Deze dag: Een groot dichter is geboren

© RTV Noord
Hendrik de Vries kon niet goed leren. Hij had een eenvoudige betrekking op het Gronings gemeentearchief. Toch groeide hij uit tot een van de meest gekende dichters van de 20ste eeuw. Hij werd geboren op deze dag in de geschiedenis, 17 augustus 1896.
Zijn geboortehuis stond aan de Rabenhauptstraat in de stad. Als jongeling begon hij aan de HBS, maar dat ging mis: 'Begrip voor de abstracties van de wiskunde ontbrak hem volledig en voor leervakken had hij ook geen hoofd', schrijft Jan van der Vegt in een biografische schets over de dichter.
Hij werd in zijn jonge jaren gegrepen door de teksten van Vondel en Bilderdijk en ging op in de poëzie van Edgar Allen Poe. Een wereld van magie, fantasie en horror. Het werd zijn domein. Spoken en magische gebeurtenissen bevolken zijn verzen. 'De Toovertuin' heet een van zijn bundels.
De begaafde schilder, want de Vries bezat een dubbeltalent, koos vaak voor droomlandschappen. Die meer duister en beklemmend, dan uitnodigend van aard zijn. Volgens kunstkenner Han Steenbruggen had hij meer talent voor de snelle streek en zijn de tekeningen van Hendrik de Vries van hoge kwaliteit.
Hoewel hij goed bevriend was met Ploegschilders als Jan van der Zee en Wobbe Alkema, werd hij pas laat lid van de kunstenaarsvereniging. De Vries was niet zo dol op het royale drinken van zijn kunstbroeders. Hij sprak smalend over 'de Kroeg' als hij het had over de schildersgroep.
Jean-Pierre Rawie verhaalde vorig jaar in het Dagblad van het Noorden, hoe de 'bedaagde dichtervorst' zijn gasten toesprak die bijeenkwamen (in 1986) ter ere van zijn negentigste verjaardag: 'Dames en héer'n, ik stam nog uit de vórige eeuw. Ik dacht, als het wóei, dat dat kwam omdat de bóom'n zo bóos waar'n.'
Je kunt deze aflevering van 'Deze dag' ook beluisteren, ingesproken door Pieter de Hart
Wijlen Willem Wilmink was een groot bewonderaar van De Vries. Dat diens poëzie langzaam in de vergetelheid was geraakt, wijt Wilmink mede aan het verzet van de oude dichter tegen alle poëtische vernieuwing. Een fragment uit zijn gedicht 'Credo'(1956) lijkt rechtstreeks aan de experimenterende vijftigers gericht:
Maat en rijm zijn tovertrommen,
Taal en taalmuziek bezwering.
Moog 't profaan gezwets verstommen,
't Loos gestamel; zoek bekering
Tot aloude en strenge lering.
Toen Hendrik de Vries vijftig werd, eerde de gemeente Groningen hem met een prijs, die voortaan zijn naam zou dragen. In 2011 werd die voor het laatst uitgereikt, want 'de prijs sorteert te weinig effect als het gaat om talentontwikkeling en de landelijke uitstraling van Groningen'. Zo worden groten uit de Groninger geschiedenis beoordeeld. Er bestaat nog wel een stipendium dat zijn naam draagt, bedoeld als aanmoediging voor jonge kunstenaars.
Hendrik de Vries werd geboren op deze dag in de geschiedenis, 17 augustus 1896.