'Drents Gronings Belang maakt weinig kans op zetel in de Tweede Kamer'

Jan Nieboer, de beoogd lijsttrekker van Drents Gronings Belang
Jan Nieboer, de beoogd lijsttrekker van Drents Gronings Belang © Steven Stegen/RTV Drenthe
Jan Nieboer van actiegroep Platform Storm richt samen met actiegroep Tegenwind Veenkoloniën een nieuwe politieke partij op, om mee te kunnen doen aan de toekomstige Tweede Kamerverkiezingen. Heeft de partij kans van slagen?
RTV Drenthe blikt vooruit. Tot de partij daadwerkelijk potten kan gaan breken, moet er nog een hoop gebeuren. De nieuwe partij, die Drents Gronings Belang gaat heten, moet eerst opgericht worden. Daarna begint het echte werk pas voor Nieboer en de zijnen, want de weg naar een zetel in de Tweede Kamer is lang.

Een partij oprichten

Het opstarten van een politieke partij is in Nederland relatief eenvoudig. Je hoeft ervoor niet de Nederlandse nationaliteit te hebben en ook is er geen leeftijdsgrens. In feite kan dus iedereen een nieuwe partij oprichten.
Als eerste richt je een zogeheten vereniging met rechtsbevoegdheid op. Dat doe je door een notariële akte op te stellen waarin je de officiële oprichting vastlegt. In deze akte staan ook de statuten van de partij. Daarnaast moet je de partij inschrijven bij de Kamer van Koophandel.
Om mee te willen doen aan de Tweede Kamerverkiezingen moet je de partij registreren voor die verkiezingen. De registratie kost 450 euro.

Strafblad

Waar je dus niet uit Nederland hoeft te komen om een partij te starten, moet je om uiteindelijk Tweede Kamerlid te worden wel in Nederland wonen en meerderjarig zijn. Om Tweede Kamerlid te zijn, mag je namelijk op geen enkele manier uitgesloten zijn van stemrecht.
Ook iemand met een strafblad mag een politieke partij oprichten. Jan Nieboer, beoogd lijsttrekker van Drents Gronings Belang, is nog verdachte in de zaak rond de windmolenterreur. Mocht hij veroordeeld worden, dan staat dat hem niet in de weg om door te zetten met het oprichten van de politieke partij.
Met het oprichten en het registreren van een partij om mee te doen aan de verkiezingen ben je er alleen nog niet. Om te bewijzen dat Nederland zit te wachten op jouw ideeën, moet je handtekeningen halen van mensen die sympathiseren met jouw politieke doel. Dat moet in alle twintig Nederlandse kiesdistricten.

Kiesdistricten

In de negentien Nederlandse kieskringen moet je dertig handtekeningen halen, in de Caribische kieskring tien. In totaal heb je dus 580 handtekeningen nodig van sympathisanten. Heb je de handtekeningen binnen, dan moet je een kandidatenlijst indienen. Daarbij betaal je een waarborgsom van 11.250 euro. Dat geld krijg je terug op het moment dat je voldoende stemmen krijgt voor twee-derde van een zetel.
Na het indienen van de kandidatenlijst kun je je inschrijven voor de verkiezingen in alle kiesdistricten. Er is een voordeeltje voor Drents Gronings Belang: je hoeft je niet voor alle districten in te schrijven. Nieboer en zijn partij zouden ervoor kunnen kiezen zich alleen te registreren in de districten Groningen en Drenthe.
Het nadeel daaraan is dat ook alleen de mensen in die kiesdistricten op de partij kunnen stemmen. Daarmee verklein je de kans dat je in de Tweede Kamer komt.

Kans op een zetel?


Er zijn 900.000 kiesgerechtigden in Drenthe en Groningen, de provincies waar de partij zich vooral op richt. Voor een zetel in de Tweede Kamer heb je rond de 70.000 stemmen nodig. Ruim tien miljoen Nederlanders stemden in 2017 op een partij in de Tweede Kamerverkiezingen, tien miljoen stemmen verdeeld over 150 zetels is ongeveer 70.000 stemmen.
Als iedereen in Groningen en Drenthe op de politieke partij van Nieboer zou gaan stemmen heeft Drents Gronings Belang dus in potentie zeker twaalf en misschien wel dertien zetels in handen. In theorie dan.

Potentiële stemmers

Als alle Drenten die bij de Provinciale verkiezingen gestemd hebben op een partij met de wortels in Drenthe zouden stemmen op het Drents Gronings Belang, dan zijn dat ongeveer 25.000 stemmen. Tel daar 60.000 Groningse 'lokale' stemmen bij op en dan kom je op 85.000 potentiële stemmen. Dat houdt in dat Nieboer met één zetel in de Tweede Kamer zou kunnen komen.
Naast de huidige lokaal-provinciale partijen zijn er meerdere partijen die het niet eens zijn met de komst van windmolens. Het Forum voor Democratie (FvD) en de Partij voor de Vrijheid (PVV) hebben al eerder aangegeven tegen de bouw van windmolens te zijn. Samen pakten zij, zowel tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezingen als tijdens de laatste Europese Verkiezingen, veertien procent van de stemmen in Drenthe en dertien procent in Groningen.
Onbekend is of er mensen puur alleen vanwege het windmolenstandpunt op één van beide politieke partijen hebben gestemd. Mocht dat wel zo zijn bij alle stemmen, dan komt het totale aantal potentiële stemmers op 195.000. Dat houdt in dat er zeker twee zetels voor de partij van Nieboer in zit.

Zit Nederland te wachten op Drents Gronings Belang?

Volgens Gerrit Voerman, hoogleraar Ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel aan de Rijksuniversiteit Groningen, maakt de partij weinig kans als ze zich niet verder oriënteren.
'Ze moeten hun standpunten verbreden', aldus Voerman. 'Als het pensioenstelsel onder druk staat en afhankelijk wordt van inkomsten uit windmolens, waar kiezen mensen dan voor? Als je dat niet weet te neer te zetten dan kan je zomaar nat gaan.'
Ook vraagt Voerman zich af of er niet al voldoende andere politieke partijen zich druk maken over de windmolenproblematiek. 'Momenteel zijn het Forum voor Democratie en de PVV ook tegen windmolens. Die partijen hebben al een behoorlijke steun. Daar moet je tegenop boksen.'
Of de beoogde nieuwe partij landelijk een voet aan de grond krijgen, vraagt Voerman zich echt af. 'Het is nu iets regionaals, typische 'not in my backyard'-politiek. Je kan dan alleen maar hopen dat er een landelijke urgentie komt.'