'Trekvogels drukken ons met neus op feiten: natuurbescherming is niet op orde'

Grote kanoeten
Grote kanoeten © Rijksuniversiteit Groningen
We weten verrassend weinig van de routes en fourageerplaatsen van trekvogels. Tot die conclusie komt onderzoeker Theunis Piersma van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), na onderzoek naar het trekgedrag van grote kanoeten.
Die zijn de laatste jaren met zendertjes uitgerust, zodat satellieten ze konden volgen. De vogels blijken onderweg op heel andere plaatsen uit te rusten en te eten dan tot nu toe bekend was.

Trekroute

'Wij dachten een goed idee te hebben waar ze langs hun trekroute zouden verblijven, onderweg van Australië via Oost-Azië naar de Russische toendra. We hebben ontdekt dat ze op veel meer plekken stoppen en daar gebruik van maken', zegt Piersma.
'De helft van de gebieden waar ze aan de grond komen om op te vetten, kenden we helemaal niet. En als je ze niet kent, is er ook geen enkele bescherming. Het gaat vaak om gebieden waar helemaal niemand zich druk om maakt.'

'Neus op de feiten'

'Zulk onderzoek drukt ons iedere keer weer met de neus op het gegeven dat de feitenkennis waarop wij onze natuurbescherming baseren, niet op orde is. Door zenderwaarnemingen langer dan een jaar vol te houden, komen we ook op het spoor van de snelle veranderingen in gebiedsgebruik en trekroutes die door verlies van leefgebieden en klimaatverandering lijken te worden veroorzaakt.'

Chinese Waddenzee

Ook een gebied in de Gele Zee in China werd onderzocht. Dat gebied lijkt op de Waddenzee.
'Eigenlijk is alles daar precies hetzelfde. Dat is ook de reden dat we daar als Nederlandse onderzoekers actief zijn. Wij kijken met een soort waddenbril naar de Gele Zee. Die ligt op dezelfde breedtegraad en heeft dezelfde functie. Alleen wordt de Gele Zee omringd door steden die veel groter zijn dan wij gewend zijn.'

Consequenties

Het onderzoek is van belang, stelt Piersma.
'Als je de vogels wilt beschermen, kun je de natuurbeschermingsplannen erop aanpassen. En in het grotere verhaal kun je deze vogels gebruiken om te vertellen over de veranderende wereld om ons heen. En dat heeft ook altijd consequenties voor mensen. We doen er goed aan om die vogels goed in de gaten te houden.'

Zendertjes

Door de voortschrijdende techniek kunnen trekvogels steeds beter gevolgd worden.
'De zendertjes worden steeds kleiner en dus kunnen ook steeds kleinere vogels ermee rondvliegen. De zenders worden ook steeds krachtiger, dus we krijgen steeds meer informatie. Het enige probleem is dat ze heel duur zijn, omdat ze communiceren met satellieten.'