'Dit getuigt voor de zoveelste keer van een onbeschrijfelijk dedain'

De NAM dreigde met het eerder dichtdraaien van de gaskraan
De NAM dreigde met het eerder dichtdraaien van de gaskraan © RTV Noord
Uit een geheim document kwam naar voren dat de NAM gedreigd heeft Nederland in de kou te zetten. Dat gebeurde in een gesprek over de aansprakelijkheid van de gaswinning in Nederland. Is dit chantage of hoort dit gewoon bij het onderhandelingsspel, Beter Weters?

Ongehoord?!

Zijn we nu verbaasd? Zijn we verdrietig? Voelen we ons bij de neus genomen, toch al snotterig als we zijn? Allemaal nette verwoordingen van wat we zouden kunnen voelen nu. Maar die nette woorden kosten mij wel moeite. Het is toch ongehoord?!

Uitspraak garantie voor uitlekken

Maar - helaas - dit is hoe het in ons land kennelijk gaan kan. Doodleuk chanteren (want hoe kun je het anders betitelen), en dat voor het volle front. Want op dat niveau dit soort uitspraken doen is garantie voor het ooit uitlekken daarvan. Het getuigt voor de zoveelste keer van een bijna onbeschrijfelijk dedain, waarmee ons land en haar inwoners tegemoet worden getreden. Maar meer dan dit vaststellen, kunnen we niet. Moord en brand schreeuwen kan ook, maar voor het overige? Wie zal het voor ons opnemen? Onze Regering…?

Fokke Fennema

Fokke Fennema was predikant op 't Hoogeland. Hij is lid van D66 en is namens die partij raadslid in Oldambt

Veel gesproken

Dat aardgaswinning leidt tot grote negatieve gevolgen voor Groningers is glashelder. Dat stopzetten van die gaswinning bijdraagt aan de veiligheid ook. Hierover is de afgelopen jaren natuurlijk heel vaak gesproken tussen de partijen in het zogenaamde 'gasgebouw'. Feit is dat commerciële partijen aardgas winnen en dat de Rijksoverheid hier flink geld aan overhoudt.

Wie zal het zeggen?

Dat was leuk, totdat duidelijk werd hoe dramatisch de gevolgen zijn. Gevolgen die leiden tot aansprakelijkheid. Daarin snap ik dan de opstelling van de NAM wel: als ik aansprakelijk ben én schade kan voorkomen, dan is dat een optie. Misschien dat deze opstelling er wel mede toe geleid heeft dat de aardgaswinning nu niet per 2030, maar al in 2022 wordt stopgezet. Wie zal het zeggen?

Marc Jager

Marc Jager werkt als zelfstandig adviseur en was van 2009 tot 2011 gedeputeerde van verkeer, vervoer en energie in Groningen.

Om de oren gemept

De persoonlijke ervaringen en aanvaringen met de NAM de afgelopen jaren hebben mij met regelmaat onwelvoeglijke taal ontlokt. Of eigenlijk: ervaringen met door de NAM op pad gestuurde externe deskundigen met een ellendige taakomschrijving. Of taakopvatting! Daarnaast zijn we jarenlang om de oren gemept met het begrip 'leveringszekerheid' - de reden die minister Kamp aanvoerde waarom de gaskraan niet wat verder dicht kon.

Simpele vaststelling

Laten we wel wezen: veel meer dan gezond boerenverstand is niet nodig om vast te stellen dat je, wanneer je minder gas oppompt, ook minder gas in de aanbieding hebt. Voor eigen gebruik of voor de verkoop. Zo bezien is het een simpele vaststelling die we in het verslag aantreffen. De aanwezige partijen herinneren zich geen dreigement geuit of ervaren te hebben. Zij hebben de toon gehoord, ik niet, en daarom valt een oordeel over die paar regels me zwaar. En dat terwijl mijn oordeel over de houding die de NAM de afgelopen jaren heeft aangenomen richting gedupeerden/slachtoffers helemaal niet moeilijk is: FOUT! Net zo fout als het wegdraaien bij verantwoordelijkheid voor schades, nu en in de toekomst!

Marjo van Dijken

Marjo van Dijken vertegenwoordigde de PvdA in de Tweede Kamer tussen 2003 en 2010. Eerder was ze gemeenteraadslid in Groningen.

Komt extra hard aan

Er is nog steeds veel gaande in Groningen als het gaat om de gaswinning en aardbevingsproblematiek. Deze zaken liggen heel gevoelig bij mensen die ermee te maken hebben of kunnen krijgen. Het is belangrijk om daarom gesprekken hierover heel zorgvuldig te voeren, ook als daar geen pers bij is of men zich ongehoord denkt. Dan komen zaken extra hard aan, als onwil om verantwoordelijkheid te nemen zo hard wordt uitgesproken.

Schept verplichtingen

De NAM is een bedrijf en dat bedrijf wil graag bedrijfsmatig werken, maar moet niet vergeten dat er sprake is van een vrijwel monopolie als het gaat om de winning van fossiele brandstoffen. Dat schept extra verplichtingen. Deze wijze van werken voedt het wantrouwen richting de NAM en daar zit niemand op te wachten, de NAM toch zeker ook niet!? Hopelijk heeft de realiteit langzamerhand deze handelwijze achterhaald. Groningen veilig maken ten koste van heel veel!

David de Jong

David de Jong is directeur van het Princenhof in Leeuwarden. Hij was 15 jaar gemeenteraadslid in Groningen voor de ChristenUnie.

Enkele maanden later

In het voorjaar van 2018 besluit minister Eric Wiebes vóór 2030 de Groninger gaskraan te sluiten. Op 2 augustus 2018, enkele maanden daarna, meldt directeur Thijs Jurgens van de NAM in een officieel overleg (letterlijk citaat): 'zo niet, dan wordt de NAM gedwongen om eerder het gasveld te sluiten dan wat praktisch is voor Nederland.'

Tekent verhoudingen

De NAM wil een voor haar voordeliger schaderegeling. Een wel heel hard uitgedragen standpunt. De NAM erkent het citaat te hebben gebruikt, maar geenszins de bedoeling te hebben gehad de staat te chanteren en Nederland in de kou te zetten. Het tekent wel de verhoudingen tussen de verantwoordelijken in het gasdossier. Terecht dus dat er binnenkort een nieuw Kamerdebat komt.

Jan Evenhuis

Jan Evenhuis was namens de VVD gemeenteraadslid van de gemeente Groningen. Hij maakte maar liefst 32 jaar deel uit van de raad.

Onaantasbaar zonnekoninggedrag

De beste samenvatting over de top van de NAM kwam van Sandra Beckerman. Met haar 'harteloze schoften' sprak zij uit haar hart en die van vele Groningers. De mannen in maatpak waren gelijk op hun kleine pikkie getrapt door deze eerlijke woorden. Het grootkapitaal is blijkbaar mans genoeg om in het geniep de samenleving te chanteren, maar bij een beetje tegengas is de wereld te klein. Dat krijg je van jarenlange onaantastbaar zonnekoningengedrag. Wie doet ons wat? denken ze. Nou, wij! Antwoorden we.

We mogen dankbaar zijn

Waar Groningen zo vaak beduveld is door deze oppervervuilers, mogen we dankbaar zijn met journalistieke waakhonden als Jach en Miskovic. Ook zij zullen geen vrienden hebben gemaakt met hun sterke openbaring. Maar de tijd van vrienden zijn met de NAM ligt inmiddels ver achter ons. Sommige politici moeten daar nog een beetje aan wennen, maar dat is vooral hun probleem. Tegenover cynische chantage zetten wij een niet aflatende hang naar rechtvaardigheid.

Lisa de Leeuw

Lisa de Leeuw studeert in Groningen en is sinds 2017 voorzitter van ROOD, de jongerenorganisatie van de SP.