Dit gaan de aardbevingsgemeenten doen met 15 miljoen

© FPS (Jos Schuurman / Flickr (Reynermedia - cc)
Maandag werd bekend dat de aardbevingsgemeenten elk 15 miljoen euro krijgen uit het Nationaal Programma Groningen (NPG). Dat is de zak van 1,15 miljard euro die de regio heeft gekregen ter compensatie van alle aardgasellende.
Deze vijftien miljoen is een eerste uitkering uit het NPG. Het is bedoeld voor plannen die al klaarliggen en meteen uitgevoerd kunnen worden.
Wat gaan de gemeenten ermee doen?

Appingedam: straten en sportpark

De gemeente Appingedam steekt de eerste miljoenen in projecten die te maken hebben met de versterking. Zo wordt de wijk Opwierde-Zuid geheel vernieuwd met de sloop en nieuwbouw van ruim vierhonderd woningen. Geld voor nieuwe straten, verlichting en groen was er nog niet. Met deze vijftien miljoen wel.
Ook wil Appingedam het geld gebruiken voor het sportpark bij de nieuwe middelbare schoolcampus, de benodigde verplaatsing van enkele wegen en de aanpak van beide kindcentra.

Eerste begin

Burgemeester Anno Wietze Hiemstra vindt het een mooi startbedrag: 'Het is fijn dat we dit budget op korte termijn kunnen gebruiken. Dit is echter nog niet het eindbedrag, want er is nog meer geld nodig om het gebied echt een impuls te geven.'
Volgens Hiemstra moet het grootste deel naar de gebieden waar de hardste klappen vallen en waar de pijn het grootst is. Dat zijn volgens hem de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum.
Vooruitlopend hierop werkt Appingedam op dit moment aan een Stadsvisie. Daarin staan toekomstplannen die deels met geld uit het NPG van de grond kunnen komen.

Het Hogeland: centrumplannen

De centra van Bedum, Winsum, Uithuizen en Uithuizermeeden kunnen ook rekenen op geld uit het Nationaal Programma. Het Hogeland wil de vrijgekomen miljoenen steken in de centrumplannen, die volgens waarnemend burgemeester Henk Jan Bolding een zetje nodig hebben.
Vooral in Uithuizen gaat het centrum flink op de schop. Het Boterdiep komt terug bij de winkels en er komt een haventje op de Blink. Ook het al jaren braakliggende Boogplein in Winsum komt nu eindelijk van de grond met nieuwe woningen en winkelruimte. Het Hogeland kan met het geld uit het NPG de benodigde gaten in de begroting dichten.

Genoeg capaciteit

De nieuwe gemeente heeft volgens Bolding 'genoeg plannen' om de volle vijftien miljoen euro te besteden. Ondanks deze eerste verdeling, blijft de burgemeester er wel op hameren dat ook de aanpak van huizen onverminderd door moet gaan: 
'Om Groningen echt perspectief te bieden, moet er ook genoeg capaciteit en geld zijn voor de versterking van woningen. Dat is een voorwaarde om de leefbaarheid van het gebied echt te vergroten.'
Dat ook Oldambt als kleine aardbevingsgemeente vijftien miljoen euro kan besteden uit het Nationaal Programma, is voor Bolding om het even: 'Dit geld is niet gerelateerd aan aardbevingen, maar het is een programma voor heel Groningen.'

Delfzijl

De gemeente Delfzijl kan nog niet zeggen waar de eerste miljoenen uit het Nationaal Programma naartoe gaan. De gemeente is nog bezig met het vinden van de juiste bestemming daarvoor.

Loppersum: knoop doorhakken over plannen

Loppersum heeft al wel plannen die voor het geld in aanmerking komen. Welke dat zijn, bekijkt de gemeente nog. Na afgelopen maandag is er volgens de gemeente een nieuwe werkelijkheid. Eerst had Loppersum nog maar enkele tonnen tot haar beschikking uit het NPG. Nu gaat het om vele miljoenen. 
Hoe dan ook komt Loppersum met plannen voor het geld. De gemeenten hebben tot 1 mei de tijd om die in te dienen. 

Midden-Groningen

Net als Delfzijl en Loppersum weet ook Midden-Groningen nog niet goed wat ze met het geld uit moet doen. Wethouder Anja Woortman heeft een aantal plannen ingediend, maar daarbij gaat het vooral om het aantrekken van nieuwe ambtenaren.
Stokpaardje van de gemeente zijn de plannen voor het dorp Overschild. Driekwart van de gebouwen in het dorp moet worden gesloopt. Bewoners van het dorp hebben samen met de gemeente en een architect plannen ontwikkeld voor de versterking van het dorp.

Werk aan de winkel

Woortman wil de miljoenen gebruiken om mensen aan te trekken die aan de projecten kunnen werken: procesbegeleiders, kavelmakelaars, een dorpsbouwmeester en iemand die een beeldkwaliteitsplan kan maken. Het meest concrete project dat de gemeente ermee wil betalen is een cultuurproject.
Om écht goed te bepalen waar het geld aan wordt uitgegeven, moet er een programmaplan komen. Ook daar wil de gemeente 'nog iemand voor invliegen'. Aan die ambtenaar de taak om goed te kijken: wat wordt betaald met geld uit het NPG, en wat wordt betaald met geld voor de versterkingsopgave?
Gemeenten en het Rijk voeren nog steeds discussie hierover. Inzet van de gemeenten: de versterking moet ruim worden gedekt, ook met het oog op de leefbaarheid. Om zichzelf bij die onderhandelingen niet in de voet te schieten, moeten gemeenten nu goed kijken wat ze willen betalen met het NPG-geld en wat niet.

Groningen: Geld naar Ten Boer en omstreken

De gemeente Groningen heeft net als Midden-Groningen nog niet exact uitgekristalliseerd waar de miljoenen naartoe gaan. Het stadsbestuur heeft straks op 1 mei een lijst klaarliggen, waaruit blijkt wat er gaat gebeuren met de miljoenen.
Wel is duidelijk dat het geld zal gaan naar de inwoners die het meeste hinder ondervinden van de aardgasproblematiek, dus Ten Boer en omgeving. De kans is groot dat het onder meer wordt gebruikt voor de dorpsvernieuwing in Ten Post. Dorpsbewoners hebben hier al een plan voor gemaakt.

Oldambt: ideeën eerst voorleggen

Daar waar verschillende aardbevingsgemeenten al weten wat zij met het geld willen gaan doen, heeft Oldambt nog geen idee. Dat komt vooral omdat de gemeente pas sinds enkele maanden het stempel 'aardbevingsgemeente' draagt.
De gemeente zegt: 'Wij horen er pas net bij, dus wij hebben nog geen panklare plannen die wij zo even van de plank kunnen pakken. Wij hebben wel ideeën, maar die willen wij eerst voorleggen aan de inwoners en de gemeenteraad. Zij mogen ons laten weten wat zij belangrijk vinden. Op basis daarvan worden plannen gemaakt.'
Oldambt is wel blij dat zij het stempel nu draagt. 'Dat is de erkenning voor de problematiek hier. Wij zijn in elk geval heel blij dat wij mee mogen doen aan het Nationaal Programma Groningen.'

Raadsleden laat geïnformeerd

Waar de ene gemeente al concrete plannen heeft voor de miljoeneninjectie, moet de andere gemeente nog de juiste projecten vinden. Verschillende gemeenteraadsleden willen daar meer invloed op uitoefenen, zoals Linda Visser van oppositiepartij SP in Het Hogeland:
'Als raad hebben we hier helaas zeer weinig over in te brengen. De besteding van het geld is aan ons voorgelegd als een voldongen feit. We moeten erop vertrouwen dat het goed is.'

Eerder bijpraatmoment

Ook in Groningen stoort het meerdere partijen dat gemeenteraadsleden pas laat zijn geïnformeerd over het NPG. Burgemeester Peter den Oudsten erkent dat er eerder een bijpraatmoment had moeten komen.
'We waren wel van plan om u eerder bij het plan te bespreken, namelijk begin februari. Maar die bijeenkomst hebben we afgezegd. Op dat moment was er namelijk geen enkel uitzicht op een overeenkomst tussen de betrokken partijen.'

Meer tijd nemen

Roelf Torringa, fractievoorzitter van Gemeentebelangen Het Hogeland - de grootste partij in de gemeente - ziet dit al langer misgaan: 'Het hele gasdossier wordt lange tijd geregeerd door weinig tijd. Alles moet met stoom en kokend water er doorheen. Elke keer weer.'
Torringa zag dit fenomeen ook al in zijn tijd als bestuurslid bij de Groninger Bodem Beweging. Hij pleit ervoor dat de regio meer tijd krijgt en neemt voor de uitwerking van Haagse plannen.
In Delfzijl komen juist positieve berichten uit de raad. Aangezien die gemeente nog niet heeft bepaald waar het geld naartoe gaat, wordt de raad hierin meegenomen.
Janny Volmer van oppositiepartij PvdA: 'Afgelopen week hebben we hier weer een overleg over gehad. We worden hier gelukkig goed bij betrokken.' Ook GroenLinks-raadslid Tim Haan zegt wel het gevoel te hebben inspraak te hebben bij de verdeling van de miljoenen uit het NPG.