'Ik ben wel wat angstig voor de gevolgen van alle energiemaatregelen'

Bedrijven moeten hun energiebesparing in kaart brengen
Bedrijven moeten hun energiebesparing in kaart brengen © Jos Schuurman/FPS
Voor naar verwachting zo'n 60.000 bedrijven is 1 juli aanstaande een belangrijke datum. Dan wordt de informatieplicht energiebesparing van kracht. Een aanscherping van de Wet milieubeheer. Hoeveel bedrijven het in Groningen betreft is vooralsnog onduidelijk.
Bedrijven zijn verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen. De informatieplicht geldt bij een energieverbruik van minimaal 50.000 kilowattuur of 25.000 m3 aardgas of een equivalent daarvan. Het geldt voor 19 verschillende bedrijfstakken.

De helft

Het ministerie van Economische Zaken weet niet om hoeveel bedrijven het exact gaat. In totaal gaat het naar schatting om ruim 110.000 bedrijven die informatieplichtig zijn, waarvan de helft overigens uitstel heeft. De verwachting is dat op 1 juli 30.000 bedrijven zich geregistreerd hebben.

Uitzonderingen

Er zijn veel uitzonderingen. Bedrijven die deelnemen aan de Europese emissiehandelssysteem zijn vrijgesteld. Evenals glastuinbouwbedrijven die deelnemen aan het CO2-vereveningssysteem. Ook voor bedrijven vallend onder de Meerjarenafspraken energie-efficiëntie (MJA3) gelden andere afspraken. Al deze bedrijven moeten zich begin december geregistreerd hebben.

In Groningen

Om hoeveel bedrijven het in Groningen gaat is niet bekend. Een woordvoerder van de provincie laat weten dat ruim 800 brieven verstuurd zijn. Hierop hebben tot nu toe een kleine 600 gereageerd.

Het geeft inspiratie

Voor de Dijkstra Groep uit Leek is de registratieplicht voortborduren op waar de onderneming al jaren mee bezig is. Directeur Niek de Boer is verantwoordelijk voor de energietransitie.
'Transitie en besparing horen bij elkaar. Op beide fronten willen we het graag goed doen voor de wereld. Economie, klimaat en duurzaamheid gaan hand in hand. In dit kader zijn er genoeg investeringen te bedenken die je binnen vijf jaar terugverdiend.'
Sinds 2009 zijn ze bij de Dijkstra Groep al bezig met CO2-reductie. 'Op de CO2-prestatieladder hebben we al een paar jaar het hoogste niveau.'
Ze zijn al klaar met de registratie van de energiebesparing. 'Toen we ermee bezig waren gaf het inspiratie. Je wordt je bijvoorbeeld bewuster hoe je bedrijfsgebouw eruit ziet. Zo kunnen we het koelen van onze serverruimte net iets anders aanpakken. Voor aanvullende bewustwording is de informatieplicht een goede actie. Ik vraag me wel af hoe we het moeten handhaven. Het is wel erg detaillistisch.'

Het eLoket

De verplichting om energiebesparende maatregelen te nemen bestond al, maar erover rapporteren is met ingang van 1 juli nieuw. Er wordt gewerkt via het zogeheten eLoket van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Na registratie voldoet een bedrijf automatisch aan de informatieplicht.

Erkende maatregelenlijst

Het gaat om maatregelen die een terugverdientijd hebben van vijf jaar of minder. Deze maatregelen zijn vastgelegd in een erkende maatregelenlijst (EML). Bedrijven moeten, indien ze het niet weten, zelf selecteren 'onder' welke EML het bedrijf valt. Door het nemen van maatregelen levert het bedrijfsleven de bijdrage uit het energieakkoord. Straks opgevolgd door het klimaatakkoord.
Het verplicht je als bedrijf om actief melding te maken van waar je op het gebied van energiebesparing mee bezig bent
Martin Kloet - seniorprojectleider VNO-NCW en MKB Nederland

Aanscherping

Martin Kloet is seniorprojectleider bij VNO-NCW en MKB Nederland, om bedrijven te ondersteunen bij de invoering. 'De informatieplicht energiebesparing is een aanscherping van de Wet milieubeheer. Deze wet bestaat sinds 1993 en is in 2015 aangescherpt met de EML. Het verplicht je als bedrijf om actief melding te maken van waar je op het gebied van energiebesparing mee bezig bent of van plan bent te gaan doen.'

Ook zoeken naar collectiviteit

Bij Smit Kwekerijen BV in Sappemeer hebben ze dagelijks veel gas en stroom nodig om de ruim 150.000 vierkante meter kassen op temperatuur te houden. Jan van der Molen is financieel controller en net klaar met het invullen van de vragenlijst.
'Ik verbaasde me erover hoeveel we al gedaan hebben. We zijn al veel langer met energiebesparingen bezig. We willen besparen, maar soms ontkom je niet aan energieverbruik. We zijn aan het kijken naar alternatieven als biogas of zonnepark. We zetten in op duurzaam en als dat collectief met collega kwekerijen kan dan graag.'
Wat Van der Molen betreft blijft het nu beperkt. 'Het is nu vooral een inventarisatie, zonder verstrekkende gevolgen. Ik mis om helemaal van het gas af te gaan. Aan de andere kant kosten maatregelen veel geld. We doen momenteel een proef met ledverlichting. Dat kost 22.000 euro en dan hebben we nog maar een klein deel van onze totale verlichting te pakken. Ik ben wel wat angstig voor de gevolgen van alle energiemaatregelen. Voor de consument weten we het nu, maar bedrijven hebben nog geen idee waar ze aan toe zijn.'

Achterblijvers

Bedrijven die per 1 juli zich niet gemeld hebben bij het eLoket zijn formeel in overtreding. Volgens Kloet zal de handhaving niet per 2 juli snoeihard worden vormgegeven. Er zal sowieso een periode komen waarop de omgevingsdiensten en gemeentes in gesprek gaan met achterblijvers. Van dwangsommen zal pas sprake zijn als er totaal geen voortgang geboekt wordt bij een bedrijf.
Het is aan overheden om de informatieplicht te handhaven. Delfzijl en Groningen zijn twee gemeentes met vermoedelijk veel bedrijven die in het eLoket moeten registreren.

Handhaving in Delfzijl

Delfzijl laat het volgende weten. 'Voor de informatieplicht energiebesparing bij bedrijven heeft de provincie Groningen een project opgestart: Energiebesparing bij Bedrijven. Hier neemt de gemeente Delfzijl, net als veel andere gemeenten, ook deel aan. Als gemeente hebben wij nog geen vastomlijnd plan over handhaven. Dit pakken we samen met de provincie op.'

Groningen op stoom

De gemeente Groningen geeft aan al een aantal jaren geleden begonnen te zijn bedrijven te informeren. Een woordvoerder laat weten dat energiebesparing een speerpunt van het vorige college was en het thema om die reden al langer actueel is. 'Ten aanzien van het handhaven zullen bedrijven die per 2 juli niet aan de verplichting voldoen middels een brief gevraagd worden dit alsnog te doen. We hebben nu ongeveer 30 procent van de bedrijven in beeld en daarmee zijn we al aardig op stoom.'

Het is onduidelijk

Bij Bouwbedrijf Kooi in Appingedam weten ze niet waar ze aan toe zijn. Het is stoeien met definities. Henk Schipper is controller en wil graag aan de slag, maar hij kan nog niks. 'Er wordt in de regels gesproken over een zelfstandige inrichting, maar wat is dat? Een gebouw, een aansluiting? Zeg het maar. Ik heb nagevraagd bij RVO, Essent en de brancheorganisatie, maar allemaal geven ze andere informatie. Bij RVO spreken ze van zelfstandige eenheden, maar je kunt meerdere eenheden hebben.'
Uiteindelijk is Schipper bij de gemeente Appingedam terecht gekomen om duidelijkheid te krijgen, omdat de handhaver van de regeling het zou moeten weten. Hij stuurde donderdag een mail en wacht nu op antwoord. 'De afgelopen jaren hebben we op het gebied van isolatie en verlichting al de nodige maatregelen genomen. Mogelijk zijn wel al een stuk op de goede weg, maar dat wil ik graag zeker weten.'
Of dit voor 1 juli lukt is vooralsnog een vraag.
Energie is voor bedrijven vaak een relatief lage kostenpost en heeft lage prioriteit
Martin Kloet

Energie lage prio

'Nog geen 10 procent van de bedrijven kent de Wet Milieubeheer denk ik', stelt Kloet. 'Energie is voor bedrijven vaak een relatief lage kostenpost en heeft lage prioriteit. Je kunt de bedrijven dan ook niet kwalijk nemen als ze beperkt aandacht geven aan energiezaken, maar dat er een versnelling nodig is, is duidelijk. We zijn nu allemaal actief om bedrijven te informeren en te stimuleren actief met het onderwerp om te gaan.'

Iedereen sneller

'Het proces moet versneld worden om de energietransitie in Nederland vorm te geven. Het bedrijfsleven loopt zeker niet achter bij andere sectoren in het land, maar bij iedereen moet het sneller om de landelijke afspraken en doelen te halen.'
Volgens het ministerie van Economische Zaken scoren de sectoren landbouw en metaalindustrie goed. Het maatschappelijk vastgoed, waar bijvoorbeeld scholen en zorginstellingen onder vallen, blijft tot nu toe achter.