In deze kelder zat Joods echtpaar 2,5 jaar ondergedoken

De kelder waar het echtpaar zat, is in oude staat ingericht
De kelder waar het echtpaar zat, is in oude staat ingericht © Reinder Smith/RTV Noord
Twee en een half jaar lang zaten Comprecht en Rosa Eckstein verstopt in een kelder in Muntendam. Ze leefden, sliepen, kookten in een ruimte van amper vijftien vierkante meter.
Je kunt het je vandaag de dag niet voorstellen dat je dat volhoudt. Maar ze hadden geen keuze. Het was oorlog en alle andere Joodse inwoners van Muntendam waren door de Duitsers weggevoerd.

Onder de bouwmarkt

Tot grote verbazing van Stichting Archief Muntendam bleek de kelder onder een bouwmarkt aan de Nieuweweg nog te bestaan. Ze hebben hem opgeknapt en aan de hand van oude foto's weer ingericht zoals die tijdens de oorlog was. Voor de onderduikers en hun helpers werd zaterdagochtend een monument onthuld voor het gebouw.

Redding

Comprecht Eckstein was onderwijzer van de lagere school in Tripscompagnie. Bij toeval kwam hij in 1942 gesprek met Hendrik Kroeze, die een bouwmaterialenhandel had in Muntendam. Kroeze had een vooruitziende blik en had een kelder onder zijn bedrijf al ingericht als onderduikplek.
'Als je een plek nodig hebt, kun je bij ons terecht, vertelde hij aan Eckstein. Een week later zaten ze er al en dat is hun redding geweest', zegt Jan Hut van de Stichting Archief Muntendam.
Rosa Eckstein in de kelder (Foto: Stichting Archief Muntendam)

Gaatje in het plafond

Het gebouw boven de kelder werd in de jaren zeventig door brand verwoest en het was dan ook een grote verrassing dat de kelder nog grotendeels intact bleek te zijn.
'Er is na de brand een betonnen plafond ingekomen maar daar hebben we een gaatje ingeboord en een buisje in aangebracht', vertelt Henk Kalk.
'Dat zat er tijdens de oorlog ook. Want in de ruimte boven de kelder zat de boekhouder en die zat ook in het complot. Als er iemand binnen kwam gooide hij een steentje door het buisje naar beneden en dan wisten ze dat ze stil moesten zijn.'
Henk Kalk geeft uitleg over het pijpje in het plafond (Foto: Reinder Smith/RTV Noord)

Oorlog overleefd

Rosa en Comprecht overleefden de oorlog in de kelder en konden die op 14 april 1945 weer verlaten. Helaas overleed Comprecht al na een half jaar, maar Rosa stief op hoge leeftijd in een Amsterdams bejaardentehuis. De familie Kroeze kreeg in 1995 de Yad Vashem-onderscheiding van de Israëlische overheid.
Comprecht en Rosa Eckstein (Foto: Stichting Archief Muntendam)

Niet permanent geopend

Het is niet de bedoeling om de kelder permanent open te stellen, zegt Jan Hut.
'We hebben enorm veel medewerking gekregen van de huidige eigenaar, bouwmaterialenhandel BMN, maar je kunt van hun niet vragen om deze ruimte permanent open te houden. Maar we gaan op afspraak excursies organiseren voor groepen, zijn beschikbaar tijdens open monumentendagen en we gaan binnenkort hier groepen scholieren ontvangen.'
Maar wie meer over de kelder en het verhaal van de Joodse onderduikers wil weten kan het ook nalezen op de website van Stichting Archief Muntendam.