'Veilige' woningen worden alsnog versterkt: 'Dit is het begin van het einde van het Mijnraadadvies'

'Aan de ene kant zijn we blij met dit besluit. Het maakt een einde aan de onzekerheid waarin mensen hebben gezeten', zegt voorzitter Jelle van der Knoop van de Groninger Bodem Beweging (GBB).

Gedeputeerde Henk Staghouwer (CU) van de provincie Groningen sluit zich daarbij aan. 'Achter de schermen is hard gewerkt en er is nu verantwoordelijkheid genomen met dit besluit. Dit is een stap in de goede richting.'

Susan Top van het Groninger Gasberaad en wethouder Bé Schollema (PvdA) van de gemeente Loppersum zijn niet verrast door het nieuws. 'Precies zoals ik had verwacht', zegt de wethouder. Top: 'Ze konden niet anders.'

Toch houdt Top een bittere nasmaak over aan het nieuws. 'Ze roepen nu heel blij; kijk ons stoer zijn, we gaan die hele 1581 versterken. Terwijl de helft al een verhoogd risico had. Daar had je al mee aan de slag gekund.' 

Verder vindt Top dat er nu door het Rijk en de Nationaal Coördinator Groningen wordt gedaan alsof het een gunst is voor de mensen. 'Ze suggereren dat het heel fijn is dat ze nu over hun hart hebben gestreken dat deze huizen alsnog versterkt worden terwijl ze niet uit het risicoprofiel komen. Maar eigenlijk lagen er al onderzoeken dat dit nodig was.' 

Dinsdagavond werd bekend dat de NCG alsnog 1069 woningen met een 'normaal risico' versterkt. Dat betekent dat de hele groep van 1581 huizen toch aardbevingsbestendig wordt gemaakt.

Bewoners van deze woningen zouden in eerste instantie niet te maken krijgen met de versterking, omdat het Rijk ervan uitging dat dit bij deze gebouwen niet nodig was. Uit een steekproef die de NCG onlangs deed onder 181 gebouwen met een 'normaal risico' blijkt dat alle woningen tóch versterkt moeten worden. 

Vertegenwoordigers uit Groningen waarschuwden al vanaf het begin voor deze situatie. 'Het gelijk heeft zich op deze manier bewezen', zegt Schollema.

Na het besluit om de gaskraan dicht te draaien, besloot minister Eric Wiebes (VVD) van Economische Zaken en Klimaat in het voorjaar van 2018 om de versterkingsoperatie te pauzeren. Na maanden stilstand presenteerde hij in november dat jaar de nieuwe versterkingsplannen, met als nieuwe werkelijkheid het Mijnraadadvies. 

Die nieuwe werkelijkheid houdt kort gezegd in dat op basis van een rekenmodel (HRA), dat ontworpen is door de NAM, wordt gekeken in welk gebied de huizen het kwetsbaarst zijn bij een zware aardbeving. De panden die het meest onveilig zijn, komen als eerst in aanmerking voor versterking. 

In de zomer van 2018 werd er nog van uitgegaan dat met één druk op de knop een lijst uit de computer rolde met daarin de volgorde van de adressen die versterkt moeten worden. Maar al gauw kwam de minister van een koude kermis thuis, toen bleek dat het het model van de NAM ongeschikt was om daar op deze manier mee te werken.

Bovendien gingen ze er destijds in Den Haag van uit dat er zo'n 1500 woningen mogelijk versterkt moesten worden. Inmiddels is dat opgelopen tot 26.000.

'Dat was het failliet van het NAM-model', zegt Top. En volgens Schollema is het nieuws over de steekproef 'het begin van het einde van het Mijnraadadvies'.  

Na die conclusie hangt volgens de GBB de volgende vraag boven de markt: 'Wat betekent de uitkomst van de steekproef en dit besluit voor alle andere woningen in het aardbevingsgebied waar nog geen zicht op is?'

'Doe die steekproef maar eens met woningen die buiten alle batches vallen. Dan blijkt dat bijna alle woningen in het aardbevingsgebied versterkt moeten worden', suggereert Van der Knoop.

Wethouder Schollema pleit ervoor om terug te gaan naar de manier waarop toenmalig NCG Hans Alders te werk ging. Die bekeek vanuit het hart van het aardbevingsgebied welke huizen versterkt moesten worden en pakte die gebieden per straat of wijk aan. Op deze manier werkte hij naar de randen van het gebied toe.

'Alle woningen moeten van binnen worden bekeken. Desnoods met een aannemer erbij die direct aangeeft wat er moet gebeuren', zegt Schollema. Wordt het dan niet een onmogelijke klus? 'Het gaat sowieso allemaal langer duren. Misschien moeten we daar voortaan gewoon eerlijk over zijn.'

De GBB ziet in dat geval als optie om de veiligheidsnorm wat minder streng te hanteren. 'Om snelheid te maken moeten we misschien huizen niet 100 procent veilig willen maken, maar 75 procent', zegt Van der Knoop.'

Gedeputeerde Staghouwer vindt het te ver gaan om de huidige aanpak bij het grofvuil te zetten. 'Achter de schermen worden stappen in de goede richting gezet', zegt Staghouwer. 

Het Gasberaad ziet dat anders. 'Deze aanpak gebaseerd op prioritering kan niet. En dat moet onder ogen gezien worden. Bestuurders houden er krampachtig aan vast. Het is struisvogelpolitiek om dat niet te willen zien.'