Groningse mentaliteit: om trots op te zijn én je voor te schamen?

Hoe verbonden voelt Groningen zich met de provincie?
Hoe verbonden voelt Groningen zich met de provincie? © Bewerking: Sjoerd Halma/RTV Noord
Nuchterheid: dat is waar Groningers het meest trots op zijn, met name jongeren. Dat is één van de uitkomsten van een onderzoek naar regiogevoel van I&O Research, in opdracht van RTV Noord, de andere regionale omroepen en de NOS.
De helft van alle Groningers noemt 'nuchterheid' als een eigenschap waar men trots op is. Onder Groningse jongeren tussen de 18 en 24 jaar is dit zelfs 64 procent. Ook in andere provincies, bijvoorbeeld Drenthe, Friesland, Overijssel en Zeeland, is men trots op de nuchterheid, maar de percentages liggen in die provincies een stuk lager.
Lees hier het hele onderzoek. Tekst gaat verder onder grafiek

Trots plus krimp

Caspar van den Berg, hoogleraar Global and Local Governance aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), noemt het opvallend dat het niet alleen de noordelijke provincies zijn waar 'nuchterheid' hoog op de 'trots-lijstjes' staat. Hij wijst daarbij op Zeeland.
'Dat men trots is op de provincie ligt dus blijkbaar niet één op één aan een bepaalde noordelijke cultuur of mentaliteit. Kennelijk ontstaat in gebieden, die wat aan het leeglopen zijn en die minder bruisen dan in de rest van Nederland, wél een soort gemeenschapszin, waardoor mensen toch een warm gevoel krijgen bij hun leefomgeving.'
Dat warme gevoel wordt door deelnemers aan het onderzoek herkend. Zo zegt iemand: 'De noaberschap die je hier hebt, spreekt me erg aan. De deur staat hier altijd voor je open. Mensen staan voor elkaar klaar. Die deugden krijg je hier vanaf je jeugd mee.'

Ook jongeren waarderen nuchterheid

Uit het onderzoek van I&O Research blijkt verder dat jongeren tussen 18 en 24 jaar in verhouding meer waarde aan de Groningse nuchterheid hechten dan ouderen. Dat geldt overigens niet alleen voor onze provincie, maar voor meer gebieden in het land.
'Jongeren hechten in alle provincies meer waarde aan nuchterheid dan ouderen. Gemiddeld noemen jongeren nuchterheid anderhalf keer vaker dan gemiddeld en soms wel twee keer vaker dan ouderen', is te lezen in het onderzoek. 
Ik kan me voorstellen dat jongeren meer dan ouderen geneigd zijn in stereotypen te denken
Greetje Timmerman - Hoogleraar Jeugdstudies

Mogelijk verklaring

Hoe zou het kunnen komen dat jongeren nuchterheid vaker als belangrijke eigenschap zien dan ouderen? Hoogleraar Greetje Timmerman, gespecialiseerd in Jeugdstudies (RUG), vindt het lastig om hier een verklaring voor te geven.
'Mij is geen ander onderzoek op dit punt bekend. Maar ik zou me kunnen voorstellen dat jongeren, meer dan ouderen, geneigd zijn in stereotypen te denken. Naarmate men ouder wordt, zien Groningers om zich heen dat zijzelf en de Groningers om hen heen niet allemaal zo nuchter zijn als het stereotype beeld van Groningers suggereert.'
 

Mentaliteit reden tot trots én schaamte.

In het onderzoek van I&O Research is ook ingegaan op de vraag of mensen zich ergens voor schamen. 61 procent van de Groningers zegt zich nergens voor te schamen. Met veertien procent wordt de mentaliteit het meest genoemd als iets waarvoor men zich tóch kan schamen. En dat terwijl die mentaliteit juist ook erg gewaardeerd wordt.
An Boeks snapt deze schijnbare tegenstelling wel. Zij is 57 jaar en woont in Stad. Ze ziet zowel de kracht als de zwakte van de Groningse mentaliteit. 'Ik ben zelf een noordeling. Wij Groningse noorderlingen zijn een nuchter volkje, kijken de kat uit de boom en zeggen waar het op staat. Dat spreekt me wel aan.'
Maar volgens Boeks zorgt deze mentaliteit ook voor een, 'wat de boer niet kent vreet-ie niet'-houding.
De nuchtere aard van de Groninger heeft ook wel in zich dat er relatief laat aan de bel getrokken wordt
An Boeks - inwoner van Stad

Omgekeerd snobisme: te bescheiden

'Mijn moeder noemde dat altijd omgekeerd snobisme. Het idee zo van: als je een dubbeltje bent, word je nooit een kwartje'. Als voorbeeld haalt ze de gaswinning- en aardbevingsproblematiek aan.
'Mensen in het westen van het land zeggen wel eens: als die problematiek hier speelde, dan was het allemaal al lang opgelost. Dat is misschien sterk gezegd, maar er zit wel een kern van waarheid in. De nuchtere aard van de Groninger heeft ook wel in zich dat er relatief laat aan de bel wordt getrokken.'
Je te makkelijk de kaas van het brood laten eten, zo kan dat ook worden genoemd. Zo'n 65 procent van de Groningers vindt namelijk dat we in onze provincie te bescheiden zijn: het hoogste percentage van alle provincies. Ter vergelijking: het landelijke percentage ligt op dertig procent.

Ede Staal de grootste Groninger

In het onderzoek was ook nog aandacht voor wie de grootste regionale held is. Ede Staal voert met 27 procent de lijst aan van grootste Groninger. Hij wordt gevolgd door Arjen Robben (zestien procent) en Aletta Jacobs (negen procent).