'Noorderlingen hebben minder kansen op de arbeidsmarkt, dat voelt onrechtvaardig'

Dat blijkt uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

'Het bevestigt iets wat we allang weten: dat er regionale verschillen zijn in kansen op de arbeidsmarkt', zegt econoom Arjen Edzes, één van de betrokken onderzoekers. 'Het is alleen nog nooit op deze manier onderzocht.'

Dit keer hebben de onderzoekers namelijk niet gekeken naar werkloosheidscijfers of het aantal mensen in de bijstand, maar is de databank van het Centraal Bureau voor de Statistiek uitgeplozen.

'Wij hebben daarbij gekeken naar loopbanen', vertelt Edzes. 'Stel dat iemand werkloos is geworden, wat is dan de kans dat hij weer aan het werk komt? De andere doelgroep is schoolverlaters. Hoe ziet hun loopbaan eruit? Krijgen ze vaste contracten met veel werkzekerheid of juist veel flexibele baantjes? Die loopbaan hebben we voor een periode van zes à zeven jaar gevolgd.'

Uit het onderzoek blijkt dat de kans op een bestaan met baangarantie in de randen van Nederland, waaronder het Noorden, wat lager ligt dan in de Randstad. Zo'n vier procent lager om precies te zijn. Hoe erg dat is?

'Dat is een hele goede vraag', vindt Edzes. 'Is vier procent veel of weinig? Het voelt in elk geval wel als onrechtvaardig dat mensen geen gelijke kansen hebben.'

Of je in de stad of het buitengebied woont, heeft ook veel invloed op iemands kansen op werk.

Edzes: 'Steden bieden aan de ene kant heel veel kansen op werkgelegenheid', vertelt Edzes. 'Tegelijk trekken ze ook een grote groep mensen aan die afstand tot de arbeidsmarkt hebben, zoals niet-westerse minderheden en mensen met een laag opleidingsniveau.'

In dorpen is die onderkant van arbeidsmarkt volgens de onderzoeker kleiner, maar zijn er ook minder banen beschikbaar. 'Dorpen hebben andere problemen, want daar heb je bijvoorbeeld weer veel ouderen. Die persoonskenmerken drukken zwaar op de werkzekerheid.'

De conclusies hebben Edzes en zijn mede-onderzoekers ook genoteerd in een beleidsnotitie aan de overheid.

'Het is namelijk een politieke vraag of je verschillen in kansen acceptabel vindt in een land. Dat iemand die in Groningen woont een andere kans heeft op een werkzeker pad dan iemand in Amersfoort. Het is belangrijk om daar soms discussie over te voeren.'

Naar aanleiding van het onderzoek volgt later dit jaar een bijeenkomst met bestuurders, wetenschappers en beleidsmakers. Zij zullen de conclusies bespreken en over mogelijke maatregelen nadenken. Over dat laatste heeft Edzes wel ideeën.

'Onderwijs vind ik één van de belangrijkste factoren waarin je kunt investeren, zeker in sociaaleconomisch zwakkere gebieden. En ik denk dat het heel erg belangrijk is om toe te werken naar goede mobiliteitsverbindingen. Als mensen dan opgesloten zitten in een woning of regio, kunnen ze met een goede verbinding in elk geval goede banen bereiken.'