Hoe blijf ik mijn stressgevoelens de baas?

Sandra Sanders
Sandra Sanders © RTV Noord
Al lang staat werkstress hoog in het lijstje van beroepsziekten. Ruim één op de drie werkgerelateerde ziektegevallen heeft stress als belangrijkste oorzaak en wanneer we de statistieken volgen kampt een miljoen mensen in ons land met burnout-klachten.
NoordZaken-expert Sandra Sanders weet hoe je voorkomt dat een teveel aan spanning eindigt in een burnout.

Door Sandra Sanders

Met de bewering dat veel stress tussen de oren ontstaat, moet ik een beetje uitkijken. Want er zijn absoluut stressvolle omstandigheden die zo goed als iedereen stressgevoelens opleveren.
Er is zelfs een lijst van dergelijke omstandigheden, met uiteenlopende levensgebeurtenissen die in meer of mindere mate stress opleveren. Des te meer je van die gebeurtenissen in de afgelopen twee jaar hebt meegemaakt, des te groter de kans op stressklachten.

Overlijden, pesten, hoge eisen

Hoog op deze zogeheten SRRS-lijst (Social Readjustment Rating Scale) staan het overlijden van dierbaren en echtscheiding, maar ook pesten op het werk, ontslag, gebrek aan autonomie op het werk, verandering van baan, toegenomen verantwoordelijkheid, hoge eisen, met pensioen gaan, gezinsuitbreiding en een verhuizing worden op deze lijst vermeld.

Opvangen

Voor ondernemers scoren ongetwijfeld (dreigend) faillissement of het moeten ontslaan van medewerkers hoog als stresserende life events. Het vergt veerkracht om meerdere levensgebeurtenissen in kortere tijd te kunnen opvangen. Het is goed om je daarvan bewust te zijn.
Het vergt veerkracht om meerdere levensgebeurtenissen in kortere tijd te kunnen opvangen
Sandra Sanders
Wat daarnaast ook een enorme invloed heeft op je stressbeleving, is wat je denkt bij de lastige situaties die je in je leven tegenkomt en hoe je daar vervolgens mee omgaat. Je gedachten bepalen mede je realiteit. In de psychologie hanteert men het 4G-schema: gebeurtenis – gedachten – gevoel – gedrag.

Meer vrijheid

Een gebeurtenis leidt niet rechtstreeks tot bepaald gedrag. Er gaan gedachten en gevoelens aan vooraf. Als je anders met die gedachten en gevoelens weet om te gaan, kun je ook bewust kiezen voor ander gedrag. Waardoor het gevolg (een vijfde G) ook anders is. Je vergroot je vrijheid als je anders met je gedachten en gevoelens leert omgaan.
Dat kan op allerhande manieren; ik noem er hier een paar die kunnen helpen om minder stress te ervaren bij de obstakels in je leven.

Houd een stressdagboek bij

Wees je allereerst bewust van de rol die je gedachten en gevoelens bij je stressbeleving spelen. Houd een tijdje een dagboek bij waarin je beschrijft wat de lastige situatie was, wat je erbij dacht, wat je erbij voelde, wat je deed (hoe ging je ermee om) en wat het effect was.
Kijk daarbij niet alleen naar het effect op de korte termijn, maar ook naar de langere termijn. Want iets vermijden heeft op korte termijn vaak een positief effect, maar op de langere termijn bereik je niet wat je wilt en blijft de kwestie je op de nek zitten.

Scheid feit en fictie

Onderzoek je gedachten kritisch. Wat kun je feitelijk constateren en wat is je persoonlijke inkleuring? Die inkleuring zorgt vaak voor stress, meer dan de feitelijke situatie. Maar die inkleuring is vaak fictie. Neem de collega die je in de gang tegenkomt en die je niet groet.
Hij of zij kan in gedachten zijn geweest en je niet hebben opgemerkt, terwijl jij denkt 'Heb ik soms iets verkeerd gezegd?' Als je de inkleuring eruit haalt, kun je altijd nog beslissen of je navraag wilt doen. Merk je structureel iets aan het gedrag van de ander, kan daar zeker aanleiding toe zijn.

Maak er een constructieve vraag van

Maak van een belemmerende gedachte een constructieve gedachte. 'Dat lukt me nooit': is dat echt zo? Waarom zou dat je niet lukken? Transformeer de gedachte tot een constructieve vraag: Wat heb ik nodig om het wél te doen lukken? Kan iets of iemand me erbij helpen? Welke eerste stap kan ik zetten?

Waardevol en beïnvloedbaar?

Vraag je af of hetgeen je denkt daadwerkelijk iets wezenlijks betreft, iets dat voor jou waardevol is. En stel dan jezelf de vraag of je er op de een of andere manier invloed op hebt. Is het zowel waardevol als te beïnvloeden, onderneem dan actie. Gaat het niet om iets waardevols of is het niet te beïnvloeden, laat het dan gaan. Ook een kunst hoor, dat laatste.
Sandra Sanders is coach en trainer. In haar praktijk helpt ze mensen met stress- en burnout-klachten.