Aardbevingsnieuws december 2019: De ontmanteling is begonnen

© Sven Jach/RTV Noord
De laatste maand van 2019 begint direct met een beving. Op 3 december trilt de bodem bij Garrelsweer.
Op die bewuste dinsdagavond 'klapperen de deuren' bij Dirktje, meldt ze ons. Ook bij Sandra van der Elst in Wirdum is de situatie 'heftig'. Volgens het KNMI had de aardschok een kracht van 1.9 op schaal van Richter.

Analyse

In reactie op de beving bij Garrelsweer oordeelt het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) dat de NAM een analyse moet maken van de toename van het aantal aardbevingen in Groningen.
Met de beving bij Garrelsweer is de aardbevingsdichtheid toegenomen en boven een bepaalde waarde uitgekomen. Het protocol dat dan in werking treedt, vraagt van de NAM een dergelijke analyse.
Enkele weken later ligt het rapport er en concludeert het SodM dat er geen extra maatregelen nodig zijn. 'Naast de reeds ingezette vermindering van de productie in Groningen ziet SodM geen aanvullende mogelijkheden om de veiligheidsrisico's verder te verlagen', zo luidt de conclusie.

Ontmanteling

Die vermindering uit zich in december in de ontmanteling van de eerste gaswininstallatie. Dat gebeurt in Ten Post, onder toeziend oog van onder meer minister Wiebes.
De put in Ten Post is onderdeel van het zogenoemde 'Loppersum cluster'. Deze vijf putten zijn na de aardbeving van Zeerijp in 2018 gesloten omdat het niet meer veilig was om op deze plek gas te winnen.
Overigens klinkt er ook kritiek bij de ontmanteling. Het steekt de Groninger Bodem Beweging (GBB) dat er geen gedupeerden aanwezig zijn bij het sluiten van de gasput. 'Er zijn alleen maar bobo's aanwezig. Ik denk dat ze hier een feestje vieren als boeren met kiespijn', stelde vice-voorman Derwin Schorren.

Oude schades

Ondertussen maken Wiebes en Commissaris van de Koning René Paas afspraken met de NAM over de afhandeling van oude schades. Het gaat om 6000 gevallen.
Woningeigenaren die kunnen aantonen dat het aanbod van de NAM in 2018 onvoldoende was, kunnen zich vanaf 6 januari 2020 melden bij de provincie Groningen. Als blijkt dat ze inderdaad niet genoeg zijn gecompenseerd, moet de NAM het verschil betalen.
De uitkomst levert gemengde reacties op. 'Op zich terecht dat er iets met de uitkomsten van het onderzoek wordt gedaan', zegt Susan Top van Gasberaad. 'Helaas is het de zoveelste 'achterafregeling'. Het is beter om de zaken aan de voorkant goed te regelen in plaats van aan de achterkant de boel telkens te repareren.'
Een boerderij met schade. Foto: Jos Schuurman

Stuwmeerregeling loopt af

Huiseigenaren met aardbevingsschade die in aanmerking komen voor de 'stuwmeerregeling' hebben nog tot oudjaarsdag om een keuze te maken. Zo'n tweeduizend Groningers hebben dat halverwege december nog niet gedaan.
De maatregel houdt in dat mensen die voor 13 juni schade hebben gemeld, eenmalig een bedrag van 5000 euro kunnen krijgen. Hiermee kunnen ze de schade zelf laten repareren.

Bewijslast

In Groningen geldt het al langer, maar binnenkort hoeven ook gedupeerden van gaswinning in andere gebieden geen bewijs meer te leveren dat hun schade door die gaswinning komt.
Dat kunnen gedupeerden overlaten aan het nieuwe schadeloket dat volgend zomer opengaat, schrijft verantwoordelijk minister Eric Wiebes aan de Tweede Kamer. De winningsbedrijven hebben beloofd het oordeel van de onafhankelijke commissie te volgen.

Immateriële schade

Naast fysieke schade is er in december ook nieuws over de vergoeding van immateriële schade. Oorspronkelijk zou er half januari pas een oordeel komen van het Gerechtshof, maar de rechters zijn er eerder uit.
Advocaat Pieter Huitema spreekt namens de gedupeerden. Foto: RTV Noord

De rechtbank bepaalde in 2017 dat de NAM immateriële schade en gederfd woongenot moet vergoeden. De NAM betoogde in hoger beroep dat de gedupeerden hun immateriële schade onvoldoende concreet hadden gemaakt.
Het oordeel van het Hof luidt deze maand dat 65 inwoners van het aardbevingsgebied in Groningen recht hebben op een vergoeding van de NAM voor immateriële schade en gederfd woongenot. Zij hebben allen recht op minimaal 2500 euro smartengeld. Voor de overige 49 eisers is de zaak nog niet beklonken. Zij moeten nog aantonen dat zij inderdaad ook recht hebben op smartengeld.

Uitgesteld debat

Niet eerder, maar later. Het debat over de gaswinning in de Tweede Kamer wordt uitgesteld. De planning was dat er in Den Haag op 18 december over gepraat zou worden. Het verzoek tot uitstel komt van de ChristenUnie, CDA en VVD en krijgt steun van D66, GroenLinks en de SGP.
Sandra Beckerman (SP) heeft er geen goed woord voor over. Ze is kwaad. PvdA-collega Henk Nijboer noemt het 'niet netjes richting Groningen'.
De Groninger Bodem Beweging baalt er ook van dat het gasdebat in de Tweede Kamer niet doorgaat. De belangenvereniging noemt het uitstellen van het debat 'politiek onverantwoord'.

Parlementaire enquête

Toch zit men niet helemaal stil in Den Haag. Op de valreep van 2019 wordt duidelijk dat 2020 het jaar van de parlementaire enquête moet gaan worden. Klein detail: er moet nog een startdatum worden bepaald. En dat blijkt niet eenvoudig.

'Dit is zo lief'

We sluiten dit overzicht positief af. Scholieren uit Zaandam hebben twee dozen met kerstkaartjes naar Groningen gestuurd om kinderen in het aardbevingsgebied te steunen.

Ander aardbevingsnieuws:

Aardbevingen in december:

- 3 december, 20:23 uur, Garrelsweer, 1.9
- 7 december, 02:36 uur, Middelstum, 0.5
- 12 december, 18:27 uur, Overschild, 0.6
- 31 december, 20:15 uur, Farmsum, 0.9