Nog 94 kilometer aan gevaarlijke gasleiding in Groningen

Dat zijn de conclusies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM).

Volgens netbeheerder Enexis gaat het in onze provincie vooral om leidingen in Groningen, Winschoten en Hoogezand-Sappemeer. Landelijk gaat het om 3830 kilometer aan gasleidingen.

Op een speciale website kun je op straatniveau zien hoe het ervoor staat (laden duurt wel even). Donkerblauwe gasleidingen zijn gasleidingen met een hoger risico op breuken door werkzaamheden in de grond of trillingen veroorzaakt door verkeer.

Het SodM onderzocht de gasleidingen naar aanleiding van een ernstige gasexplosie in een Haags appartementencomplex, begin dit jaar.
Het ongeluk gebeurde door een scheur in een gasleiding van grijs gietijzer. Dit materiaal werd tot 1980 veel gebruikt omdat het relatief goedkoop was en makkelijk te verwerken. Dit soort gasleidingen ligt onder de straat en wordt niet in woningen gebruikt.

Gietijzer stond bekend als sterk, maar het is onbuigzaam: bij verzakkende grond en trillingen door werkzaamheden kunnen de buizen breken. Het leggen van nieuwe gietijzeren leidingen is daarom in 1994 verboden. Kunststof (pvc) en staal zijn nu de norm.

De Onderzoeksraad voor Veiligheid en zijn voorloper concludeerden dat de leidingen 'een onbeheersbaar risico voor burgers vormen'.

Dat risico was al jaren bekend bij de netbeheerders. Toch kwam er pas in 2010 een officieel verwijderingsprogramma, waarin ook de eveneens onveilige leidingen van asbestcement worden verwijderd.

Inmiddels is landelijk ruim de helft van de gevaarlijke leidingen vervangen. Nog 2,5 procent van de leidingen is van gietijzer. Na de laatste explosie concludeert het SodM dat dit verwijderingsprogramma, dat in 2029 klaar moet zijn, niet snel genoeg gaat.

Enexis geeft aan de vervanging van de Groningse leidingen in 2024 klaar te willen hebben.

Zijn de gietijzeren gasleidingen extra gevaarlijk voor een aardbevingsgebied als Groningen? 'Groningers zijn niet extra kwetsbaar', zegt Bob Winckels van Enexis. ''Ons gasnet blijkt erg goed bestand tegen de aardbevingen die in Groningen optreden.'

'In theorie is het gebruikte grijs gietijzer en abest cement brosser dan staal en PE/PVC, dus zou je verwachten dat ze (iets) gevoeliger voor breuk zijn bij aardbevingen. Maar er is nog nooit een gasleiding lek geraakt vanwege een Groningse aardbeving.'

'In landen waar forse tektonische aardbevingen zeer vaak voorkomen, zoals Japan, wordt nog volop gebruik gemaakt van GGIJ leidingen.'

Het SodM onderschrijft overigens de conclusie van Enexis dat er geen verhoogd risico is omdat Groningen een aardbevingsgebied is.