Architect ontwerpt bevingsbestendige baksteen voor Krewerd: 'Het werkt, het klopt!'

Verheijen is als architect betrokken bij Experiment Krewerd, een proefproject waarbij elk huishouden is gekoppeld aan een eigen architect. Het dorp telt 44 woningen die allemaal door een eigen architect bekeken worden hoe ze het mooiste versterkt of herbouwd kunnen worden. Het doel? Het karakter van het wierdedorp zoveel mogelijk behouden.

'Het is natuurlijk niet te bedoeling dat Krewerd er na de versterkingsoperatie uitziet als een Vinex-wijk. Inwoners moeten een vertrouwd gevoel krijgen als ze hun dorp inrijden', zegt Verheijen. Met die wetenschap ging hij aan de slag toen Krewerders eerder lieten weten dat zij het authentieke dorpskarakter koste wat het kost wilden behouden. 

De kenmerkende rode Groninger baksteen speelt daarin een cruciale rol. 'De steen zit bijna in de genen van deze mensen', gaat de architect verder. 'Maar in aardbevingsgebied een huis bouwen met gemetselde stenen is zo'n beetje het slechtste idee dat er is. Als er een beving plaatsvindt, gaat het metselwerk trekken en scheuren.'.

Aan de ontwerptafel ging hij aan de slag met twee tegenstrijdigheden. Enerzijds de wens van Krewerders om het authentieke karakter van hun woning te behouden. Anderzijds om met een bevingsbestendig ontwerp te komen.

'Bij sommige woningen in Groningen zijn steenstrips toegepast. Kan ik in Krewerd ook doen, maar dat vind ik te kitscherig. Ik wil een échte muur', klinkt het standvastig. Zo ontstond stukje bij beetje de Krewerder baksteen: een steen met een haakje eraan. Verheijen ontwierp het met architect Tiemen Anema.

'Bevingsbestendige nieuwbouw maak je met hout- of staalskeletbouw. Dat skelet heeft bouwplaten aan de binnen- en buitenkant met isolatie ertussen. Maar aan de buitenwand moet nog een 'regenhuid' komen. Zo kwamen we op het idee om een steen te ontwerpen met een in de vorm meegebakken haak. Die kun je vervolgens op beugels op de skeletbouwwand haken', legt Verheijen uit.

'Onderin de steen is een kleine inkeping gemaakt, die zorgt voor een schaduwrand', gaat hij verder. Die schaduwrand zorgt er volgens de architect voor dat het kenmerkende dorpsbeeld van woningen met rode bakstenen - zoals we Krewerd nu kennen - behouden blijft. Bij Dijkstra Kleiwaren in Sneek experimenteerden Verheijen en Anema met het produceren van de steen.

Een proefwand met honderd Krewerder bakstenen bevestigde wat het tweetal al hoopte. 'Het werkt, het klopt!', stelde Verheijen enthousiast vast.

De Krewerder bakstenen die daadwerkelijk gebruikt worden voor de woningen in het dorp worden gebakken in steenfabriek Strating in Oude Pekela. De klei die voor de stenen wordt gebruikt, komt zelfs uit de grond bij Krewerd.

'Het moet twee weken drogen en kan daarna de oven in', vertelt Verheijen. 'De kleur van de klei trekt uiteindelijk nog wat bij, waardoor de stenen hun kenmerkende rode kleur krijgen.'

Verheijen heeft de inwoners van Krewerd op een informatieavond geinformeerd over de Krewerder baksteen. Hij kreeg precies de reactie waar hij op hoopte. 'Ze waren allemaal enthousiast. Iedereen bestudeerde de bakstenen uitgebreid en hield ze vast. Ik ben ervan overtuigd dat er Krewerders zijn die voor hun nieuwe woning gebruik zullen maken van deze stenen.'

Nu er in november definitief groen licht is gegeven voor Experiment Krewerd komt de dag waarop de nieuwe woningen kunnen worden gebouwd steeds dichterbij. In het voorjaar van 2020 moeten de plannen voor de eerste woningen klaarliggen. Binnen drie jaar moet de versterkingsoperatie op heel Krewerd zijn toegepast. 

Verheijen hoopt vanzelfsprekend dat hij op termijn veel Krewerder bakstenen gaat terugzien in het dorp. Hij is dan ook de laatste die daarin beren op de weg ziet. 'Alleen zal het vervoer van de bakstenen wat lastiger zijn dan bij normale bakstenen, omdat ze een haakje hebben. Maar ach, als dat het enige is.'