'Stuur je zoon gerust naar de pabo'

De genoemde problemen zijn reëel. Er zijn te weinig mensen die in het onderwijs werken c.q. willen werken. Dat heeft te maken met de lage waardering voor het beroep. Te veel en te vaak is er kritiek op de mensen voor de klas geweest en lijkt het alleen nog maar een baan voor vrouwen die het er 'even' naast kunnen doen.

Verder is er sprake van een hoge werkdruk (twee dagen voor de klas is vaak drie dagen werk), er is sprake van behoorlijk grote klassen met leerlingen die passend onderwijs moeten krijgen en tenslotte is er een behoorlijk verschil in betaling tussen het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs, waardoor doorgroeien vaak naar het vo gebeurt. Dus: vier dagen is een noodoplossing. Is niet goed, maar geeft wel het probleem aan. Werkdruk omlaag (minder uren voor de klas, minder leerlingen in de klas), waardering in respect en geld omhoog en stuur je zoon gerust naar de pabo. Lang geleden was ik er ook!

Goed onderwijs bieden? Eerste vereiste is dat onderwijzen leuk is. Om leraar/onderwijzer te zijn heb je echt enthousiasme/passie nodig. Het moet leuk zijn om les te geven. Dat is al heel lang vaak niet meer het geval. Veel ouders zien scholen als 'bewaarscholen': kinderen worden een dag gestald en 'ze' moeten die kinderen maar bezig houden, les geven, opvoeden enzovoort. De ouders zelf? Die willen allebei werken, die willen allebei een eigen arbeidscarrière.

Als een leraar moeite heeft met het gedrag van een leerling, komen ouders wel even vertellen hoe het moet. Ze doen zelf weinig, maar hebben wel allerlei eisen en aanmerkingen. Onhandelbare kinderen in toom houden? Er zijn er die dát leuk vinden én kunnen. Maar onderwijs geven is toch echt iets anders. Salarisverhogingen zijn het antwoord níet.

Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. Als er door ziekte geen leerkrachten zijn voor een klas, dan houdt het op. En hoe interessant het ook is om na te denken over de oorzaken en de mogelijke oplossingen: op korte termijn gaan ze niet helpen. Dus ik snap een school die bij overmacht een vierdaagse schoolweek instelt heel goed.

Grote voordeel is dat je als ouders vooraf weet waar je aan toe bent. Zelf heb ik helaas meegemaakt dat we een avond van tevoren bericht kregen dat een kind thuis moest blijven, dat is veel lastiger inplannen. Kortom: uiteraard moeten er meer leraren komen, maar met pragmatisme is voor nu niks mis.

Niet zo  lang geleden had je het als onderwijzer(-es) maatschappelijk gemaakt: gewaardeerd; gerespecteerd; benijd ( om de lange vakanties). Een stevige positie en heel redelijk betaald. Vroeg je kleine meisjes wat ze later wildenn worden, zei het merendeel : ”Juf” . Waar is het fout gegaan, waar ligt de omslag? Hoe ( en door wie) is het imago zo gekanteld? Als leraar zijn nu als zo'n helse klus wordt beschreven wat is er dan nodig om de lol in het kennis overbrengen weer terug te krijgen? Alleen een zak geld? Geloof ik niet.

En geen misverstand: ik heb zo ook DE oplossing niet. Carrière- en doorgroeimogelijkheden zouden kunnen helpen, maar niet op erg korte termijn. Op korte termijn zijn en worden kinderen de dupe, en  wanneer dat extra kwetsbare kinderen zijn met een nog grotere behoefte aan vaste structuren dan  is dat puur slecht. Naast zij-instroom contact zoeken  met iedereen die ooit voor de klas heeft gestaan en lief vragen. Klasse-assistenten en conciërges ter verlaging van de werkdruk. En als sector uit gaan zenden dat je het mooiste, meest dankbare  beroep van de wereld hebt!

De overheid heeft zich teruggetrokken uit onze scholen. Dat is funest geweest voor het vertrouwen, het plezier en de kwaliteit van het onderwijs. Het tekort aan docenten is geen incident of gevolg van een griepgolf, maar een structureel probleem. De roep van ouders en leerlingen om een normale schoolweek, waar onze kinderen opgeleid worden tot moedige en mondige mensen, is volkomen terecht. Dat scholen hier niet aan kunnen voldoen, is het wrange gevolg van politieke keuzes.

De trots en vakmanschap van onze onderwijzers is constant bestookt met regelzucht, wantrouwen en onderbetaling. Alleen door stevige investeringen in het onderwijs kunnen we het tij keren. De leraren moeten beter betaald worden, de werkdruk moet omlaag en de klassen moeten kleiner. De rest is afleiding van een falend politiek systeem. Een dag waarop kinderen wat mij betreft niét naar school gaan, is 15 maart. Dan staakt het hele onderwijs. Ik hoop dat die week elk kind een 4-daagse schoolweek heeft en alle leraren, leerlingen en ouders schouder aan schouder staan om hun recht op te eisen. Ik ben er zeker!

Nog een nabrander: Misschien kunnen dikbetaalde schoolmanagers - die vaak mijlenver en soms zelfs op andere locaties van de werkvloer afstaan – eens een dagje voor de klas gaan staan. Dan dragen ze bij aan een oplossing en niet aan het probleem.

Maak het beroep van leerkracht aantrekkelijker. Daarvoor zijn er mogelijkheden zoals: minder moeten vergaderen, dus kortere werkweken. En dat op basis van wel dezelfde rechtsposities. Breng salarisverbeteringen aan en maak meer verschil in opleidingen. Nu is elke opgeleide leerkracht basisonderwijs bijvoorbeeld bevoegd voor alle kinderen van 4 tot 12 jaar. Dit terwijl die van 12 totaal anders zijn dan die van 4.

Meer verschillen in de bekwaamheden  maken  het beroep van leraar in het basisonderwijs mogelijk ook aantrekkelijker voor meer mannen. Aparte diploma's voor kinderen van 8 -12 met wiskunde en i c t  in het vooropleidingspakket. En muziek, en expressie voor kinderen van 4-8. Inclusief een  hogere  prioriteit voor onderwijs in het Kabinetsbeleid maken  het beroep van leraar aantrekkelijker (ook voor meer mannen).

Het personeel tekort in het onderwijs wordt een steeds groter probleem.Het niet willen worden van onderwijzer ( es) heeft deels te maken met het salaris. Maar ook met de administratieve rompslomp die er bij hoort en niet te vergeten ouders die bij elk wissewasje aan het bureau staan om hun gram te halen . Kortom genoeg redenen om een ander beroep te kiezen.

De oplossing is niet gemakkelijk. Je trekt niet even een blik onderwijspersoneel open. Halen uit het buitenland is geen optie tenzij mensen met bekend zijn met het onderwijs hier. Een 4-daagse leerweek is ook niet de oplossing. We hebben in Nederland dus een groot probleem. Het wordt tijd dat leerkracht zijn weer aantrekkelijk wordt. Goed salaris en minder rompslomp erom heen: wellicht levert dat iets op. Op langere termijn...