Hoe word je succesvol bierbrouwer? 'Zonder kwaliteit red je het niet'

Speciaalbier is in opkomst
Speciaalbier is in opkomst © Theo Sikkema/RTV Noord
Tripel, wit, blond, I.P.A en porter. Soorten speciaal bier, die op steeds grotere schaal gedronken worden. Bierbrouwen is hot. Wat is de waarde van kleine brouwerijen en wat moet je als ondernemer doen om positie te verwerven in de wereld van de vaak straffe percentages alcohol en stevige afdronken?
Wat is nodig om succesvol te zijn? Is het ondernemerschap of vooral gepassioneerd zijn om smaakvol gerstenat te brouwen? NoordZaken nam een kijkje bij drie brouwerijen in de provincie.

500 serieuze brouwers

De website nederlandsebiercultuur.nl meldt dat in Nederland momenteel een kleine 700 brouwerijen bier brouwen. Volgens Jitze Vellenga, woordvoerder van branchevereniging Craft Brouwers, zijn er ongeveer 500 serieus aan het brouwen - wat verder gaat dan een paar liter bier maken op de keukentafel.
Een kleine 300 zijn huurbrouwer. Deze brouwers beschikken niet over een eigen installatie en huren elders een ketel.

Tegenbeweging

De laatste vijftien jaar is er volgens Vellenga een bierrevolutie aan de gang in Nederland. 'Rond de tien brouwerijen maakten de dienst uit en maakten pils. Er ontstond een tegenbeweging tegen de grote industrie. Dat was in Amerika in de jaren negentig van de vorige eeuw al aan de gang. Mensen willen weten waar wat ze eten of drinken vandaan komt en zich ermee associëren.'

Groningen geen trendsetter

De explosieve groei van brouwers is er wel uit, constateert Vellenga, maar in Groningen is volgens hem zeker nog ruimte voor brouwers van speciaal bier. 'Groningen is een actief brouwgebied, maar ten opzichte van de rest van Nederland geen trendsetter.'

Brouwerij Westerwolde

Waar: Vlagtwedde
Wat: 17 soorten, zoals Russian Imperial Stout, Roeghe Blonde, Eisbock en Zware Monnik
Hoeveel: 25.000 liter per jaar
Brouwmeesters: Vader Harm en zoon Thijs Verweij
Harm en Thijs aan het werk (Foto: Facebook Brouwerij Westerwolde)
In Vlagtwedde zetelt Brouwerij Westerwolde. Harm en zijn zoon Thijs Verweij hebben een voorliefde voor bierbrouwen. Verweij noemt zichzelf hobbyist. Thijs volgt een MBO niveau 4 opleiding tot bierbrouwer in Schiedam. Verweij is tot 2005 veehouder geweest en begon daarna een kwekerij. Bierbrouwen doen ze er vooralsnog bij. 'Ambachten boeien mij. Ik maakte al wijn. In 2011 kreeg ik een brouwpakketje van mijn vrouw en zo is het begonnen.'

Maak wat je lekker vindt

Het ondernemersbloed ging weer borrelen. In 2016 werd het schuurtje waar opa ooit varkens fokte omgebouwd tot brouwerij. 'Je maakt eerst wat een ander maakt. Daarna gingen we experimenteren. We nodigden mensen uit de buurt uit en zo kom je bij de smaak uit die je wilt hebben. Uiteindelijk brouw je wat jezelf lekker vindt.'
We zullen nooit concessies aan de smaak doen om meer te verkopen
Harm Verweij, brouwmeester Brouwerij Westerwolde

Zonder rem erop

Brouwerij Westerwolde heeft, met alle gekkigheden zoals Verweij het noemt, inmiddels 17 soorten. 'Er zit niks tussen waar we niet achter staan. We zijn zonder de rem erop aan de gang gegaan en willen rustig doorgroeien. De klanten tevreden houden en de kwaliteit handhaven. Dat is het belangrijkste. We zullen nooit concessies aan de smaak doen om meer te verkopen.'

Eigen gerst

Deze zomer werd voor het eerst een hectare eigen gerst verbouwd. Als het brouwwaardig blijkt te zijn dan is dit een volgende stap in de groei. 'Het is wel een beetje duurder, maar op deze manier wordt het meer een streekproduct en dat is gewoon leuk.'
Er is geen ingewikkelde marketingstrategie bij Brouwerij Westerwolde. Verweij vat het samen: 'Ons uitgangspunt is dat bier zichzelf moet verkopen. De continuïteit van de smaak is goed en we stralen uit dat het lekker is.'

Brouwerij Bogdike

Waar: Veendam
Wat: 8 soorten, zoals Veendammer wit, Tammo's Blond en Hazewinkel's I.P.A.
Hoeveel: 50.000 liter per jaar
Brouwmeesters: Jakob Melissen (eigenaar Appie Weij)
Appie Weij voor glazen ketels
Vorig jaar mei werd het eerste biertje gebrouwen. Hotel Parkzicht in Veendam is een brouwhotel geworden. Eigenaar Appie Weij hierover: 'We hebben er twee jaar voor uitgetrokken. Ik wil onderscheidend zijn en niet alleen gericht zijn op eten, drinken en slapen. Dat willen we met brouwerij Bogdike.'

De brouwerslucht

Weij investeerde een slordige 800.000 euro om invulling aan bierbeleving te geven. 'Je kunt hier in het hotel de brouwerslucht ruiken. We hebben het interieur erop aangepast en sinds januari hebben we onze eigen bottelmachine.'

Enige in Nederland

Wat opvalt zijn de glazen ketels. 'Het zijn de enige in Nederland. Ik ben altijd met nieuwe dingen bezig. Daar ben ik ondernemer voor. Soms past het en soms zijn we te snel.'
In het traject naar de start van de brouwerij kwam Weij brouwmeester Jakob Melissen tegen. 'Toen ik bij hem kwam was hij net aan het brouwen en bijna vier uur later ging ik pas weer weg.'
Ooit waren er drie brouwers in Veendam. In 1911 ging de laatste dicht. Het is fijn om nu weer een brouwerij te hebben
Appie Weij, eigenaar brouwhotel Bogdike
Weij vindt het meer dan boeiend. 'Werken met een natuurproduct. Ingrediënten op elkaar afstemmen qua mout en hop. En altijd schoon werken. Kwaliteit is enorm belangrijk. De focus ligt eerst op het brouwen om de smaken te krijgen die we willen.'

Vooralsnog geen massa

Ondanks de stevige investering is Bogdike vooralsnog niet op massa gericht. 'Het doel is om rondleidingen te gaan geven, het brouwersmenu op de kaart te zetten en ons bier verder in de provincie uitrollen. Om op die manier langzaam door te groeien.'

Uit eigen streek

Los van het ondernemerschap is Weij liefhebber. 'Ik heb me voorgenomen om dit jaar een keer mijn eigen brouwsel te maken. We halen onze mout bij de mouterij in de Eemshaven en de hop komt uit Zuidbroek of Veenhuizen. De klant wil producten uit eigen streek. Ooit waren er drie brouwers in Veendam. In 1911 ging de laatste dicht. Het is fijn om nu weer een brouwerij te hebben.'
Het concept lijkt al aan te slaan. 'Ik krijg nu mensen naar Veendam die er eerder niet kwamen. Het zijn er denk ik meer dan de afgelopen tien jaar bij elkaar.'

Brouwerij: Het Zotte Kalf

Waar: Winsum
Wat: 6 soorten, zoals Salorn Tripel, Galloway Porter en Brangus Quadrupel
Hoeveel: 4000 liter
Brouwmeesters: Freddy Venhuizen en Klaas-Jan Huisman

Venhuizen en Huisman aan het brouwen (eigen foto)

De brouwerij staat nu nog in een deel van een koeienstal. In een ruimte van vijf bij vijf meter wordt bier gebrouwen. Klaas-Jan Huisman en Freddy Venhuizen zijn als studenten acht jaar geleden begonnen. De laatste twee jaar wat professioneler en er zijn uitbreidingsplannen. Venhuizen doet het woord. 'Iedereen moet leren speciaal bier te drinken en niet alleen pils. Ze moeten leren om speciaal bier te waarderen.'

Gebrek aan goede brouwerijen

Beiden wonen in de Stad, maar trekken regelmatig naar de Trekweg naar Onderdendam tussen Winsum en Onderdendam om te gaan brouwen. 'Er is een gebrek aan goede brouwerijen vinden wij. Het gaat erom mooie bieren te maken die in balans zijn en goed ontvangen worden.'

Lokaal waar het kan

'Wij willen alles in eigen beheer houden en geen gebruik maken van een brouwerijverhuurder. Dat heeft in onze ogen niks met het maken van een streekproduct te maken. Wij zeggen: werk lokaal daar waar het kan.' Mout komt uit de Eemshaven en de hop komt deels uit Zuidbroek.
We hebben de capaciteit al verdubbeld, maar we zijn toch steeds zo goed als uitverkocht
Freddy Venhuizen, brouwmeester Het Zotte Kalf
Het loopt ze regelmatig figuurlijk over de schoenen. 'We hebben de capaciteit al verdubbeld, maar we zijn toch steeds zo goed als uitverkocht. Daarom zijn we serieus aan het nadenken om serieus uit te breiden. De plannen zijn om naar een installatie van 1000 liter te gaan.' Na een botteling brengen ze de flesjes bier nog altijd zelf rond.

Uitbreidingsplannen

En er wordt nagedacht over het bouwen van een nieuwe schuur. 'Als we er één nieuwe klant bij krijgen moeten we meer bier maken, terwijl we nu al vol zitten. De gemeente staat open voor nieuwe initiatieven en we brengen het Hogeland ook iets.' Zo worden alle Zotte Kalf-bieren in een straal van vijftien kilometer rond de brouwerij gedistribueerd.
De strategie is helder. Op termijn fulltime met bierbrouwen bezig zijn. Eerst Groningen veroveren en dan als een olievlek het Zotte Kalf bier verder Nederland in laten stromen.

Oog voor kwaliteit

Drie voorbeelden van brouwers die op eigen wijze succesvol invulling geven aan hun passie voor het brouwen van bier en oog hebben voor kwaliteit. Vellenga is heel duidelijk. 'Je moet aandacht hebben voor kwaliteit, kwaliteit en nog meer kwaliteit. Als dat niet in orde is red je het niet als volwaardige bierbrouwer.'