Deze dag: Het laatste ritje van de trolleybus

De trolleybus op het Kwinkenplein in Stad
De trolleybus op het Kwinkenplein in Stad © Fotobedrijf Piet Boonstra/Groninger Archieven
Anno 2019 wordt volop gesproken over het weren van de bus uit de binnenstad van Groningen. Het is een nieuw hoofdstuk in de ov-historie van Stad. We gaan terug naar een ander hoofdstuk. Terug naar 9 november 1965, de dag dat de trolleybus voor het laatst reed.
Het is 1927 als Groningen een landelijke primeur heeft. Voor het eerst rijdt er, naar Engels voorbeeld, een trolleybus in Nederland. De bus rijdt de route van tramlijn 2 van Kostverloren naar de Oosterpoort en terug. Een paar jaar na de oorlog verdringt de trolleybus de tram en worden ook de lijnen 1 en 3 vervangen.
De invoering betekent echter niet dat er een zorgeloze periode aanbreekt. Integendeel. Er gebeuren regelmatig (dodelijke) ongelukken of de bus raakt 'van de draad'. Meer dan eens moet aan de einde van de buslijn de trolleybus met paarden worden gedraaid en weer aan de bovenleiding worden gehangen. En dat meerdere keren per uur.
In Arnhem en Nijmegen worden in navolging van Stad ook trolleybussen in gebruik genomen. Doordat dit netwerk een stuk flexibeler is, ligt het aantal ongelukken en 'ontlijningen' daar veel lager.
De opkomst van de autobus in de jaren vijftig luidt het einde van de trolleybus in. De autobus wordt als betrouwbaar en veilig gezien. In 1958 verzorgen de eerste dieselbussen lijn 2, ten koste van de trolleybus.
Omdat dit goed bevalt, besluit het gemeentebestuur dat deze vorm van vervoer de toekomst heeft. In diverse kranten staat op maandag 14 augustus 1963 een klein berichtje waarin wethouder Jan de Wilde aangeeft dat de trolleybussen inderdaad moeten verdwijnen. 'Er zijn voortdurend ontsporingen met als gevolgen stagnatie en opstoppingen', zegt hij.
En zo geschiedt, want ruim twee jaar later rijdt de trolleybus op 8 november 1965 voor het laatst. Het tijdperk van de dieselbus breekt aan. Daarmee is de trolleybus nog niet uit beeld, want zelfs jaren later wordt er in de Groninger politiek nog gesproken over een terugkeer.
Een onderzoek naar de haalbaarheid van de rentree strandt in schoonheid in 1981, maar wordt zes jaar later weer afgestoft. De dieselbus stinkt en maakt lawaai. En daar is de gemeente wel een beetje klaar mee. Bekeken wordt of de trolleybus weer kan gaan rijden op de lijnen naar Beijum en Lewenborg.
Ook nu komt het er niet van, maar de gedachte blijft borrelen in de Groninger politiek. In 2005 nog gooit de Stadspartij een balletje op. Tevergeefs, want verkeerswethouder Koen Schuiling noemt de trolleybus 'een gepasseerd station' en ziet meer in 'een moderne variant van de tram'.
Die tram komt er (nog) niet, maar inmiddels rijden vele bussen elektrisch, net als de aloude trolleybus. Niet via een constante verbinding met een bovenleiding, maar op een accu die wordt opgeladen bij een speciaal oplaadpunt. Dat aangezicht komt overeen met de situatie ruim 50 jaar geleden.
Hebben we stiekem toch de trolleybus terug, maar dan de versie 2.0. En dat met aan het roer de kersverse burgervader... Koen Schuiling.