Dit is waarom boeren protesteren in Groningen vandaag

Eind mei doet de Raad van State een gewichtige uitspraak: het landelijke beleid omtrent stikstof wordt op een zijspoor gezet. Het zogeheten PAS (Programma Aanpak Stikstof) is niet toereikend genoeg.

Het bestaande beleid is onder meer schadelijk voor de beschermde Natura-2000 natuurgebieden in Nederland.

De gevolgen zijn groot: alle projecten waar veel stikstof bij vrijkomt, worden voorlopig in de ijskast gezet. In de provincie Groningen worden de vergunningen van 1125 projecten 'on hold' gezet, zo wordt medio september bekend. Daaronder projecten in de wegenbouw en agrarische sector - ook al hebben we relatief weinig Natura-2000 gebieden.

Op 1 oktober voeren de boeren landelijk actie in Den Haag, op het Malieveld. Onder hen ook Groningse boeren. Boer Sander van Adrichem uit Noordbroek wordt hét gezicht van de actie, als hij met zijn trekker dwars door de hekken rijdt, het Malieveld op.

De impact van de stikstofcrisis in onze provincie valt volgens gedeputeerde Henk Staghouwer mee, omdat Groningen relatief weinig Natura 2000-gebied heeft. Alleen het loofbos Lieftingsbroek ligt volledig op Gronings grondgebied: de Waddenzee, het Leekster- en Zuidlaardermeer worden gedeeld met buurprovincies.

Op 8 oktober komen de provincies gezamenlijk tot nieuwe beleidsregels, om weer vaart te maken met projecten die nu stil liggen. De kern van dat beleid is dat bij alle stikstofgerelateerde activiteiten nu van tevoren moet worden aangetoond dat de emissie en depositie van stikstof afneemt, of in ieder geval niet stijgt.

LTO Noord-voorzitter Alma den Hertog noemt het maandag tijdens de acties in Stad 'een historische vergissing'.

Kleine bouwprojecten kunnen zo weer van start gaan, stelt gedeputeerde Henk Staghouwer. Om hoeveel het dan gaat, is nog niet bekend.

Kort samengevat kwam het besluit dat de provincies vorige week namen erop neer om weer natuurvergunningen af te geven, maar alleen voor activiteiten die niet leiden tot meer stikstofbelasting voor de omgeving. Een aanvrager moet aantonen dat een project niet leidt tot meer stikstof in natuurgebieden. Te hoge concentraties stikstofverbindingen, zoals ammoniak van de landbouw en stikstofoxiden van wegverkeer en industrie, kunnen schade aan de natuur veroorzaken.

Wie een vergunning wil, moet de stikstofuitstoot beperken of zorgen dat de uitstoot van een andere bron daalt. Aan dat laatste, het zogeheten extern salderen, zitten echter veel haken en ogen. Zo mag het van de wet niet met varkensrechten, pluimveerechten of fosfaatrechten.

De boeren zijn boos, omdat zij hun ruimte voor toekomstige uitbreiding door de nieuwe regels ingeperkt zien. Het mag volgens boerenorganisaties ook niet zo zijn dat andere sectoren, zoals de bouw, voorrang krijgen bij het verdelen van de schaarse 'stikstofruimte'. Als boeren niet mogen uitbreiden terwijl ze daar op papier wel recht op hadden, staat dat volgens hen gelijk aan diefstal.

Afgelopen vrijdag maken Friese boeren duidelijk dat ze het niet eens zijn met het beleid van provincie. Zij vrezen dat, met het doorgaan van kleine projecten, de lasten vooral bij hen terecht komt.

Specifiek gaat het om het halveren of verkleinen van de veestapel, een van de maatregelen die de landelijke fractie van D66 voorstelt. De Friese gedeputeerde komt de boeren tegemoet en trekt de stikstofregels (deels) in.

Om hetzelfde doel te bereiken, trekken vandaag zo'n 600 boeren met trekkers naar het centrum van Groningen.