge aan de bemiddelaar kwijt is.

Maar dat is dus theorie. In de praktijk hebben werkgevers allerlei trucjes gevonden om de prijs van 'flexibele arbeid' te drukken en onderaan de pikorde staat de arbeidsmigrant.

De Roemenen die ik in mijn supermarkt tegenkom, verdienen meestal het minimumloon. Maar voor hun bungalow aan het Scharmergat - drie man in één huisje - betalen ze het uitzendbureau honderden euro's per week. Per persoon wel te verstaan. Vorige week stond in de krant dat de uitzendbranche in 2018 zes procent omzetgroei had. Ik begrijp dat wel.