Groningers en partijen: mogen er weer woningen gebouwd worden in kleine kernen?

Nieuwbouwwoningen in aanbouw
Nieuwbouwwoningen in aanbouw © Jos Schuurman/ FPS
In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op woensdag 20 maart, belicht RTV Noord de belangrijkste thema's. Hoe denken Groningers over het bouwen van woningen in kleine dorpskernen? En de partijen?
Deze week hebben we elke dag aandacht voor een ander thema. Je vindt een overzicht van alle thema's in ons dossier. Zelf het Kieskompas doen kan hier.
Vandaag deze stelling uit het Kieskompas: Het bouwen van woningen in kleine kernen moet volledig worden vrijgegeven.
Het is een kwestie die dorpsraden en inwoners al tijden bezighouden. Mogen dorpen bouwen voor hun eigen jeugd? Nieuwe huizen neerzetten aan de rand van het dorp? Mag een bedrijfspand worden omgebouwd tot jongerenwoningen? En mag dat ook nog allemaal... als dat leegstand in omliggende dorpen tot gevolg heeft?

Wat vinden Groningers?

Bijna de helft van de invullers van ons Kieskompas is voor het vrijgeven van de bouw van woningen in kleine kernen. Dertig procent is er tegen; de rest staat er neutraal in. Mannen zijn vaker voorstander van de bouwplannen dan vrouwen; die staan er vaker neutraal tegenover.
Opvallend is dat er veel steun is voor de plannen onder bijna alle leeftijdscategorieën. Alleen in de leeftijd van 35 tot 44 ziet ruim een derde van de Groningers liever geen vrijgegeven bouw. Dat is uitgerekend de leeftijd waarop mensen een huis kopen.
Moet de provincie de regie loslaten? Moet het bouwen van woningen in kleine kernen volledig worden vrijgegeven?

Deze partijen zijn vóór het volledig vrijgeven van woningbouw in kleine kernen:

Groninger Belang: Inwoners krijgen meer te zeggen

Er moet actief worden ingespeeld op de te verwachten krimp zodat wonen ook op het platteland aantrekkelijk blijft. De regie hoort hierbij in handen te zijn bij de gemeenten. De gemeenten moeten zorgdragen voor voldoende (sociale) huisvesting in het ommeland en in de stad, de provincie heeft hier slechts een ondersteunend rol.
De provincie moet een kleinere rol spelen in de ruimtelijke ordening. De provinciale omgevingsvisie zal heel globaal moeten zijn en de gemeenten gaan over de ontwikkelingen in de eigen gemeenten. Daarmee krijgen inwoners meer te zeggen over hun eigen omgeving.

CDA: Regio ondersteunen

De provincie moet samen met de regio krimp serieus aanpakken en de krimpregio's ondersteunen met woon- en leefbaarheidsplannen

PVV: Met ondersteuning van bewoners

Nieuwbouwplannen mogen doorgang vinden, mits deze worden ondersteund door de bewoners. Voorwaarde hierbij is dat de karakteristieke sfeer van de dorpen behouden blijft.

Deze partijen zeggen tegen Kieskompas 'neutraal' te zijn over het volledig vrijgegeven van woningbouw:

Partij voor het Noorden: Niet bouwen voor leegstand

Voor het tegengaan van de krimp denkt de Partij voor het Noorden aan goede en snelle verbindingen op het platteland, zowel via het openbaar vervoer (trein en bus) als via de weg (auto). Ook meer bouwen op het platteland kan bijdragen om krimp deels te voorkomen. Uiteraard moet er niet worden gebouwd voor de leegstand, maar naar behoefte. Daarnaast zijn scholen en kinderopvang op het platteland van cruciaal belang.

ChristenUnie: Belangrijke taak

Ieder mens heeft ruimte nodig. Ruimte om te wonen, te werken, zich te verplaatsen, te recreëren en zich te ontplooien. De provincie heeft een belangrijke taak met het verdelen van deze ruimte en om iedereen de ruimte te geven die ze nodig hebben. Dat betekent dat we ons inzetten voor ruimtelijke ontwikkelingen, voor woningbouw, voor mobiliteit, voor de agrarische sector en voor bedrijventerreinen.

50 Plus: Alles voor leefbaarheid platteland

Groningen heeft nog tal van kleine dorpen met een eigen, vaak unieke karakter.  Door de toenemende vergrijzing zijn de laatste jaren belangrijke voorzieningen (basisschool,  buurtwinkel, geldautomaat, postagentschap, dorpscafé, e.d.) verdwenen. Dit heeft grote gevolgen gehad: de dorpen worden steeds minder interessant voor jonge gezinnen, jongeren trekken weg en  de werkgelegenheid neemt af. De provincie Groningen presteert nog steeds onder de maat waar het  gaat om economische groei en werkeloosheidscijfers. De gezamenlijke overheden moeten alles in het werk stellen om de oorzaken van de bevolkingskrimp weg te nemen en het platteland weer leefbaar te maken.

VVD: Kijken wat jongeren belangrijk vinden

De provincie helpt gemeenten zo nodig met kennis om goede keuzes te maken in slim bouwen, verduurzamen of levensloopbestendig bouwen. Daarbij willen we ook kijken naar wat jongeren belangrijk vinden om in de provincie te blijven wonen. De provincie daagt bouwers uit en biedt mogelijkheden in overleg met gemeenten. We pakken verstorende en hinderlijke regelgeving daarbij aan.

Forum voor Democratie: Beter faciliteren*

Er is een grote behoefte aan betaalbare huur- en koopwoningen in de provincie Groningen. Daarnaast is het kamertekort onder studenten in de stad al jaren nijpend. De provincie moet het bouwen van nieuwe betaalbare woningen beter gaan faciliteren.

Deze partijen zijn tegen het volledig vrijgeven van woningbouw in kleine kernen:

Partij voor de Dieren: Krimp niet bestrijden met nieuwbouw

De provincie draagt bij aan voldoende sociale woningbouw. Waar herontwikkeling niet in de vraag naar woningen kan voorzien, wordt het aanbod van woningen uitgebreid door nieuwe energieneutrale woningen te ontwikkelen in het midden en lagere prijssegment. Deze woningen worden geconcentreerd in bebouwde gebieden nabij bestaande faciliteiten en infrastructuur, waarbij de stadsecologie niet verstoord mag worden. Duurzame initiatieven, zoals tiny houses en ecowijken, en meergeneratiewoningen worden gestimuleerd. Er wordt alleen binnenstedelijk en zoveel mogelijk natuurinclusief gebouwd, niet in het groen. Krimp wordt niet bestreden door nieuwbouwprojecten om meer inwoners aan te trekken.

GroenLinks: Niet alleen nieuwbouw

GroenLinks wil de leefbaarheid vergroten en de woningkwaliteit in kleine kernen verbeteren. Soms kan dit door nieuwbouw, maar ook renovatie en ander gebruik van leegstaande panden kan hierbij een rol spelen. GroenLinks wil niet alleen maar nieuwbouw.

PvdA: Verstandig kiezen

De PvdA wil dat iedereen zeker kan zijn van een fijne, betaalbare woning. Daarom moeten er veel nieuwe koop- en huurwoningen bijgebouwd worden. Veel van onze wethouders, zoals Roeland van der Schaaf in de Stad, werken daar al hard aan. Maar op sommige plaatsen in de provincie daalt de bevolking en is er al sprake van leegstand. Daarom moeten we verstandig kiezen waar wel en waar geen extra woningen bij kunnen komen. In sommige kleine kernen moet er zeker bijgebouwd worden, op andere plaatsen is dat minder verstandig.

SP: Geen financiële injectie Blauwestad

Om onze Provincie goed bewoonbaar te houden is woningverbetering nodig. Dit gaat zowel om woningen in particulier bezit als om sociale huurwoningen. Het kan gaan om
sloop, verbetering of vervangende nieuwbouw. De Provincie stelt hier geld voor beschikbaar.
Nieuwbouw wordt gericht ingezet om dorpen en kernen te verbeteren en niet om de exploitatie van bouwprojecten als Blauwe Stad te voorzien van een financiële injectie.

D66: Aantal woningen moet afnemen

In een groot deel van de provincie Groningen is sprake van krimp. Dat betekent dat er steeds minder woningen nodig zijn in dit deel van de provincie. D66 vindt dat de provincie de ruimte moet geven om het woningbestand modern te houden, maar dat het totaal aantal woningen in deze regio moet afnemen om verkrotting te voorkomen.

DENK: Kernen niet uitbreiden

Nieuwe woningen mogen alleen nog binnen dorps- en stadsgrenzen worden gebouwd en niet in het buitengebied. Kleine kernen dienen niet uitgebreid te worden.
*Aanvankelijk ontbraken Forum voor Democratie en 50 Plus in dit artikel. Beide zijn nu toegevoegd. Forum voor Democratie heeft geen antwoord gegeven aan Kieskompas. We lezen haar uitleg in haar verkiezingspunten als 'neutraal'.