'Storingen? We zijn naïef geweest'

De hittegolf werd voorspeld, maatregelen aangekondigd. Extra aandacht voor zieken en zwakken, huisarts belt schoonmoeder. Wij ook. Ramen, deuren en gordijnen dichthouden en  de warmte buiten. En dan valt het alarmsysteem uit. En de backup ook. En half Nederland weet van niks want dat ontvangt ook geen alarmsignaal...de andere helft wordt eerst bediend met de kliklijn van de Telegraaf. Ongelooflijk, maar toch gebeurd. We kunnen en willen niet terug naar het computerloze tijdperk, en ik ook niet naar de gulden en de bedeling.

Maar rekening houden met Murphy's law ( alles wat fout kan gaan zal ook eens fout gaan) moet wel, en zeker bij systemen die zo essentieel zijn voor onze veiligheid. Toen in het AZG de computer zijn intrede deed bleef ik een papieren opnameschrift bijhouden, en ook nu nog heb ik altijd contant geld in de knip. Niet omdat ik een doemdenker ben, maar omdat ik me daar prettiger bij voel. Laat onverlet dat een storing als deze moet leiden tot maatregelen! En tot de kennis dat een gegarandeerd storingvrije maatschappij nooit bestaan heeft en nooit zal bestaan. Neem ook zelf maatregelen: een vaste telefoonlijn naast/ van een andere provider dan je mobiele helpt al een beetje.

Onlangs wilde ik bij een lokale winkel pinnen, door een storing in het kassasysteem kon dat niet. 'Geen probleem, betaal ik wel contant' zei. Helaas kon dat ook niet zonder kassa. Onze samenleving is een digitale samenleving, dat valt niet te ontkennen. In relatief korte tijd zijn we zeer afhankelijk geworden van het internet en dataverbindingen. Afhankelijkheid is altijd risicovol.

De pinautomaat die het niet meer doen is vervelend, een compleet telefoonnetwerk dat eruit ligt is levensgevaarlijk. We zullen dus nog beter na moeten denken over deze scenario's. Zowel bedrijven als overheden moeten 'analoge' terugvalopties hebben. Die hebben we recent ook ingezet: agenten op straat, brandweerkazernes bemenst. Nu nog een papieren kassaboekje voor de lokale winkel.    

De samenleving is niet door blinde naïviteit afhankelijk geworden van een handje techbedrijven. Het was een keuze van de politiek om alle mogelijke onderdelen van onze maatschappij te verpatsen, onze digitale infrastructuur voorop. We zijn bewust overgeleverd aan de markt, van het bereiken van 112 tot het pinnen in de supermarkt, het betalen met een cryptomunt en het versturen van een mailtje. 

De politiek leunt achterover terwijl commerciële banken en grote bedrijven ons digitale leven bepalen. De zeggenschap over die infrastructuur hoort bij ons te liggen, niet bij KPN, ING of Facebook. Nu het kapitalisme terrein verliest in bijvoorbeeld de zorg en de post, wordt het de hoogste tijd om ook onze digitale toekomst terug te veroveren.

Ja, we zijn een samenleving geworden die in hoge mate afhankelijk is geworden van technologie. En laten we eerlijk zijn: we zouden niet graag terug willen. Veel technologische vernieuwingen zijn een zegen. En gaat er dan nooit iets mis? Nou, dat hebben we de afgelopen tijd wel gezien. Zeker gaat het wel eens fout. En levert dat risico's op? Ja, soms ook! Toch moeten we ook leren dat we nooit in een wereld kunnen leven die alle risico's uitschakelt.

Wel moeten we ons best doen om die risico's te verkleinen. Toch verlang ik van mijn collega's die voor de klas staan dat ze ook nog in staat zijn om een periode les te geven zonder dat computer, beamer en digibord werken. En mocht het bij sommige bedrijven helemaal niet meer lukken om aan het werk te gaan, ga dan eens gezellig met elkaar aan de praat of doe een spel om elkaar beter te leren kennen. En overheid en bedrijven doen hun uiterste best om storingen zo snel mogelijk te verhelpen en nog liever te voorkomen.

Nederland loopt mee voorop als het gaat om het digitaliseren van de samenleving. Het openbaar vervoer kent hier vaak alleen nog maar electronische toegangsmogelijkheden. Buitenlanders verbazen zich er soms nogal over dat je bij ons in bepaalde cafe's en instellingen alleen maar electronisch kunt betalen. Ook in ziekenhuizen en bedrijven gaat de digitalisering hard.

Daarmee bereikt Nederland enerzijds een grote welvaart. Maar we worden er anderzijds  ook erg kwetsbaar door. Kwetsbaarder dan veel andere landen, omdat we zo voorop lopen. Digitale uitval, zoals deze week, zal hier zeker vaker voorkomen. Nu is het de software, dan zijn het hackers. Mobilisering van intelligentie en verantwoordelijkheden om grote digitale uitval tegen te gaan, lijkt dan ook meer dan raadzaam!

Ja inderdaad, we zijn volledig afhankelijk van de techniek. Echter dat hebben we met elkaar gewild. Het is gemakkelijk en voor de bedrijven minder kostbaar wat personeel betreft. Natuurlijk speelt het kwaadwillenden in de kaart, maar ook dat nemen we voor lief. Ondanks dat we er alles aan doen om dit te voorkomen.

Echter wat mij wel verbaasd heeft, is dat er voor 112 storingen geen achtervang is. Dit brengt natuurlijk wel risico's met zich mee, maar ook dat hoort er blijkbaar bij. Wellicht is het een optie om te kijken of hier een oplossing voor is. En wat die pinstoringen betreft: ook in Nederland kun je nog steeds contant betalen. In Duitsland en Frankrijk heeft men kassasystemen, die bij een internet storing niet werken. Dus wat dat betreft is er geen verschil.