Alleen globale inhoud containers MSC Zoe in openbaarheid

Omrop Fryslân en RTV Noord hebben de tot nu toe geheime lijsten bij Rijkswaterstaat opgevraagd door een beroep te doen op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Dat is gedeeltelijk toegewezen.

Het gaat daarbij om de globale inhoud van zowel de containers die overboord zijn geslagen als de achtduizend containers die op het schip zijn blijven staan. Details over de exacte inhoud worden niet prijsgegeven.

Wel wordt het soort goederen dat erin zit vermeld. Zo is er een container met juwelen in het water terecht gekomen. En verder tv's, computers, witgoed, veel kleding, meubels, wasmachines, speelgoed en auto-onderdelen. Die laatste groep is met bijna honderd containers de grootste.

Opvallend is dat in ruim zevenhonderd containers die op de Zoe zijn blijven staan, chemische stoffen zaten. Daarbij gaat het om tien procent van de totale lading. Ook hier ontbreekt vaak de exacte omschrijving. Zo staat bij honderden containers chemical products, nos (not otherwise specified – red) vermeld. Onduidelijk is wat hierin zit en of dit gevaarlijk is.

In de containers die in zee zijn gevallen zaten 'voornamelijk producten die bestemd zijn voor de consument'. Eerder was al bekend dat er twee containers met gevaarlijke stoffen in zee zijn terechtgekomen. 

Zo is een container met peroxide op Duits grondgebied teruggevonden; wel spoelden zakken met dit gevaarlijke spul aan op het strand van Schiermonnikoog. Een container met voor mens en milieu gevaarlijke lithiumbatterijen is nog zoek.

Op de lijst van de overboord geslagen containers staan ook stoffen waar vraagtekens bij gezet kunnen worden. Zo wordt de inhoud van drie containers omschreven als 'Epoxy Resin, plastic'. Dat is een harssoort.

Uit de ook door de omroepen opgevraagde correspondentie over de ladinglijsten, blijkt dat het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu (RIVM) deze inhoud op verzoek van de autoriteiten heeft onderzocht. Met als conclusie dat 'de Epoxy in vaste vorm in de containers zit en dus ongevaarlijk is'.

Ook bijzonder zijn twee containers met 'diplomatieke lading'. Het is een mysterie wat daar in zit. Ze zijn niet in het water terecht gekomen. 

Uit eerder onderzoek van Omrop Fryslân en RTV Noord bleek al dat de inhoud van de containers op dit soort schepen slechts heel globaal wordt omschreven. Dat wordt bevestigd door de ladinglijsten, die nu in bezit zijn van de omroepen.

Uit de opgevraagde stukken komt ook naar voren dat er een stevige strijd is gevoerd over het prijsgeven van de exacte informatie over de inhoud van de containers. Zo heeft de grootste containervoerder van de wereld, Maerks, lang de hakken in het zand gehouden. Daarbij ging het om de containers van deze firma op het schip van rederij MSC. 

Met als belangrijkste argument dat het hier om bedrijfsinformatie gaat die uit concurrentieoverwegingen niet gedeeld moet worden met de buitenwereld. Ook heeft een van de betrokken bedrijven laten weten grote bezwaren te hebben tegen openbaarmaking via de omroepen, die een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) hebben gedaan. 

Na veel getouwtrek is er wel nadere informatie aan Rijkswaterstaat gegeven. Die organisatie concludeert dat uiteindelijk alle informatie over de exacte inhoud van de containers is verstrekt door alle betrokken bedrijven.

Toch wordt daar ondanks het verzoek van de omroepen geen nader inzicht in gegeven door Rijkswaterstaat. Met als argument dat het hierbij om bedrijfsinformatie gaat, die niet onder de Wet openbaarheid van bestuur valt.

'De bij de MSC Zoe betrokken vervoerders hebben informatie over de containers verstrekt ten behoeve van de bergingswerkzaamheden. Zij hebben uitdrukkelijk te kennen gegeven dat de informatie wordt verstrekt in het vertrouwen dat deze niet met derden wordt gedeeld.'

Het gevolg is dat ondanks het verstrekken van de globale inhoud van de containers aan Omrop Fryslân en RTV Noord, er nog veel vraagtekens blijven bestaan over de exacte inhoud van de containers. De vraag is of de Tweede Kamer daar genoegen meeneemt.

Tijdens een hoorzitting over de ramp spraken meerdere partijen zich begin april al in niet mis te verstane bewoordingen uit over het niet openbaar maken van de inhoud van de containers. Bizar, vindt PvdA-kamerlid Gijs van Dijk dat. GroenLinks-parlementariër Suzanne Kröger noemt het 'verbijsterend'. En Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren: 'schandelijk en onbestaanbaar.'

De Tweede Kamer debatteert dinsdag over de ramp met de MSC Zoe.