We doen allemaal aan vermijden, maar wat kost je dat?

Eén ding wil vrijwel iedereen vermijden: vervelende gevoelens. En dat is volstrekt natuurlijk. We komen in actie voor dat wat we wél willen (jagen) en rennen weg voor wat we niet willen (prooi worden). Lijkt logisch, niet?

Wat we willen bereiken geeft ons een goed gevoel; we worden blij als we onze doelen behalen. We worden ook blij als we ongewenste situaties kunnen voorkomen. We willen aangename gevoelens, zoals geluk en blijdschap. Geen onaangename, zoals angst en verdriet.

Behalve door gevoel worden we ook door gedachten gedreven. Met die gedachten kleuren we onze buitenwereld in. Zo kan die collega of medewerker die jou niet groet, gedachten als 'zou ik iets verkeerds hebben gedaan?' oproepen, terwijl het enige dat je feitelijk kunt constateren is dat je hem of haar tegenkwam en diegene je niet groette.

Maar ons beperken tot de feiten doen we vaak niet. Onze inkleuring is minstens zo verantwoordelijk voor de stress die een situatie ons oplevert, als de situatie zelf.

Onze gedachten kunnen ons tevens parten spelen als we iets belangrijks willen doen. Dan is er dus iets wat je wél wilt, maar roept het toch vervelende gedachten en gevoelens op. Als ongemak vermijden je favoriete strategie is, dan bereik je niet wat je wilt.

Denk eens terug aan iets dat je hebt gedaan en waar je trots op bent. Het starten van een bedrijf waarvan de toekomst nog onzeker is, het aannemen van het eerste personeel met alle verantwoordelijkheden van dien, of voor het eerst je theoretische kennis in de praktijk moeten brengen.

Dat gaat vaak gepaard met spanning en negatieve gedachten als 'straks wordt het niks', 'als ze maar niet langdurig ziek worden' of 'straks val ik door de mand'.
Als we afzien van die ongemakkelijke stap, voelen we allereerst opluchting, een aangenaam gevoel. Maar realiseer je wat de keerzijde is. Je drijft namelijk weg van wat je belangrijk vindt in je werk en leven.

Vermijding verklaart bijvoorbeeld waarom in een bedrijf een gedoogcultuur ontstaat, waarin ergernissen niet worden uitgesproken maar ongenoegen onder het tapijt wordt geveegd. Om de omschakeling te maken naar een aanspreekcultuur, zul je ongemakkelijke gevoelens voor lief moeten nemen. Die horen erbij.

Bijna iedereen voert liever een gesprek met een medewerker voor wie je goed nieuws hebt, dan met een slecht functionerende medewerker. Maar zaken niet uitspreken is als 'zachte heelmeesters maken stinkende wonden'. Het ongenoegen gaat etteren en kan dan onverwacht tot uitbarsting komen.

Vermijden kan op verschillende manieren. Je kunt zorgen dat je een situatie voorkomt, je kunt afleiding zoeken zodat je er niet aan denkt, en je kunt jezelf 'verdoven' met  drank, drugs, medicijnen of eten (emotie-eten).

Sommige strategieën zijn duidelijk herkenbaar, zoals iemand niet durven aanspreken op zijn functioneren, geen nee durven zeggen, altijd aardig doen om conflicten te vermijden, geen inbreng in vergaderingen uit angst iets verkeerds te zeggen, en ga zo maar door.

Andere vermijdingspatronen zijn subtieler; dingen dubbel controleren, perfectionisme of oude kranten doornemen uit angst een interessant artikel te missen terwijl je er geen tijd voor hebt. Niet alle vermijding is een probleem, maar wees je ervan bewust en handel als het iets belangrijks betreft.

Lees ook eerdere blogs die Sandra voor NoordZaken schreef: 
- Doodop na een werkdag? Zo behoud je de energie
- Slaapgebrek medewerkers kost handenvol geld