Nabestaanden verongelukte bouwvakker: 'Van Wijnen speelt een vies spelletje'

De bouwplaats aan de Langezijde waar Haiko Steenhuis het leven liet
De bouwplaats aan de Langezijde waar Haiko Steenhuis het leven liet © 112Groningen/Martin Nuver
De dood van Haiko Steenhuis was een menselijke fout, beweerde de verdediging van bouwbedrijf Van Wijnen Groningen donderdag voor de rechtbank in Zwolle. Die uitspraak viel de nabestaanden van de 21-jarige bouwvakker uit Winschoten rauw op hun dak.
Tweeëneenhalf jaar geleden, op 26 april 2017, kwam Haiko om het leven. Op een bouwplaats aan de Langezijde in Stad, op de plek waar het Oosterparkstadion jarenlang stond, werd hij verpletterd onder een vallende muur van dik 5000 kilo.
De jonge bouwvakker stond op dat moment op het punt om in het huwelijk te treden met zijn vriendin Esmee. Het stel had net een huis gekocht in Winschoten. Maar van het één op het andere moment was alles anders. Weg toekomstperspectief.

Warm en innig

Tussen het bouwbedrijf en de nabestaanden van Haiko was de verstandhouding aanvankelijk warm en innig. 'Van Wijnen deed heel erg z'n best om als bedrijf de zaak op zich te nemen, zodat er geen individuen op zouden worden aangekeken. Dat vonden wij een fijne opstelling', vertelt de familie.
Een jaar na het overlijden van Haiko begonnen de onderhandelingen over een schadevergoeding. De verstandhouding tussen het bedrijf en de nabestaanden werd toen al snel afstandelijker. 'Zakelijk en kil', zoals de familie het omschrijft. 'Met Haiko's collega's hebben we nog altijd goed en fijn contact, daar hebben we ook heel veel steun aan gehad. Maar met Van Wijnen is de verstandhouding kil.'
De schadeafwikkeling ruimhartig en snel? Dat was absoluut niet het geval
De familie van Haiko Steenhuis
Het bedrijf heeft zelf een andere versie. Van Wijnen-directeur Joost Coolegem zei tijdens de rechtszaak dat het contact tussen zijn bedrijf en de familie van Haiko 'intens' is. De schadeafwikkeling met de nabestaanden was 'ruimhartig en snel' geregeld, vertelde hij de rechter.
Onzin, aldus de familie. 'Dat was absoluut niet het geval.' Het feit dat ze er niks inhoudelijks over mogen zeggen, spreekt wat hen betreft boekdelen.

Menselijke fout

Toch gingen de nabestaanden er nog steeds van uit dat Van Wijnen voor de rechtbank de schuld van Haiko's dood op zich zou nemen. 'Maar ineens pleitten ze zichzelf vrij. Ze riepen dat de dood van Haiko te wijten was aan een menselijke fout, en dat zij niet in het beklaagdenbankje hoorden te zitten. Allemaal om hun goede naam te behouden.'
Van Wijnen speelt gewoon een vies spelletje, door eerst te zeggen dat ze de schuld op zich nemen, en vervolgens te beweren dat hen geen blaam treft
De nabestaanden van Haiko Steenhuis
Dat was schokkend om te horen, zegt de familie. 'We vinden dat heel erg kwetsend tegenover de collega's van Haiko. Van Wijnen speelt gewoon een vies spelletje, door eerst te zeggen dat ze de schuld op zich nemen, en vervolgens te beweren dat hen geen blaam treft. Van Wijnen roept ineens dat niet aangedraaide bouten de enige oorzaak van het omvallen van de muur zijn geweest...'

Ankers niet geschikt

Tjalling van der Goot, de advocaat die Van Wijnen Groningen bijstaat, bevestigt dat laatste. Van der Goot zegt zich te hebben verbaasd over de inhoud van het opsporingsonderzoek waar het Openbaar Ministerie zich op baseert. In dat onderzoek staat dat het beton waarin de omgevallen muur was verankerd niet voldoende gehard was, en dat verkeerde ankers gebruikt waren.
Uit een (onafhankelijk) onderzoek dat Van Wijnen heeft laten uitvoeren blijkt iets heel anders. Het toont aan dat er met het beton en de ankers niets mis was. De muur zou zijn omgevallen omdat een bout niet was aangedraaid.
'Het kan niet anders dan dat het een menselijke fout is geweest', zegt Van der Goot. 'Die bout was niet aangedraaid, punt. Dat is een hele simpele, logische en basale handeling, maar hij moet wél gebeuren. Onze conclusie is dan ook: die muur is omgevallen doordat die bouten niet waren aangedraaid.'

Veiligheid op nummer één

En dat betekent volgens Van der Goot dat Van Wijnen niets te verwijten valt. 'Veiligheid staat bij Van Wijnen echt op nummer één. Moet er, na het aandraaien van de bouten, nog iemand langs om te kijken of dat ook daadwerkelijk is gedaan? Het OM vindt van wel, maar dat kun je je afvragen, omdat er sprake is van zo'n basale handeling. Eén die in dit geval tot een fatale afloop heeft geleid, dat wel.'
Blijft de vraag: wie is aansprakelijk voor het niet vastdraaien van de bout? De werknemer of het bedrijf waar die werknemer in dienst is?
Het blijft een kleine fout met grote gevolgen
Tjalling van der Goot, advocaat Van Wijnen Groningen
'Je kunt niet al het menselijk falen afwentelen op een bedrijf', zegt Van der Goot. 'Fouten, en dat is heel vervelend om te zeggen in een zaak waarin iemand om het leven is gekomen, worden nu eenmaal gemaakt. Maar het blíjft een kleine fout met grote gevolgen. Een menselijke fout die het bedrijf niet valt te verwijten.'

Dood door schuld

Van der Goot vindt ook niet dat er in deze zaak sprake is van 'dood door schuld'. 'Het niet aandraaien van een bout, weliswaar met grote gevolgen, zie ik niet als iets strafbaars. Nalatig ja, strafbaar nee.'
De familie van Haiko Steenhuis vindt dat er wel degelijk sprake is van 'dood door schuld'. 'En wij vinden dat de schuld bij het bedrijf ligt, omdat de werknemers met slecht materiaal en met verkeerde instructies hebben gewerkt.'
'Het beton', vervolgt de familie, 'was namelijk nog lang niet voldoende gehard. Dat is pas het geval na 28 dagen en niet al na twee. En dat terwijl de ankers niet geschikt waren voor deze ondergrond. Dat staat gewoon op de verpakking hoor, wat de getuige-deskundige van Van Wijnen ook beweerde.'
We zouden het heel oneerlijk vinden als Van Wijnen zou worden vrijgepleit. Wij willen gerechtigheid
De nabestaanden van Haiko Steenhuis
Het is de nabestaanden overigens niet te doen om de schuldvraag. 'Wij willen niet zozeer met de vinger wijzen, maar aan de andere kant: we zouden het wel heel oneerlijk vinden als Van Wijnen op 28 november vrijgepleit zal worden. Wij willen gerechtigheid'.
De Officier van Justitie eiste een boete van 145.000 euro. Maar daar is het de familie niet om te doen. 'Kijk, of Van Wijnen die boete van 145.000 euro nou krijgt of niet, dat interesseert ons niet, want daar zien we toch geen cent van.'
De familie hoopt dat er door het overlijden van Haiko en de rechtszaak meer aandacht komt voor het risico van werken in de bouw.
'Het aantal doden in de bouw zal nooit naar nul gaan, want overal worden fouten gemaakt. Maar er vallen er wel veel te veel (gemiddeld 20 per jaar, red.), en daar mag best eens wat meer aandacht aan besteed worden.'