Opnieuw duizenden zeeforellen uitgezet; goed voor natuur én portemonnee

Voorzichtig laten vrijwilligers de piepkleine visjes los in het stromende Lieversche Diep. In Drenthe begint over een paar maanden hun tocht naar de Waddenzee. 

Nu zijn ze nog bijna net zo groot als je pink. Maar als de zeeforellen over een paar jaar terugkeren naar de Groningse en Drentse wateren, kunnen ze wel een meter lang zijn. 

De uitzet is bedoeld om de visstand in de Waddenzee en de beekjes, die door het vaste land krioelen, te herstellen. 'Daar gaat het momenteel slecht mee', zegt zeeforel-expert Jan Kamman van Sportvisserij Nederland. Onder meer de paling heeft het zwaar te verduren. 

Als de forellen de zee hebben bereikt, blijven ze daar een paar jaar. In de Waddenzee is genoeg voedsel voor ze, waardoor ze verder kunnen groeien. Als het zover is om te paren, keren ze terug naar de beekjes waar ze vandaan komen, om te broeden.

'De forellen weten door geurherkenning precies waar ze moeten zijn', zegt Kamman. Daarom heeft het ook geen zin om de forellen direct in de Waddenzee uit te zetten. Ze missen dan een ijkpunt om naar terug te keren en ze gaan dan verloren. 

Om de terugkeer van de vissen te stimuleren, wordt een aantal maatregelen genomen. Sluizen en stuwen bemoeilijken de tocht van de zee naar de beekjes. Zoals bij het stroompje Akkertocht bij het Haarsterbos bij Marum.

'Ik denk dat dit beeld wel veelzeggend is', zegt Jasper Schut van Staatsbosbeheer, terwijl hij naar de stuw wijst. Liters water storten door de stuw een meter naar beneden. 'Dat is veel te hoog voor de vissen om tegenop te springen', zegt Schut.

Staatsbosbeheer en waterschap Noorderzijlvest hebben plannen om het hoogteverschil met zogenoemde 'vistrappen' te verkleinen. Via de grindbanken kunnen de vissen dan omhoog, tegen de stroming in zwemmen. Daarnaast dienen ze als kraamkamers omdat vissen er graag broeden. 

Om dit mogelijk te maken moet de beek verlengd worden. Daarom wordt het watertje kronkelend door het Haarsterbos gelegd. 'Zo hebben de mensen nog iets leuks om langs te lopen en de vissen hebben er ook profijt van', zegt Schut, die benadrukt dat de plannen allemaal nog wel technisch uitgewerkt moeten worden.

Niet alleen in Marum snijdt het mes aan twee kanten. De uitzet van de forellen moet uiteindelijk ook goed zijn voor de portemonnee van ondernemers in het Lauwersmeergebied. Dat moet straks een paradijs worden voor vliegvissers.

'Nu moeten zij nog uitwijken naar het Deense eiland Funen', zegt vis-expert Kamman. 'Straks hoeft dat niet meer en kunnen ze bij het Lauwersmeer terecht. En dat zorgt voor meer toerisme.'

De zeeforel wordt ook wel 'zilvervis' genoemd. En dat is niet alleen vanwege de kleur. 'In Denemarken zeggen ze dat één kilo zeeforel goed is voor hetzelfde gewicht aan zilver', zegt Albert Jan Scheper van de Hengelsportfederatie Groningen-Drenthe.

'Vissers geven in dat gebied geld uit aan overnachtingen, eten en andere zaken. Dus is het goed voor het toerisme en de economie', zegt Scheper.

Voordat het zover is, moeten we nog wel even geduld hebben. De komende jaren worden de vissen gemonitord. Het eerste meetmoment is in oktober. Maar Kamman verwacht pas over tientallen jaren te kunnen zeggen wat het daadwerkelijke effect is.

Dat het uitzetten tot nu toe succesjes kent, is vorig jaar aangetoond. In 2015 werden vijfduizend kleine zeeforellen uitgezet en drie jaar later had een visser er één aan de haak in het Peizerdiep bij Roden. 

Het hele project is een samenwerking van acht partijen, onder wie Staatsbosbeheer, Sportvisserij Nederland en waterschap Noorderzijlvest. Het Waddenfonds betaalt drie miljoen euro aan subsidie. De overige partijen leggen samen één miljoen euro op tafel.