Deze dag: Het gas is bijna op!

© RTV Noord
We moeten zuinig aandoen met gas, want 'de bodem van de gasbel is in zicht'. Aldus minister Langman van Economische Zaken. Hij bracht zijn opmerkelijke boodschap in debat met de Tweede Kamer op deze dag in de geschiedenis, 23 maart 1972.
Harry Langman komt in de Groninger geschiedschrijving van de laatste vijftig jaar prominent voor. De politicus van VVD-huize maakte tijdens zijn ministerschap (1971-72) een begin met de spreiding van rijksdiensten. Met de latere verhuizing van de PTT naar Groningen als kroon op dat beleid.
Daarnaast  legde hij de basis voor het ISP, het Integraal Structuur Plan (1979-99). Twintig jaar lang werden projecten specifiek aan de regio (Noord-Nederland) gegund, om de achterstand in werkgelegenheid en economische ontwikkeling te compenseren.
Zo kon alleen maar Langman voorzitter worden van de commissie, die namens het kabinet-Kok rond de eeuwwisseling tien miljard (gulden) mocht investeren in Groningen, Friesland en Drenthe om de economische structuur te versterken en de werkgelegenheid op te krikken.
De investering zou voor ruim 40.000 extra banen moeten zorgen. De financiële injectie werd al snel omschreven als 'Langmangelden'. Het leidde tot oprechte zorg bij zijn oude schoonmoeder: 'Moet Harry dat nu allemaal zelf betalen?'
Terug naar deze dag in 1972 waarop minister Langman maatregelen aankondigde, in lijn met een meerderheid van de Tweede Kamer. Diverse parlementariërs betoogden, dat het geen pas gaf om 'het publiek op te jutten maar meer aardgas en stroom af te nemen'. De jonge Jan Terlouw zei namens D'66, dat er 'meer en meer bezwaren zouden komen tegen elektriciteitscentrales'.
Immers, de centrales hadden grote hoeveelheden koelwater nodig en veroorzaakten luchtvervuiling. En het gas? De 'reserves zijn beperkt, en daarom moeten we de vraag naar deze energiebron niet stimuleren', luidde de conclusie van parlement en minister. Het zou voor Gasunie reden zijn om 'de reclamecampagne voor aardgasverbruik binnenkort te staken'.
De zorg voor onze regio bleef intussen onverminderd groot in Den Haag. De strokartonindustrie was kapot, de werkloosheid hoog, de lonen laag en de CPN kreeg verreweg de meeste stemmen. Oost-Groningen had dringend sociaal-economische steun nodig. Al was het maar om de communisten de wind uit de zeilen te nemen.
En steun kwam er. Al werden de Groningse gasbaten vooral aangewend in andere delen van Nederland, de randstad voorop. Die baten bleken de jaren daarna groter dan de overheid ooit durfde dromen.  Pure welvaart werd er bijna een halve eeuw lang opgepompt uit de Groninger bodem.
Waarbij de lasten van de operatie littekens zijn geworden in onze provincie. En de ergste pijn is nog niet voorbij. Het was achteraf bezien dan ook een bijna gênante constatering, dat de bodem van de gasbel in zicht zou zijn. Hij werd gedaan op deze dag in de geschiedenis, 23 maart 1972.