Asbestdumpingen en bedreigingen: zo ver gaat het verzet tegen windmolens

15 mei 2019, 10:00 • 12 minuten leestijd

De politie haalt een pamflet weg dat bij asbestdump is achtergelaten © ProNews

Mensen blijken ver te gaan om hun ongenoegens over de bouw van windmolenparken in Groningen en Drenthe te uiten. Van bedreigingen tot naziverwijzingen.

Opsporing Verzocht besteedde er dinsdagavond aandacht aan. In dit artikel een overzicht van het verzet. 'Wij gaan door tot de windparkplannen van tafel zijn, want wij realiseren dat wij zoveel te verliezen hebben dat we daardoor niets meer te verliezen hebben.'

Dit artikel plaatsten we eerder in augustus en januari vorig jaar en is nu aangevuld met de ontwikkelingen na die tijd.

Een aantal boeren in Meeden en Scheemda zegt dat hun akkers door actiegroep Storm Meeden bezaaid is met oude conservenblikken, gevuld met beton, waar grote ijzeren pinnen uitsteken. Bedoeld om hun machines te beschadigen. Alleen boeren die windmolens op hun grond krijgen, zijn gedupeerd door de actie.

Maar volgens Jan Hendriks van Storm Meeden hebben de boeren het er zélf neergelegd. Ik begrijp hun boosheid, want het staat ze gewoon tot aan de lippen. Mensen die niks te verliezen hebben, gaan rare dingen doen.' Hendriks zegt bovendien bedreigd te zijn door een boer.

Boer Gert Sandee op zijn beurt is 'helemaal klaar' met de antiwindmolenactivisten. 'Ze zijn nog minder dan IS, het is tuig. Als zij ons op deze manier de oorlog verklaren, dan verklaar ik hen vanaf nu ook de oorlog. En ik sta daar niet alleen in. Ze kunnen ook wat van ons verwachten. Daar zullen ze wel achter komen.'

Bekijk deze video op de site van RTV Noord

Burgemeester Rein Munniksma van de gemeente Menterwolde doet een oproep na alle commotie.

'Ik vind dat iedereen zijn gezond, al dan niet boerenverstand, bij elkaar moet houden. Je kunt best van mening verschillen wat er in je omgeving gebeurt, maar je gaat niet dit soort projectielen op de landerijen verspreiden. Maar je gaat ook niet iemand aanvallen die in het verleden woordvoerder was van Storm Meeden.'

Op diverse plekken in Meeden zijn er begin januari vorig jaar posters opgehangen waarop PvdA-Kamerlid William Moorlag is afgebeeld als kampbeul uit de Tweede Wereldoorlog. Ook staan er hakenkruizen op, vergezeld door de tekst: 'De beul van Meeden'. Ze hangen onder andere in de plaatselijke bushokjes.

Moorlag was jarenlang gedeputeerde in de provincie Groningen en in die hoedanigheid betrokken bij de plannen voor een windmolenpark dat bij Meeden moet komen. Er is veel protest, want omwonenden opteren voor een zonnepark als alternatief.

Amper een maand later hangen onder meer in Muntendam, Annen, Assen en wederom in Meeden op diverse plekken nazipamfletten. Daarop staan toenmalig burgemeester Rein Munniksma van Midden-Groningen en de Drentse gedeputeerde Tjisse Stelpstra afgebeeld als nazibeulen. Het lijkt erop dat de pamfletten zijn gemaakt door tegenstanders van windmolens

Munniksma, eerder al als gedeputeerde betrokken bij het windmolendossier in Drenthe, besluit nog diezelfde dag aangifte te doen.

Het is dinsdag 13 maart 2018 als er een brief op de mat valt bij oud-journalist Cees Stolk. De vrijdag erna spreekt hij op een bijeenkomst over windmolens. Althans, dat is het plan. Dit gaat uiteindelijk niet door, want de bijeenkomst wordt afgelast. In de brief staat namelijk: 'Als je vrijdag spreekt, dan gaat je huis in de fik.'

De bedreiging gaat Stolk niet in de koude kleren zitten. 'Toen ik de envelop opende, vielen er wat zwavelkorrels uit. Er zaten ook een paar lucifers bij. 'Goh wat raar', dacht ik. En toen schoot toch door mijn hoofd dat in Engeland een dubbelspion met zenuwgas is bewerkt. En dan denk je: wat krijgen we nou dan?'

Oud-journalist Cees Stolk is niet de enige die voorafgaand aan zijn optreden zou spreken op een bijeenkomst over windmolens. Ook de Groningse oud-voetballer en tv-analyticus Jan Mulder zou zijn zegje doen. Ook hij ontvangt een dreigbrief.

Mulder krijgt de brief pas op donderdag, omdat deze fout geadresseerd was. Zijn vrouw vindt de envelop waar een lucifer half uitsteekt. De bijeenkomst in Meedhuizen wordt afgelast door de zaalverhuurder, maar Mulder zegt dat hij de volgende keer gewoon weer het podium betreedt om zijn verhaal te doen in het windmolendebat.

Stolk en Mulder doen later in de week aangifte bij de politie.

(Foto: Wiebe Klijnstra/RTV Noord)

Op vrijdagochtend 20 april ontsieren vlaggetjes met hakenkruizen de N33 bij Zuidbroek. Langs de spoorbrug zijn tientallen vlaggetjes op houten stokjes in het gras gestoken. Ze zijn waarschijnlijk afkomstig van tegenstanders van de geplande windmolenparken in het gebied, zo is af te leiden uit de teksten die erop staan. 'Bezet gebied', is een van de kreten.

Burgemeester Rein Munniksma van Midden-Groningen, gedeputeerde Nienke Homan en haar voorgangers Marc Calon en William Moorlag worden met naam genoemd op de vlaggen. Evenals energiebedrijf Innogy, dat zich genoodzaakt ziet om zich daarvan te distantiëren. 'We vinden deze actie kwetsend en respectloos en niet kunnen', zegt een woordvoerder.

34 ondernemingen en organisaties die betrokken zijn bij de windparken in Groningen en Drenthe vinden op 16 juli een dreigbrief op de mat. In de brief wordt gewaarschuwd voor 'verstrekkende gevolgen', en er staat: 'Wij staan niet in voor de veiligheid van uw personeel'. De brief is ondertekend door 'belaagde en bedreigde burgers uit Groningen en Drenthe'.

De briefstuurders voelen zich naar eigen zeggen behandeld als uitschot door de overheid en initiatiefnemers van de windparken.

Twee medewerkers van bedrijven die betrokken zijn bij de bouw van windparken meldden dat ze persoonlijk zijn bedreigd.

De landbouwschuur van 'windboer' Harbert ten Have staat in brand (Foto: Van Oost Media).

Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Dick Schoof maakt zich zorgen over extremisme bij het verzet tegen de bouw van windmolens in Groningen en Drenthe. Dat meldt hij in zijn halfjaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN). Volgens Schoof neemt het protest 'in sommige gevallen' buitenwettelijke vormen aan.

Schoof benadrukt dat het geen vorm van terrorisme is. 'En ook geen radicalisering zoals waar we over praten bij vormen van jihadisme. Maar we zien wel dat de mensen die bezwaren hebben tegen de windmolens buitenwettelijk gaan optreden. Ze plegen geen aanslagen, maar doen wel dingen als het vernielingen en intimidatie. Daarom vragen we hier aandacht voor', licht Schoof toe.

Jan Nieboer van actiegroepen Platform Storm en Tegenwind Veenkoloniën verbaast zich niet over het rapport. Het zou hem niet verrassen als de bom barst als de windmolens komen, zegt hij tegen RTV Drenthe.

'Het zijn nu nog papieren uitingen, maar ik ken meerdere mensen die zeggen: 'Als ze niet om ons willen denken, dan gaan ze eraan'. Ik heb gehoord dat er mensen zijn die al handgranaten en andere explosieven hebben gekocht.'

Onbekenden dumpen asbest rond de toekomstige stikstoffabriek in Zuidbroek, als protest tegen de komst van windmolens in het gebied tussen Meeden en Muntendam. Er zijn ook borden geplaatst met de tekst 'Wie wind zaait zal asbest oogsten'.

Burgemeester Adriaan Hoogendoorn van de gemeente Midden-Groningen keurt de actie af. 'Het is een recht van een ieder om te protesteren, maar zodra de gezondheid, de veiligheid of de eigendommen van een ander hierdoor worden geraakt, is er geen sprake van enig begrip of tolerantie.'

Opnieuw dumpen onbekende actievoerders asbest bij Zuidbroek, langs de toekomstige locatie van Windpark N33. Op de pamfletten die erbij geplaatst zijn worden bovendien meerdere acties aangekondigd.

'Komende zomer, rond oogsttijd, worden de landbouwpercelen in Groningen en Drenthe, van Delfzijl tot Coevorden, bekend gemaakt die ook een behandeling hebben ondergaan. (...) Deze groene schandvlekken zullen niet te saneren zijn gezien de omvang/diepte van de verontreiniging', staat er onder meer.

De geplaatste pamfletten (Foto: Gemeente Midden-Groningen)

Dat het gedumpte materiaal ook echt asbest is,

blijkt een week later uit onderzoek

. 'We hebben de gevonden materialen onderzocht en het blijkt inderdaad om asbest te gaan. Alleen hebben we nog niet zoveel zicht op de hoeveelheid. Dat kunnen we op dit moment dus nog niet vaststellen', aldus burgemeester Adriaan Hoogendoorn.

'We zijn hevig verontwaardigd en ontdaan over deze extremistische actie. De veiligheid van de natuur, de gewassen en de omgeving is in het geding.' Met die woorden reageert belangenvereniging LTO Noord op het dreigement van een anonieme actiegroep dat landbouwgronden in Groningen en Drenthe onherstelbaar verontreinigd zouden zijn. Vermoedelijk gaat het om grond waarop een windpark gepland is.

Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof zal de recente protestacties van windmolenactivisten mee laten wegen in zijn halfjaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme in Nederland.

'De dump van asbest bij Zuidbroek bevestigt ons beeld van extremisch verzet tegen windmolens.'

Bij het stationsplein van Delfzijl wordt asbest aangetroffen. De vervuiling is opgeëist door anonieme anti-windmolenactivisten, die een pamflet ophingen aan een hek. Daarop wordt met de beschuldigende vinger naar een aantal bedrijven gewezen.

'Deze vervuiling, asbest, is hier aankomen waaien door toedoen van aannemersbedrijf Hoornstra. Wind- concentratiekampbouwer in Drenthe. Wie dit bedrijf inhuurt zal asbest oogsten.'

Onder het dreigement staan de namen van nog eens tien bedrijven die volgens de activisten 'een windconcentratiekamp faciliteren'.

Aannemer Hoornstra uit Nieuw-Buinen doet aangifte van laster bij de politie. 'Asbest is niet alleen gevaarlijk voor onze medewerkers, maar ook voor de omgeving waarin het is verspreid. Dit moet niet kunnen.'

Ruim een maand later maakt het bedrijf, dat inmiddels Avitec heet, bekend zich na bedreigingen terug te trekken uit de aanleg van Windpark De Drentse Monden en Oostermoer.

Bij de wegenbouwer werd een dreigbrief bezorgd, waarin staat: 'Dat wat U in 20 jaar heeft opgebouwd, gaan wij zorgvuldig afbreken en daar nemen wij alle tijd voor. Als u uw onderneming voort wilt zetten, stopt u de werkzaamheden voor windboeren en dat binnen één week. Zo niet? dan is uw onderneming niet meer levensvatbaar'.

Ook gedeputeerde Fleur Gräper ontving een dreigbrief. Die houdt verband met de aanleg van een windpark langs de N33 bij Meeden.

In die brief staat onder meer: 'In uw ogen zijn wij terroristen. Wij vinden van niet. Wij zijn verzetsmensen. Dat waren wij niet. We waren gewone burgers. Maar die zijn bedrogen door boeren en bestuurders. Wij gaan door tot de windparkplannen van tafel zijn, want wij realiseren dat wij zoveel te verliezen hebben dat we daardoor niets meer te verliezen hebben.'

De politie maakt bekend dat het een Team Grootschalige Opsporing (TGO) heeft opgericht. Er werken twintig rechercheurs aan het onderzoek, die ondersteund worden door nog eens zeventig agenten.

Premier Mark Rutte spreekt tijdens een bezoek aan Groningen zijn afkeuring uit over de dreigementen.

'Dat mensen bedreigd worden terwijl ze hun werk doen, is totaal onacceptabel. Ik ben heel blij dat de politie hier bovenop zit en tegelijkertijd moet ik een beetje terughoudend zijn. Door zulke brieven voelen de betrokken mensen zich onveilig en dat kan niet waar zijn.'

Opnieuw een dreigbrief van antiwindmolenactivisten voor een ondernemer, nu voor grondverzetbedrijf Dieterman CV in Westerlee. In de anonieme dreigbrief van anti-windmolenactivisten staat dat Dieterman 48 uur heeft om zijn onderneming veilig te stellen. Dieterman zou actief bezig zijn met de voorbereiding voor het windmolenpark aan de N33.

Al benadrukt Dieterman dat hij niets te maken heeft met de aanleg van het windmolenpark.

'Ik ben benaderd om grondwerkzaamheden te doen voor transformatorhuisjes van netbeheerder TenneT. Er is geen enkele link met het windmolenpark. Daar weet ik oprecht niks van', zegt de ondernemer.

Woordvoerder Jeroen Brouwers van TenneT bevestigt dit. 'De uitbreiding van dat trafostation is bedoeld om extra stroom te kunnen importeren vanuit Duitsland. Het gaat om de verbinding Meeden - Diele.'

De politie neemt de zaak hoog op. 'Deze zaak had al de hoogste prioriteit, maar nu helemaal', zegt woordvoerder Paul Heidanus. 'Dit is ondermijnende criminaliteit en schadelijk voor de bedrijven en de samenleving.'

Een SOS-alarmknop moet ervoor zorgen dat bodemonderzoekers bij het toekomstige windpark in Meeden niks te vrezen hebben van actievoerders.
Medewerkers van Alsema B.V., die bezig zijn met bodemonderzoek vanwege windmolens langs de N33, dragen de noodknoppen. Het is een touwtje met daaraan een SOS-button.

'Als wij die knop indrukken hebben wij direct contact met de meldkamer. Dan kan de politie meeluisteren. Zij bepalen vervolgens ook of wij hulp krijgen als er iets aan de hand is', zegt een van de onderzoekers.

De politie wil weinig kwijt over deze specifieke situatie. Woordvoerder Robert-Jan Valkema: 'Wij hebben contact met meerdere bedrijven. In verband met lopend onderzoek naar de dreigbrief naar het bedrijf in Westerlee kan ik niks zeggen over adviezen die wij geven en maatregelen die genomen worden.'

Voor de vierde keer hebben anti-windmolenactivisten een dreigbrief verstuurd. Ditmaal naar het adres van bouwbedrijf A.Hak uit het Gelderse Tricht.

Richard van Santen van het bedrijf bevestigt dit. De politie wil alleen kwijt dat een bedrijf' een dreigbrief heeft ontvangen. 'Dat bedrijf heeft aangifte gedaan', aldus een politiewoordvoerder.

A.Hak is één van de hoofdaannemers van Windmolenpark Drentse Monden Oostermoer. Het bedrijf is verantwoordelijk voor onder meer de aanleg van elektriciteitskabels in de grond, die de windmolens moeten verbinden met het stroomnet.

Er zijn geen aanwijzingen dat de hoofdaannemers van het windpark Drentse Monden Oostermoer zich terugtrekken na de dreigementen. Dat zegt woordvoerder Elzo Springer van het windpark.

Volgens hem hebben de twee andere aannemers nog geen dreigbrief gehad. 'En er zijn ook geen aanwijzingen dat de drie aannemers wijken voor de bedreigingen.'

Innogy, een van de ontwikkelaars van het windmolenpark langs de N33 bij Meeden, krijgt een dreigbrief. Niet voor het eerst, zegt het bedrijf.

'Het is heel vervelend dat er weer bedreigingen worden geuit door een groep die extreme trekken vertoont', zegt woordvoerder Jorrit de Jong van Innogy. 'Daarvan zijn we geschrokken en dat vinden we heel vervelend.'

Het bedrijf ziet in de dreigbrief geen aanleiding om met de ontwikkeling van het windmolenpark te stoppen.

De politie zegt 'sterke aanwijzingen' te hebben dat de brief vanuit Duitsland is verzonden, en zegt verder onderzoek te doen naar de afkomst ervan.

Documentaireserie over windmolens: Turbulente Tijden