'Ik kan laten zien dat ik echt wel wat in huis heb, ik ben niet dom'

Maar de ene autist is de andere niet. Zegt Stadjer (en autist) Douwe Wilts: 'Probeer kleine aanpassingen te geven in het leven van iemand met autisme.'

Wilts kreeg al in zijn tienerjaren de diagnose autisme en hoopt binnenkort af te studeren aan de RUG. Om daar te komen moest hij een lange weg afleggen.

'Ik ben begonnen met vmbo-basis en ik eindig straks als afgestudeerd neerlandicus. Daar ben ik ontzettend trots op. Ik kan laten zien dat ik echt wel wat in huis heb. Ik ben niet dom.'

Hij kreeg de diagnose autisme op zijn veertiende. 'Je wordt ermee geboren en je gaat er uiteindelijk ook mee je kist in.'

Douwe geeft lezingen over autisme, want hij wil meer begrip en geduld kweken.

'De boodschap is dat er zo veel verschillende vormen van autisme zijn als er mensen met autisme zijn. En probeer kleine aanpassingen te geven in het leven van iemand met autisme. Je vraagt iemand die in een rolstoel zit ook niet eventjes tien minuten te gaan wandelen.'

Autisten hebben moeite om al die dagelijkse prikkels te verwerken. Douwe wordt er steeds beter in en is niet meer zo snel overspannen. Hij denkt dat mensen zonder autisme ook iets missen.

'Je mist een zekere kijk op de wereld. Wij kunnen nu afspreken dat die deur paars is en dan weet ik dat over twee jaar nog.'

De aankomende neerlandicus is nu bezig een boek te schrijven over zijn leven met autisme, en hij schrijft gedichten.

Als de zelfstandig wonende Ebel Vereijken anderhalf is, krijgt hij ineens allemaal klachten. Hij is soms helemaal van de wereld en praat niet meer. Uiteindelijk blijkt dat hij regressief autisme heeft.

Als hij in contact komt met Disneyfilms, leeft hij weer op. De familie gebruikt de tekenfilms om weer met hem te communiceren. Vanuit de medische wereld krijgt de familie weinig bijval.

Inmiddels is Ebel 24 jaar en gaat het steeds beter. Hij zit meerdere dagen in de week in een dagopvang.

'Het gaat heel erg goed met hem', zegt zijn één jaar jongere zus Frances in Noord Vandaag. 'Hij gaat met ons mee op reis, bijvoorbeeld. Als je het niet probeert, weet je het toch niet? Hij vindt het heel fijn om uit de sleur gehaald te worden.'

'Er is een tijd geweest dat we niks voor hem konden doen en dat je niet wist hoe zijn toekomst eruit zag.'

Samen met haar moeder schreef Frances het boek 'Een wreed sprookje', dat onder meer gaat over autisme.

'Het boek laat zien dat er heel veel mogelijkheden zijn, maar dat je er op een andere manier bij moet komen. Er wordt soms van uitgegaan 'dat willen ze toch niet' en niets geprobeerd.'