Een terreurverdachte uit Groningen: hoe komen instanties zo iemand op het spoor?

Een IS-vlag in een moskee in Mosoel, Irak (2014)
Een IS-vlag in een moskee in Mosoel, Irak (2014) © ANP
De 48-jarige Algerijn uit Groningen die twee weken geleden werd aangehouden in Twente, wordt in verband gebracht met het beramen van een terreuraanslag. Naar aanleiding van onderzoek van de AIVD werd de man aangehouden.
De veiligheidsdienst zelf wil niets kwijt over het onderzoek naar de man, die te boek stond als een aardige kerel die wat op zichzelf was. 'Het zijn altijd aardige kerels', weet terreuronderzoeker Nikki Sterkenburg. Zij doet onderzoek aan de Universiteit Leiden en studeerde in Groningen.

Doorgeladen wapen

De man is een IS-sympathisant. In zijn woning werd een doorgeladen wapen en munitie gevonden en documenten die de strijd tegen ongelovigen verheerlijken. Of hij daadwerkelijk gelieerd was aan de terreurorganisatie, valt te betwijfelen.
IS is immers verslagen, en er zijn maar weinig aanslagen die daadwerkelijk gecoördineerd zijn door de organisatie. De meeste, zo niet bijna alle aanslagen, zijn geïnspireerd op IS.

AIVD infiltreert netwerken

De AIVD heeft, zo vertelt Sterkenburg, de laatste jaren ingezet op het infiltreren van terroristische online netwerken. De online berichtendienst Telegram, vergelijkbaar met WhatsApp, biedt vooral een schat aan informatie.
'Hierdoor zijn veel aanslagen in Europa voorkomen', zegt Sterkenburg. Op het moment dat potentiële aanslagplegers aan wapens proberen te komen, onderneemt de AIVD actie.
Ook kijkt de veiligheidsdienst naar reisbewegingen en netwerken waar iemand zich in bevindt. Zo worden terugkeerders uit Syrië nauwlettend in de gaten gehouden en wisselen Europese landen informatie over verdachte personen met elkaar uit.
Voor het maken van een bomgordel heb je wel een cursus nodig. Dat kun je niet alleen
Nikki Sterkenburg - terreuronderzoeker

Een bomgordel maken is niet eenvoudig

Of de gearresteerde man uit Groningen alleen handelde of niet, is niet bekend. 'Dat komt allebei voor', zegt Sterkenburg. Wel weet ze dat de gecompliceerde aanslagen zelden alleen worden georganiseerd. 'Voor het maken van een bomgordel, iets wat gewoon online te vinden is, heb je wel een cursus nodig. Dat kun je niet alleen.'
Een ingewikkeldere aanslag betekent dan ook automatisch dat de pakkans hoger is. De verdachte kan dat namelijk niet alleen bolwerken en moet online op zoek naar kompanen die hem willen bijstaan.

Gevaar IS nog niet geweken

IS is inmiddels verslagen, maar daarmee is het gevaar voor een aanslag, ook in Nederland, nog niet geweken. Nog steeds is hier het een na hoogste dreigingsniveau van kracht. Volgens Sterkenburg heeft IS juist een extra motief om aanslagen te plegen: wraak vanwege het missen van een territorium.
De man zit de komende 90 dagen vast. Hij is twee weken geleden opgepakt en zijn voorarrest is recent verlengd.