Nu in de theaters: Wachten op Brexit
De Britten hebben een half jaartje uitstel gekregen voor hun Brexit. Een goed moment om terug te blikken op die chaos van de afgelopen maanden. Onze eigen Brexit-expert Bart Los doet dat voor ons. En hij doet een voorspelling.
Door Bart Los
Op de middelbare school heb ik ooit met de hele klas Beckett's roemruchte toneelstuk 'Wachten op Godot' moeten aanschouwen. De hoofdrolspelers Estragon en Vladimir wachten dan op ene Godot.
De beide mannen praten eindeloos met elkaar, zonder dat er ook maar enige lijn in hun verhaal te ontdekken is. Bij ons sloeg de verveling dus al snel toe. Aan het einde van het spektakel is de heer Godot nog steeds niet verschenen.
Brexit-moe
De parallellen met Brexit zijn duidelijk. Wachten op Brexit. In Westminster spreekt men liever dan dat men luistert. De patstelling blijft dus bestaan. Als May naar Brussel komt is het van hetzelfde laken een pak.
Brexit vond niet plaats op 29 maart. Ook op 12 april gebeurde het niet. Bij veel volgers aan beide kanten van het Kanaal heeft de Brexit-moeheid toegeslagen en fanatieke Leavers vragen zich inmiddels af of Brexit Day niet zal samenvallen met Sint Juttemis.
Speculeren
Het is nu pauze in de schouwburg. Het Lagerhuis en Brussel hebben Paasvakantie. Het toneel is dus leeg, maar in de coulissen gebeurt er veel. Het is echter maar de vraag of de acteurs het script voor het vervolg kennen.
Als argeloos publiek hebben we in de foyer even tijd om het voorgaande op een rijtje te zetten, en te speculeren over het volgende bedrijf. Waarom is het nog steeds 'Wachten op Brexit'?
Het toneel is leeg, maar in de coulissen gebeurt er veel
Aan beide kanten zijn de belangen groot. Laten we beginnen met de EU. Er is van alles aan te merken op Brussel. Toch kan niemand ontkennen dat de belangrijkste doelstelling van het Europese project - langdurige vrede na drie hevige oorlogen - met glans is gehaald.
Bonus
Dat de EU is uitgegroeid tot een economisch blok van formaat is een enorme bonus. Voor andere lidstaten zou het aantrekkelijk worden om vergelijkbare stappen te zetten als het Verenigd Koninkrijk (VK) nu onder té gunstige voorwaarden kan vertrekken.
De Europese integratie heeft te veel opgeleverd om het hele idee op deze manier bij het grofvuil te zetten, dus wordt het de Britten niet gemakkelijk gemaakt.
Fantasiewereld
Aan Britse zijde is het grootste probleem dat de Leave-aanhangers voorafgaand aan het referendum een fantasiewereld is voorgeschoteld. De scheiding zou een makkie zijn, technologische foefjes zouden het grensprobleem met Ierland oplossen, Trump zou binnen de kortste keren een aantrekkelijk handelsakkoord met de Britten sluiten, en ga zo maar door.
Afhankelijk
Ook werd ten onrechte het beeld gecreëerd dat de EU in economisch opzicht afhankelijker is van het VK dan andersom. Niets is minder waar. May's regeringspartij en Labour (de grootste oppositiepartij) zijn beide tot op het bot verdeeld over de manier waarop er met het verschil tussen fictie en werkelijkheid moet worden omgesprongen.
Er lagen zoveel Brexit-varianten op tafel, dat geen enkele optie op een meerderheid kon rekenen
Er liggen nu zoveel Brexit-varianten op tafel, dat geen enkele optie op een meerderheid kon rekenen. Compromissen zijn dus hard nodig, maar het tweepartijensysteem maakt dat de Britten daar weinig kaas van hebben gegeten. Voorlopig is het nog volstrekt onduidelijk of men elkaar gaat vinden, en zo ja: waar en wanneer.
Ongewis
Terug naar de schouwburg. De Franse president Macron pleitte er als enige voor om de voorstelling maar alvast voor deze pauze af te sluiten, Brexit moest er maar snel komen.
Anderen overtuigden hem van een ander scenario. Bij de volgende gelegenheid zullen vast meerdere EU-acteurs naar huis willen, ook als hun Britse collega's hun rol nog steeds niet kennen. Het einde van 'Wachten op Brexit' is dus nog steeds ongewis.
Het geheel verdient echter hoe dan ook geen open doekje. Wij als pubers hebben Estragon en Vladimir overigens ook niet met een applaus midden in de voorstelling beloond.
Bart Los is econoom en hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen. Met collega's van de RUG en de universiteiten van Sheffield en Birmingham heeft hij de gevolgen van Brexit onderzocht.
