Groene waterstof als motor voor het Noorden? Voorlopig niet

'En dat blijft ook nog heel lang zo', zegt RUG-hoogleraar Machiel Mulder.

De hoge prijs van groene waterstof is een serieus obstakel voor de klimaatambities en voor de noordelijke plannen om te schakelen naar een economie die grotendeels op waterstof draait. De regio wil zelfs landelijk koploper worden in de waterstofeconomie.

Eigenlijk is blauwe waterstof dan een beter alternatief, zegt hoogleraar Mulder, verbonden aan het Centre for Energy Economics Research. Hij deed onderzoek naar de vraag of de productie van groene waterstof wel uit kan. De kwestie in een paar vragen uitgelegd.

Waterstof wordt al veel gebruikt in de industrie, vooral als grondstof. Het wordt gemaakt van aardgas. De CO2-uitstoot van de waterstofproductie is hoog. Groene waterstof wordt geproduceerd via elektrolyse met stroom van van zon of wind. Blauwe waterstof is grijze waterstof, waarbij de CO2 die vrijkomt bij de productie wordt afgevangen.

Waterstof is voor allerlei toepassingen geschikt: auto's en treinen kunnen erop rijden en boten kunnen ermee varen. Het is grondstof voor de industrie en je kunt het ook gebruiken in de cv-ketel om woningen mee te verwarmen. Wanneer je de waterstof maakt van zonne- of windstroom, is er minder fossiele brandstof nodig, waardoor de CO2-uitstoot daalt.

Om groene waterstof te maken is enorm veel stroom nodig. De prijs van stroom is nu te hoog, zodat groene waterstof zeker geen vervanger is voor het nog veel goedkopere aardgas.

Hoogleraar Mulder legt in zijn onderzoek het dilemma bloot: Om groene waterstof te maken moet de stroomprijs laag zijn. Om de stroom te produceren die nodig is om groene waterstof te maken, moet er in wind- en zonne-energie geïnvesteerd worden. Maar dat gebeurt alleen wanneer de stroomprijs hoog is, anders wordt de investering niet terugverdiend.

Mulder: 'Het zal heel lastig zijn om langdurige omstandigheden te creëren die gelijktijdig gunstig zijn om groene waterstof te laten groeien en hernieuwbare elektriciteitsproductie te stimuleren.' Stroom kostte de afgelopen tien jaar gemiddeld 45 euro per Megawattuur (MWh). Pas wanneer de stroomprijs beneden de twintig euro per MWh ligt, komt rendabele groene waterstof in beeld.

Allereerst moet de prijs van aardgas langdurig hoog zijn, zegt Mulder. Daardoor wordt waterstof eerder een alternatief. Ook moet aardgas worden belast met een CO2-heffing.

Het betekent volgens Mulder dat overheden klimaatplannen moeten intensiveren en bedrijven en consumenten heffingen over gebruik van aardgas en andere fossiele brandstoffen moeten opleggen. De prijs van gas kan ook vanzelf gaan stijgen wanneer landen bijvoorbeeld in plaats van kolen meer gas gaan gebruiken.

Verder moet, om de stroomprijs omlaag te krijgen, meer zonne- en windenergie worden opgewekt om waterstof mee te maken. Weer dat dilemma.

Mulder: 'Omdat je op zee alleen waterstof kunt maken wanneer het waait, is de bezettingsgraad van de waterstofinstallaties laag. Dat is slecht voor de economische efficiëntie. Deze methode wordt pas rendabel als de investeringskosten van zowel elektrolyse als hernieuwbare stroom fors zijn gedaald.'

'De omstandigheden voor groene waterstof zijn ongunstig', stelt Mulder. 'Maar je kunt waterstof op verschillende manieren maken, met blauwe waterstof als tussenvorm. Dat maak je ook met aardgas, maar je vangt de CO2-uitstoot af. Dan heb je ook een soort schone waterstof, waarbij je geen emissie hebt.'

'Het is rendabel bij een CO2-prijs van dertig euro. Dat betekent dat de huidige CO2-prijs van ongeveer twintig euro maar een klein beetje hoeft te stijgen om blauwe waterstof rendabel te maken. Als je snel wilt beginnen is het veel realistischer om met blauwe H2 te beginnen.'

- Noorden wil 600 miljoen euro van Rijk voor groene waterstofeconomie
- Een groene Eemsdelta, er wordt aan gewerkt
- Wiebes: Groningen toonaangevende regio voor waterstof