Den Oudsten neemt afscheid: 'Het zwaard valt in één klap, dan ben ik geen burgemeester meer'

Burgemeester Den Oudsten
Burgemeester Den Oudsten © RTV Noord
'Dit kan natuurlijk echt niet zo.' Peter den Oudsten, nog even burgemeester van Groningen, stuurt zijn Volvo 240 uit 1989 ('de deuren klappen zo lekker dicht, de Volvo-rijder weet wel wat ik bedoel') tegen het verkeer in, de Diepenring op.
Een belangrijke afspraak wacht en juist nu is de weg opengebroken. 'Ik zal maar niet zeggen wat ik hier van vind.'

Nadagen

Den Oudsten zit in de nadagen van zijn burgemeesterscarrière, in oktober wordt hij 68. Vóór bijna vijf jaar Groningen was hij eerste burger in Enschede, Meppel en, nog in de vorige eeuw, waarnemend burgemeester van Leeuwarden. Door de fusie van Groningen met Haren en Ten Boer eindigt zijn burgemeesterscarrière ook met een waarnemerschap.
 

Keramiek en oldtimers

In zijn vrije tijd, best spaarzaam voor een burgemeester, heeft Den Oudsten twee hobby's: keramiek en oldtimers. 'Over dat keramiek gaan we het niet hebben hoor', lacht de burgemeester. De oldtimer mag wel besproken worden. 'Hij is goed onderhouden, hier wordt niet op bespaard.'
Nou ja, niet op bespaard: de wagen is niet echt geschikt voor warme dagen. 'Het is wel ARKO hoor', zegt de burgemeester, haast verontschuldigend, bij het instappen. ARKO: Alle ramen kunnen open dus. We rijden weg van de Grote Markt, naast een appartement verderop in de stad de afgelopen jaren de thuisbasis van Den Oudsten.
 

Karakter komt terug in auto

De scheidend burgervader rijdt al 33 jaar in auto's als deze. 'Ze zijn ongelooflijk degelijk en hij is nog steeds mooi qua vormgeving. En het is ook nog eens een heel veilige auto. Dat degelijke en het proberen om zonder opsmuk en met een zekere soberheid je werk te doen, dat past wel bij mij.' 
Of zijn auto hem als burgemeester typeert? 'Ik denk niet dat je aan z'n auto iemands karakter kan afleiden, maar het zal wel ergens iets met elkaar te maken hebben denk ik.'

Airco ontbreekt

Het gebrek aan airconditioning is de reden dat niet deze wagen maar een andere – 'een Saab met linnen dak' - komende maand meegaat op vakantie. 'Mijn vrouw en ik gaan bijna een maand naar Italië. We gaan een rondreis maken door het hele land.'
Na de vakantie is Groningen al niet meer zijn woonplaats. 'De verhuiswagen staat begin oktober op de stoep, een dag later overhandig ik de sleutel.' Den Oudsten laat de stad achter zich om zijn opvolger niet voor de voeten te lopen.
Hij keert terug naar zijn roots en woont straks weer in Friesland, waar hij ook het levenslicht zag. 'Ik blijf wel dicht bij Groningen hoor', lacht hij. 'Ik word een Fries die steeds meer van Groningen is gaan houden.' 
 

Strijd 'heel erg fel'

Nu rijdt hij ons eerst nog even langs een paar favoriete plekken in zijn gemeente. Noordlaren is het eerste station. 'Het is hier toch een formidabel mooi landschap', zegt Den Oudsten, terwijl hij zijn oude Volvo een stuk off-road over de zandweg stuurt. 'Dat is toch mooi?'
Noordlaren hoort nog maar net bij de gemeente Groningen door de haast beruchte herindeling met Haren. 'Wakker heb ik er niet van gelegen, maar op een gegeven moment werd het wel heel erg fel.'

'Je voelt hier de stilte'

'Veel mensen weten niet dat hier een hunebed staat', legt de burgemeester de keuze voor Noordlaren uit. 'Het enige in de gemeente. Dit gebied is zo mooi, zo ongeschonden. Je voelt hier de stilte. Bovendien is de stad Groningen gebouwd op een uitloper van de Hondsrug.'
'Je ziet hier de Drentse invloeden die richting de stad lopen. Het hunebed is het symbool van duizenden jaren ontwikkeling. Uiteindelijk is daar de stad uit voortgekomen. Nou, dat vind ik mooi.'
 

Ontbijten

Den Oudsten liet zich de afgelopen jaren zien als een betrokken eerste burger. 'Als mensen mij op straat aanspreken en roepen 'zo burgemeester, druk vandaag?', dan vind ik dat prachtig.'
'Je kan als burgemeester niet zonder maatschappelijke betrokkenheid. Als je ziet dat de terrassen vol zitten, dan heb je geen idee dat er ook duizenden mensen in armoede leven. Ik vind het de taak van een burgemeester om die twee uitersten met elkaar te verbinden.'
 

Korrewegschutter

Eén van de Stadjers waar Den Oudsten zich voor heeft ingezet is de student die slachtoffer werd van de zogenoemde Korrewegschutter. De toen 21-jarige man wordt in oktober 2017 neergeschoten en raakte blijvend verlamd.
Den Oudsten trekt zich zijn lot aan en regelt voor hem een stageplek bij de gemeente. Als we hem er naar vragen blijft het voor het eerst tijdens het interview even stil.
Later, na wat doorvragen: 'Het is maar een klein dingetje wat ik kan doen, in een situatie die zo anders is dan hij zijn toekomst had voorgesteld. Het mooie is dat hij nu weer een toekomst ziet.'

Charlie Hebdo

Den Oudstens burgemeesterschap begon ook met een heftige gebeurtenis, zij het een paar honderd kilometer verderop. 'Een dag na mijn aantreden waren de aanslagen in Parijs, op de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo', legt hij uit.
Wat dat met Groningen te maken heeft? ''s Avonds hebben we op de Grote Markt een manifestatie georganiseerd. Ik was daarbij, net als burgemeesters uit de regio, iemand van het Franse consulaat en de Commissaris van de Koning. We waren één met de slachtoffers in Parijs. Dat was een heel indrukwekkend moment.'

Zernike

We rijden naar het Zerniketerrein, aan de rand van de stad. Een terrein waar de toekomst centraal staat. 'Hier staat veel moderne architectuur. Dat vind ik mooi. Bovendien is het functioneel: het is een plek waar de wetenschap zegeviert.'
Den Oudsten vertelt er over de energietransitie en de overgang naar waterstof. Als burgemeester heeft hij ook daar aandacht aan besteed. 'Het is heel belangrijk dat je een economische toekomst creëert. De economie is in Groningen natuurlijk relatief zwak. We moeten ervoor zorgen dat we de kennis die we hebben, van internationale betekenis kunnen maken.'

Minder druk

Den Oudsten kijkt uit naar 'iets minder druk op de dagelijkse agenda, voor mij en voor mijn familie. Het is een zware baan, je bent veel meer dan veertig uur per week aan het werk.'
Die drukke agenda is voor het thuisfront trouwens best wel eens lastig geweest. 'Als partner van iemand die in de politiek zit, mag je wel eisen dat de politiek niet het enige is wat je partner bezighoudt. Maar het speelt zich nou eenmaal niet alleen tussen negen en vijf af. Het is een intensieve baan.'
De scheidend burgemeester gaat zich bezighouden met muziek, boeken lezen die ongelezen bleven en met een klassieker: hij wil iets meer van de wereld zien. 'Op een manier dat vliegschaamte zich daar niet aan verbindt, al kost ons dat niet heel veel moeite. Ik kijk er naar uit, maar ik laat ook veel achter.'

Loslaten

Of hij het burgemeesterschap kan loslaten straks? 'Jawel', zegt Den Oudsten. 'Al gaat daar wel een tijdje overheen. En hoe dichterbij het vertrek komt, hoe vaker je nadenkt over dingen waarvan je het jammer vindt dat de afstand gaat groeien.'
'Maar het zwaard valt in één grote klap. Op 27 september neem ik afscheid. De dag daarna ben ik geen burgemeester meer en dan loop ik ook een tijdje niet meer door deze stad.'

Geen tips nodig

Met zijn opvolger heeft Den Oudsten al enige tijd contact. 'Er wordt een groot overdrachtsdocument geschreven', zegt hij. De behoefte om via de pers tips aan Schuiling te geven, voelt Den Oudsten niet. 'Koen Schuiling kent de stad, ik denk niet hij op een tip van mij zit te wachten. Sterker nog: hij heeft het helemaal niet nodig ook.'

Meer zelfvertrouwen

Als er iets is wat Den Oudsten in de toekomst graag ziet veranderen, dan is het dat de stad en de gemeenten eromheen wat meer zelfvertrouwen krijgen. 'We steken ons hoofd vaak onder de korenmaat, terwijl dat helemaal niet nodig is.'
'We moeten meer positie innemen richting het westen van het land en de regering. We moeten ons veel offensiever meten met andere steden. Dat is misschien moeilijk, maar het moet wel gebeuren.' 

Solidair blijven

 
Voor de inwoners van zijn gemeente heeft Den Oudsten ten slotte ook nog een boodschap.
'Er is een tweedeling die het sociale leven in de stad bedreigt. Ik hoop dat mensen die banen hebben en opleidingen volgen altijd solidair blijven met mensen die het minder hebben. Dat hoop ik voor de toekomst.'
Bekijk hieronder de gehele reportage met Peter den Oudsten: