Aardbevingsschade aan het oudste gasthuis van Groningen

Scheuren als gevolg van aardbevingen. Dat is niet alleen iets voor boerderijen op het Groninger platteland; ook monumenten in hartje Stad lijden onder de gevolgen van de gaswinning.
Het Heilige Geestgasthuis in de Pelsterstraat, het grootste en oudste gasthuis van de stad, staat op het ogenblik in de steigers. Tientallen scheuren in de kerk uit 1250, de gevels van het gasthuis en woningen op het hofje worden gerepareerd. Een schadepost van bijna een half miljoen euro.

'Enorm visueel geheugen'

'Ik werk en woon hier al jaren', zegt beheerder Egbert van der Werff. 'Ik heb een enorm visueel geheugen. Als ergens een scheur in zit, zie ik dat direct. En vanaf 2012 hebben we er enorm veel bij gekregen.'
Scheuren in het gasthuis (Foto: Reinder Smith/RTV Noord)
Het Heilige Geestgasthuis wordt in de volksmond vaak het Pelstergasthuis genoemd, omdat de ingang aan de Pelsterstraat zit. Het is een verborgen juweel in de Groninger binnenstad.

Groen paradijs

Achter de ingangspoort ligt een klein groen paradijs waar de tijd heeft stilgestaan. Rond de kerk uit plusminus 1250 ligt een drietal groene binnenplaatsen waar rondom huisjes staan. De kerk en de huisjes zijn in de loop der eeuwen gebouwd, verbouwd en gerestaureerd.
Uitgekapte scheuren op de gevel van het gasthuis (Foto: Reinder Smith/RTV Noord)

Gecompliceerde hersteloperatie

Het is een enorm gecompliceerde hersteloperatie, legt Van der Werff uit.
'Het hele complex is oud en kwetsbaar en uiteraard komen er door de tand des tijds vanzelf scheuren in. Maar door de aardschokken, die we hier echt hebben gevoeld, worden scheuren op kwetsbare plekken veel erger en komen er nieuwe bij. Wat we nu restaureren is de aardbevingsgerelateerde schade, maar als er in dezelfde muur nog een scheur zit, gewoon door ouderdom, pakken we die natuurlijk gelijk mee. Op eigen kosten.'

Omliggende woningen beschadigd

Maar de scheuren zitten niet alleen in de oude gasthuiskerk en de gebouwen daarom heen. Ook achttien woningen zijn beschadigd. In sommige gevallen zo erg dat de bewoners een aantal weken hun huis uit moeten om de bouwvakkers ruim baan te geven. Al het pleisterwerk rond de scheur wordt weggekapt en de losse stenen daarachter worden verwijderd. Het geheel wordt opgevuld met cement, zodat alle stenen weer vast komen te zitten. Dan wordt de pleisterlaag hersteld en geschilderd.

Drieduizend foto's

Het feit dat het Heilige Geestgasthuis een toeristische attractie en een beschermd monument is, heeft niets uitgemaakt voor de NAM zegt Van der Werff.
'We hebben de schade gemeld in 2012. Er zijn verschillende inspecteurs wezen kijken. Die hebben meer dan drieduizend foto's gemaakt, rapporten geschreven, enzovoort. Maar het maakte allemaal niets uit. Pas na zes jaar lag er een toezegging om de schade, die richting de half miljoen euro gaat, te vergoeden.

Orgel ingepakt

In januari is de hersteloperatie van start gegaan. De eerste fase wordt nu afgerond, zodat de kerk met Pasen weer gebruikt kan worden. Het orgel is nog ingepakt in plastic en moet nog worden gestemd, maar dat gaat allemaal lukken.
Het orgel is ingepakt (Foto: Reinder Smith/RTV Noord)
De Waalse gemeente die kerkt in de Pelstergasthuiskerk gaat Pasen vieren in een schone, scheurloze kerk. Voor de bouwvak ligt het hele complex er weer prima bij, belooft Van der Werff.