Door de mand: Kees Vlietstra herdenkt Ewoud Broeksma

24 februari 2019, 20:00 • 6 minuten leestijd

'Als fotografen sterven, sterven ze niet. Ze zeggen: 'Kijk naar mij'. Maken in minder dan een sluitertijd een kort moment tot eeuwigheid. Duizenden ogen houden op foto's de fotograaf voor altijd vast.' Was getekend, Anne Broeksma.

Als (top)sporter in Groningen telde je de afgelopen 25 jaar pas mee als je zij aan zij met Piet van Dijken door de Herestraat had gewandeld én in je blote pokkel had geposeerd voor de lens van Ewoud Broeksma.

Als Piet je had ondervraagd en Ewoud je had geportretteerd, dan pas werd je serieus genomen als Groninger topsporter. Al haalde je Olympische medailles, werd je lands-, of zelfs wereldkampioen: je werd niet voor vol aangezien als je niet door Piet en Ewoud was ontbloot.

Life sucks. Piet gaf in januari aan dat hij in het voorjaar, na zeshonderd (!) afleveringen, gaat stoppen met zijn Herestraat Helemaal. Piet stopt dus vrijwillig en zelf gekozen. Ewoud Broeksma is afgelopen week overleden. Daar schrok ik van. 61 jaar nog maar. Op de RTV Noord-app was de prachtige korte documentaire 'Passie' over het werk van Ewoud te zien. Ik heb de docu een paar keer bekeken afgelopen week. Wat een vakman was die Broeksma.

Ewoud over zichzelf: 'Ik heb veel haast. Want elke dag komt nooit meer terug. Dus dat ongrijpbare moment, hoe kan ik dat nog enigszins vastleggen op een mooie manier? Eerlijk, hard, mooi of lelijk. Ik heb een sterke drang om dat te doen.'

Bijna filosofisch. Elke dag komt nooit meer terug. 'Je verschijnt en verdwijnt. Je komt niet weer, nooit op de manier zoals je nu bent. Wat je ook gelooft. Dus eigenlijk is elke foto een monument. Je wilt vat krijgen op die tijd.'

Ewoud bezocht vaak Groningse sportwedstrijden. Hij hoorde erbij. En ook weer niet. Hij kwam, stelde scherp en was zo weer gevlogen. Mocht altijd graag een praatje met hem maken. Hij vond me op Patrick Swayze lijken. 'Je ogen liggen zo diep Amerikaans', zei hij ooit eens bij een wedstrijd van Donar, nadat ik hem had gevraagd of hij wat van me wilde drinken.

Ik vond dat ongemakkelijk en pareerde met de opmerking dat Patrick Swayze's Dirty Dancing kinderspel was, in vergelijking met mijn dance moves in nachtcafé Warhol. Ewoud moest glimlachen en nam afscheid met de vraag wanneer ik me nou eindelijk eens een keer bloot gaf voor zijn lens.

Want dat was zijn stijl. Naakte sporters fotograferen. Zijn naakte waarheid. In de docu komen werkelijk waar prachtige foto's langs. Broeksma over naakte sportmannen:

'Vooral de jongens, als ze jong en echt jongensachtig zijn. Dat is gewoon een brok erotiek, kun je zeggen. Maar ik leg het niet als zodanig vast, omdat ik vind dat ik met hun portret rekening moet houden. Maar voor mezelf is dat natuurlijk een motor die me aan de gang houdt. Dat betekent dat ik met een stukje extra liefde, bezieling zeg maar, dat dus ook doe. Sommige mannen laten zich zo makkelijk fotograferen, omdat ze aan alle kanten prachtig mooi zijn, dat ik het zonde vind dat ze ongefotografeerd, door mij, door het leven moeten gaan.'

De korfballende Patrick Swayze stapte een paar maanden na het verzoek bij Donar de fotostudio van Ewoud binnen. Jozef Israëlsstraat. Ik had een korfbalmand en een bal mee. Of ik alvast mijn shirt wilde uitdoen.

Nou moet u weten dat ik in die tijd een topsporter op zijn retour was. Waar mijn teamgenoten op pokkelhoogte een wasbordje hadden, had ik een beginnend campingdroogtrommeltje. Patrick weigerde derhalve om zijn shirt uit te trekken. Ewoud liet, professioneel als hij was, zijn teleurstelling niet merken.

Zittend op een rieten mand draaide ik de bal op mijn vinger. Mijn trucje. Ewoud schoot een rolletje vol, zijn trucje, en een week later stond het portret in de rubriek 'Het hemd van het lijf' op de sportpagina van Dagblad van het Noorden. Letterlijk en figuurlijk een niemendalletje.

Over een jasje uitdoen gesproken. Lycurgus. Wat een zooitje. Van de week kwam het nieuws dat de volleyballers van Lycurgus weer in zwaar financieel weer zitten. Sponsor stopt. Licentie en uitbetaling spelerssalarissen in gevaar. Zaterdag speelde het eerste 'gewoon' de eerste wedstrijd in de kampioenspoule tegen Taurus, 3-1 gewonnen.

Lycurgus wordt ook 'gewoon' weer kampioen. Hopelijk in de finale tegen het Dynamo van die jankende Redbad Strikwerda. Heilig geloof in Arjan Taaij en Gerard Smit. De spelers hebben de sleutel naar succes en naar behoud in eigen handen.

Ik heb het al eerder geschreven: volleybal is een keiharde contactsport. Per set worden er 4.687.032 high fives gegeven. Die weten precies hoe handjeklap werkt. Oplossing: alle bestuurders weg, spelers doen alles zelf. Die 30.000 euro tegoed van Erwin Rob kan zo door naar schuldeiser Ronald Zoodsma, die het weer investeert in Lycurgus. Als shirtsponsor. Handjeklap.

Tot slot terug naar Ewoud Broeksma. Een paar maanden na mijn fotoshoot was mijn broertje aan de beurt. En of ik wel wilde assisteren. Nou laat ik mijn broertje nooit zakken, dus Patrick Swayze mee naar de Jozef Israëlsstraat.

Het leek Ewoud wel leuk dat mijn broertje in een strak glimmend zwart broekje énontbloot bovenlijf zwoel de lens in keek. En dat ik dan boven het beeld, staand op een wankel keukentrapje, wat poedersneeuw op zijn blonde krullen uitstrooide. Het was begin december en broerlief kwam rond Kerst in de krant.

Vlak voordat Ewoud wilde afdrukken, ging de deurbel. Ewoud zuchtte en liep door de gang naar de voordeur. Eén of andere collecte. Mijn broertje voelde zich toch wat ongemakkelijk in het strakke, glimmende zwartlederen broekje met drukknopen, dat niet had misstaan in de kledingcollectie van Gerard Joling. Bij afwezigheid van Ewoud verwisselde hij snel van broekje. Nichten broekje uit, Nic. wedstrijdbroekje aan.

Toen Ewoud weer terug was begon het scherpstellen, licht afstemmen en poedersneeuwmannetje-instrueren opnieuw. Toen de fotograaf via de lens doorkreeg dat Mike van broek was geswitcht, kwam zijn dichtgeknepen oog boven het toestel uit en kon hij een
'Ah, Mike dat vind ik nou jammer' niet onderdrukken, waarop ik de hele emmer met poedersneeuw in één keer over de krullen van mijn broertje kieperde. Ewoud glimlachte.

Ewoud Broeksma is niet meer. Godzijdank hebben we zijn prachtige foto's nog.