Livemuziek is goed voor patiënten, maar hoe kan dat? (update)

Onlangs werd bekend dat de studie naar de effecten van livemuziek bijna 700.000 euro subsidie krijgt.

De afgelopen jaren werd in dit project al aangetoond dat patiënten minder pijn en angst ervaren, maar onduidelijk is nog hoe dit komt. Chirurg Barbara van Leeuwen: 'Eén van de theorieën is dat de ontstekingsreactie wordt gedempt als je naar muziek luistert. Een andere theorie is dat de muziek aanzet tot activiteit en dat activering van een patiënt positieve effecten heeft.' 

Om deze theorieën te toetsen meten onderzoekers de hartslag van patiënten en nemen ze de pijnscores af. Nieuw is dat ze ook de stresshormonen onderzoeken; die zijn in speeksel en bloed te meten. In een later stadium zijn ook hersenscans denkbaar; dat kan pas als ze beter weten waar ze naar moeten zoeken.

Het muziekproject begon in 2015. De betrokken musici maken sindsdien muziek 'op maat' op basis van voorkeuren en herinneringen van patiënten. Joke Schreijer ligt in het UMCG, omdat ze is geopereerd aan een beknelde buikzenuw. Na de operatie had ze nog veel pijn; muziek hielp daartegen. 'Je denkt niet meer aan die pijn, je luistert gewoon heel ingespannen. Daarna praat je er nog over met je medepatiënten.' 

Volgens critici kan het positieve effect net zo goed komen door de onverdeelde aandacht die patiënten van de musici krijgen. Chirurg Van Leeuwen: 'Zij zeggen: je kan gewoon tien minuten een aardig iemand bij een patiënt langs sturen en zorgen dat iemand aandacht krijgt. En dan zie je waarschijnlijk hetzelfde gebeuren. Dus dat willen we gaan uitzoeken.' 

Patiënt Joke Schreijer gelooft daar niet in. 'Ik denk dat het toch de muziek is. Afleiding heb je ook als mensen langskomen op bezoek. Muziek geeft toch een andere emotie weer.' 

Met de nieuwe subsidie kijken de onderzoekers ook naar de gevolgen van livemuziek voor de relatie van de patiënt met verpleegkundigen. Van Leeuwen: 'Dat is de persoon met wie de patiënt het meest contact heeft en die het meest signaleert. Als dat contact goed verloopt, heeft de patiënt daar veel baat bij.' 

Uit het eerdere onderzoek bleek dat het contact veranderde. Verpleegkundige Jet van de Wiel: 'Je kan het hebben over: wat doet het liedje met u, of waarom heeft u dat liedje aangevraagd. Ik denk dat je als verpleegkundige iets meer van de patiënt leert kennen en als patiënt meer vertrouwen krijgt in de verpleegkundige.'

De onderzoekers hopen uiteindelijk aan te tonen dat muziek aan bed zo effectief is, dat de kosten zichzelf terugverdienen. Chirurg Van Leeuwen: 'Als patiënten zich beter voelen zullen ze minder extra zorg consumeren. Dus we hopen aan te tonen dat het de moeite waard is voor een zorgverzekeraar om te investeren.' 

In de update van dit artikel is een video toegevoegd.