Een zonnepanelenfabriek in Veendam: hoe realistisch is het plan van Innolane?

11 april 2019, 17:20 • 7 minuten leestijd

Een impressie van de fabriek van Innolane in Veendam. © Innolane

Al tien jaar werkt de Brabantse ondernemer Jac Hanssen aan een fabriek voor de volgende generatie zonnepanelen. Nu wil hij die in Veendam bouwen. Hoe realistisch is het Innolane-plan? En wie is Jac Hanssen?

De plannen zijn omvangrijk en ambitieus. Hanssen wil 85 miljoen euro investeren in een fabriek die op termijn zo'n zeshonderd mensen een baan kan bieden. Daarmee wordt Innolane zomaar een van de grootste werkgevers in Veendam en omgeving.

De vergunningen voor vestiging op industrieterrein De Dallen II liggen klaar bij de gemeente. Maar dat lijkt dan ook het enige dat echt zeker is rond het hele project. Want zowel de financiering als de techniek van het plan zijn nog altijd met onzekerheden omgeven.

Nieuw is het Innolane-initiatief allerminst, want het zag tien jaar geleden het levenslicht onder de naam Alinement. Dat project is vrijwel identiek aan het Innolane-initiatief in Veendam, zelfs de artists impressions van de fabriek komen sterk overeen.

De man achter Innolane, Jac Hanssen, is geen onbekende in de wereld van zonnepanelen. In 2010 startte hij samen met een compagnon Alinement, na een tijdlang te hebben gewerkt als interim-directeur bij Solland Solar. Een fabriek voor zonnepanelen bij Heerlen, letterlijk op de grens van Nederland en Duitsland. Het was destijds de grootste producent van panelen in Nederland.

Hanssen werd er aangesteld als interim-directeur om het bedrijf uit het slop te trekken. Want Solland Solar was in de problemen gekomen door de hevige concurrentie. Het eindigde erin dat het bedrijf honderd van de 110 medewerkers moest ontslaan. Uiteindelijk ging het in 2015 op de fles.

De eerste plannen voor Alinement dateren van rond 2010. In dat jaar zei Hanssen: 'Het enige wat nu nog rest om officieel van start te kunnen, is de financiering. Inmiddels hebben wij de belangstelling weten te wekken van zowel banken als private equity ondernemingen.'

Woorden van gelijke strekking sprak Hanssen toen hij in 2017 de plannen voor vestiging in Veendam presenteerde.

Bij de aankondiging van het Alinement-project zei Hanssen dat zijn bedrijf een 'volgende generatie, extreem efficiënte zonnepanelen' zou gaan produceren. Investeerders bleken er geen brood in te zien en haakten af.

Hanssen zelf voerde de druk op. Wanneer de fabriek er in 2013 niet staat, sprak hij, dan zal het te laat zijn voor Alinement en zullen ook andere partijen zich focussen op high-efficient zonnecellen.

Wat is er anders aan de zonnepanelen van Innolane?
Innolane wil zonnepanelen gaan maken met innovatieve, zeer efficiënte zonnecellen. Die cellen bestaan al een jaar of dertig en hebben door een speciale techniek een hoger rendement. Ze waren beschermd door een patent, dat in 2010 afliep. Vanaf dat moment hebben verschillende bedrijven zich erop gestort, maar nog geen enkele partij is erin geslaagd de cellen productiematig en winstgevend te fabriceren.

Als extra zijn de panelen van Innolane tweezijdig voorzien van zonnecellen, wat de opbrengst ervan verhoogt. Heeft een gangbaar paneel een productie van zo'n 280 Wattpiek; een Innolane-paneel moet 330 Wattpiek halen.

Er zijn behalve de nieuwe techniek van zonnecellen en de innovatieve productietechniek meer facetten waardoor Alinement als twee druppels water op het Innolane-plan lijkt. Ook in Veendam wil Hanssen, behalve de panelen, zelf zonnecellen maken. En net als bij Alinement zal de bouw van de Innolane-fabriek in twee fasen gaan.

Het is geen techniek die je van de plank koopt. Het duurde lang voor het product rijp was

Jac Hanssen - Innolane

Eind 2012 zou bij Alinement een big bang plaatsvinden en zou de fabriek groeien naar zes productielijnen voor zonnecellen en drie productielijnen voor modules. Zevenhonderd mensen zouden er dan aan het werk zijn. Maar het liep heel anders want Alinement ging eind 2015 failliet. Onder de naam Innolane volgde een doorstart. De voorspellingen die Hanssen deed voor Alinement doet hij nu ook voor Innolane.

Deskundigen op het gebied van de productie van zonnepanelen plaatsen vraagtekens bij plannen voor de Innolane-fabriek. 'Als je al tien jaar aan een plan werkt en het lukt maar niet om het van de grond te krijgen, zegt dat veel over de haalbaarheid ervan.'

Hanssen verklaart over de lange aanloop: 'Het is geen techniek die je van de plank koopt. Het duurde lang voor het product rijp was, de techniek heeft zich ontwikkeld. In zo'n proces heb je veel tegenslagen. Soms is het één stap vooruit en dan twee weer terug. Nu is het uitontwikkeld en zijn we helemaal klaar.'

Niettemin blijft het 'razend ingewikkeld' om een fabriek voor zonnepanelen in Nederland te bouwen, zoals een ingewijde uit de sector zegt. Geslaagde initiatieven zijn er eigenlijk niet.

Neem het eerder mislukte bedrijf Solland Solar in Heerlen, waar Hanssen bij betrokken was. Vorig jaar blies het Nederlandse bedrijf Powerfield het plan voor een assemblagefabriek voor panelen in Appingedam af. Begin april ging het initiatief Energyra bankroet. Dat betrof een plan van ondernemers om in Noord-Holland een zonnepanelenfabriek op te zetten.

Al die projecten stuitten op twee moeilijk te overwinnen obstakels: de grilligheid van de prijs van zonnepanelen op de wereldmarkt en de enorme concurrentie uit met name China, waar voor een spotprijs panelen worden geproduceerd.

Hanssen claimt echter geen last te hebben van laaggeprijsde panelen van Chinese makelij, omdat de Innolane-panelen meer capaciteit hebben. 330 Wattpiek tegen zo'n 280 Wattpiek voor een gangbaar zonnepaneel.

Het plan van Innolane
Hanssen wil op De Dallen II in Wildervank 85 miljoen euro investeren in een fabriek voor zonnepanelen. In de eerste fase krijgt het project een omvang van ongeveer een derde van de eindomvang. Binnen twee jaar wil Innolane de productiecapaciteit vergroten naar een jaarproductie van 450.000 zonnepanelen. De fabriek zal volcontinu draaien, 24 uur per dag. Per uur zullen tachtig panelen van de band rollen.

Wat ook bevreemdt is de schaal van de fabriek. Ook al wordt die in twee fasen gepland, van meet af aan is het een flinke fabriek. Tegen NoordZaken zeggen deskundigen dat het veel meer voor de hand zou liggen wanneer Hanssen de startomvang zou terugschroeven. 'Wanneer het zo innovatief is wat hij doet, is het slimmer om klein te beginnen.'

Hanssen zegt overigens dat hij door de provincie Groningen, de Noordelijke Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij NOM én de NAM is gevraagd zijn plannen in deze regio te realiseren. De eerste contacten met het bedrijf zijn van 2015. Daarna hebben Hanssen en partners een jaartje of twee boven de regio gecirkeld op zoek naar een goede locatie.

Dat de NAM ook de hand heeft gehad in de keuze voor vestiging in Groningen is opvallend. Eén van de mede-initiatiefnemers van Hanssen heeft een Shell-achtergrond. De NAM heeft via die persoon invloed uitgeoefend om het initiatief naar Groningen te halen. 'Om zo wat te doen voor de regio', zegt een betrokkene.

Uiteindelijk is de keuze gevallen op Veendam. Verrassend, want door de locatie van de fabriek een tiental kilometers op te schuiven, zou Innolane vallen in het gebied waar de investeringssubsidie RIG geldt (Regionale Investeringssteun Groningen). Die dekt tien tot dertig procent van een investeringsbedrag, tot een maximum van 7,5 miljoen euro.

Zou Innolane zich in het aardbevingsgebied vestigen, dan zouden Hanssen en consorten bovendien gebruik kunnen maken van de gunstige financieringsregeling die de Economic Board Groningen biedt.

Voor een bedrijf dat al jaren achtereen geld tracht te vergaren voor een project, lijken dat aantrekkelijke opties. Dat Hanssen toch voor Veendam kiest verklaart hij als volgt: 'Je wilt niet weten wat er gebeurt wanneer de fabriek gaat trillen.' De aardbevingsregio is met andere woorden geen optie.

De gemeente is niet de aangewezen instantie om een businesscase te beoordelen

Henk Jan Schmaal - wethouder Veendam

Ook zegt Hanssen dat hij de opzet van Innolane niet wil calculeren op basis van subsidies, maar op eigen bedrijfsinkomsten. 'Dat is ook wat onze investeerders belangrijk vinden.' Indirect helpen provincie en gemeenten Innolane door het bedrijf te ondersteunen bij de onderhandelingen over de financiering, verklaart Hanssen.

De provincie zegt te helpen waar het kan. Wethouder Henk Jan Schmaal van Veendam benadrukt dat het Innolane-project door de provincie en meerdere investeringsfondsen is beoordeeld.

'De gemeente is niet de aangewezen instantie om een businesscase te beoordelen', stelt Schmaal. 'Zeker is wel dat wanneer het project succesvol is, dat het dan veel banen oplevert. En die werkgelegenheid kunnen we hier goed gebruiken.'

Of dat ook gaat gebeuren is volgens de provincie maar de vraag. 'We hebben nog geen sluitende business-case van Innolane mogen ontvangen', zegt Patrick Brouns, tot voor kort EZ-gedeputeerde. 'Daar hebben we om gevraagd maar er is al een tijdje radiostilte van de kant van de initiatiefnemers.'