'Schierste Ploatsnoam' uitgelicht: Valom

Valom
Valom © RTV Noord
Jipsingboermussel, Hongerige Wolf, Valom en De Poffert zijn door jullie het vaakst genomineerd voor de verkiezing van 'Schierste Ploatsnoam' van Groningen.
Vrijdag wordt bekendgemaakt wat de Schierste Ploatsnoam van Groningen is en tot die tijd lichten we dagelijks één van de vier genomineerde plaatsnamen uit. Op deze woensdag lichten we Valom uit.

Het noordelijkst?

Valom is een buurtschap die voor een gedeelte valt onder Uithuizen en voor een gedeelte onder Uithuizermeeden, in de gemeente Het Hogeland. De buurtschap heeft honderd inwoners die zich verdelen over circa veertig huizen.
Valom is volgens vele inwoners de meest noordelijke plaats van het vasteland van Nederland, samen met het naastgelegen Heuvelderij. Maar omdat deze buurtschappen geen echte dorpen zijn, worden ze niet erkend als meest noordelijke plaats van Nederland. Dat is het iets zuidelijker gelegen Oudeschip.

Het ontstaan

Tijdens de stormvloed van 1877, verdronken veertien mensen in de Westpolder en 37 in de Reiderwolderpolder. En op de plek die nu Valom heet - wat verderop - vielen drie huizen in aanbouw om, vandaar de latere naam.

De molen

De gemeenschap breidde zich uiteindelijk uit en in 1886 begon Hendrik Boddé er een bakkerij. Hij liet daarvoor De Zwaluw, een achtkantige molen, bouwen. Na vele verschillende eigenaren kwam de molen in 1942 in bezit van Jacob Swart. Hij was van vele markten thuis. Naast molenaar en bakker was hij ook kruidenier, caféhouder en varkensmester.

Monumenten

In 1950 vond Swart het mooi geweest en liet hij de molen slopen. Het molenaarshuis staat nog wel in Valom. Het molenaarshuis is een rijksmonument. Een tweede rijksmonument is een grote boerderij van het Oldambtster type.
Ooit was er een plan vanuit de provincie om Valom uit te breiden met honderd woningen. De bedoeling was om er naar schatting zeshonderd mensen te kunnen vestigen. Dat plan is nooit doorgegaan.
Sinds 2015 staat er in Valom een monument ter nagedachtenis aan het neerstorten van een Engels vliegtuig in 1940. Inwoners van Valom vonden de bemanning en hebben de nabestaanden op de hoogte gebracht.

Geen Falom

In Friesland had je vroeger ook een 'De Valom', zoals Groningers Valom noemen. Die naam is echter veranderd naar De Falom, de Friese variant.
Valom vanuit de lucht

De inwoners

Verslaggever Elwin Baas ging naar Valom en liep kunstenaar Edwin Aafjes tegen het lijf. 'De bewoonde wereld begint of eindigt hier, dat is maar net hoe je bekijkt', aldus de kunstenaar. Aafjes denkt dat hij de oudste inwoner van Valom is. Hij kwam 42 jaar geleden vanuit de stad Groningen naar Valom, omdat hij 'verliefd werd op de omgeving'.
Volgens Aafjes gebeurt er in Valom niets. 'Het is hier al bijna een halve eeuw hetzelfde. Mensen worden hier vooral ouder. Iedereen komt hier voor dezelfde reden.' En wat die reden is? 'Je woont hier middenin datgene dat de natuur nog aan ons rest.'

Geschikte plek

Ook kwam Elwin Baas meneer Petersen tegen. Hij is 37 jaar geleden in Valom komen wonen vanuit Utrecht. 'Dit was een hele geschikte plek om voor mezelf te beginnen.' Leveranciers hadden volgens Petersen nooit moeite om Valom te vinden. 'We zeiden gewoon: Rij zover mogelijk naar het noorden. Kan je niet verder dan ben je in Valom.'
Voor Petersen geldt wel dat Valom de noordelijkste plaats van Nederland is. 'We liggen noordelijker dan Ameland. De Noordkaap is hier maar twee kilometer vandaan. Dat is werkelijk het allernoordelijkste puntje van Nederland.'
Stemmen op de Schierste Ploatsnoam kan via deze link.