Kritiek op Nationaal Programma: 'Groningen krijgt hier geen betere toekomst van'

Pastors zei dit afgelopen weekend in een talkshow, voorafgaand aan de laatste voorstelling van het toneelstuk GAS in de Stadsschouwburg in Groningen.

Het programma in Rotterdam is er - net als in Groningen - op gericht om de leefbaarheid in het gebied te verbeteren en inwoners betere kansen te geven op werk. Volgens Pastors kijken bestuurders in Groningen te veel naar de korte termijn:

'Als je de toekomst van een gebied echt goed wil krijgen, heeft dat niets te maken met een dorpshuis dat opgeknapt wordt of een bruggetje dat er wel of niet komt. Dan heb je een goede infrastructuur, scholen en werkgevers nodig. Ik vrees dat het niet lukt als het op deze manier doorgaat', zegt Pastors.

Daarmee doelt de Rotterdammer op de vijftien miljoen euro die elke gemeente afgelopen jaar kreeg om verschillende projecten te financieren. Ze steken het vooral in de renovatie van dorpscentra en publieke gebouwen. Groningen geeft een deel aan het evenement Let's Gro, volgens de SP een elitefeestje. De partij vindt de bijdrage een schoffering voor gedupeerden.

Commissaris van de Koning René Paas, voorzitter van het bestuur van het NPG, trekt zich de kritiek uit Rotterdam aan: 'We hebben meteen aan het begin miljoenen ter beschikking gesteld om ervoor te zorgen dat het programma niet stil komt te liggen. We wilden dingen alvast in gang zetten waarvan we zeker wisten dat we er geen spijt van zouden krijgen. Als je nu kijkt, is daar best discussie over mogelijk.'

Paas neemt een voorbeeld aan Rotterdam, waar het programma nu acht jaar loopt en de eerste successen zijn geboekt. Zo gaan cito-scores van kinderen in groep 8 omhoog en kiezen jongeren voor opleidingen met goede baankansen. 'Misschien moet ons programma iets Rotterdamser worden.'

De kritiek op de besteding van de 1,15 miljard euro komt niet alleen uit Rotterdam, ook - opvallend genoeg - uit het bestuur van het NPG zelf. Susan Top van het Groninger Gasberaad is lid van het bestuur en zei tijdens de talkshow het niet eens te zijn met de manier waarop de gelden nu worden verdeeld:

'Als het NPG zich uitsluitend gaat inzetten voor toekomstprojecten voor de economie, mis ik een stuk. Ik ben bang dat er een gat gaat vallen als bewoners de muren wel dichtgesmeerd krijgen, maar na jaren van achterstallig onderhoud hun huis niet kunnen aanpakken. Terwijl de buren een splinternieuwe woning hebben.'

Paas was hier niet van gediend. Als bestuurslid had Susan volgens hem eerder moeten aangeven dat ze het niet eens was met de programmakaders: 'Ik heb de tegenstem van Susan op dat punt niet gehoord. Dan gaat het je echt niet aan om daarna in een discussie-avond te zeggen dat je het eigenlijk heel anders wil.'

Daarop kwam een felle opmerking uit de zaal, voor een aanzienlijk deel gevuld met gedupeerden uit het aardbevingsgebied: 'Als meneer Paas nu meent mevrouw Top een beetje voor schut te zetten, dan kunt u gaan meneer Paas. Want dat accepteren wij niet langer.' Er klonk een luid applaus.

De commissaris liet weten dat de kaders onlangs zijn vastgesteld door de gemeenteraden en Provinciale Staten. 'Dat zijn allemaal volksvertegenwoordigers, en dat vind ik een belangrijk feit voor deze discussie.'

Paas deed ook een andere opvallende uitspraak tijdens de talkshow. Volgens de commissaris heeft het vorige kabinet in 2013 nog bewust veel gas laten winnen in Groningen. Ook heeft het tijd gewonnen door een reeks van veertien onderzoeken te starten. Het Staatstoezicht op de Mijnen had toen al gewaarschuwd voor de gevolgen ervan.

'De realiteit van dat moment was dat minister Dijsselbloem van Financiën moest letten op het EMU-saldo, dus elke euro was mooi meegenomen', zei Paas. 'Het was tegelijk heel prettig en mooi meegenomen dat het tijd verschafte. Daar zijn we daarna in Groningen erg cynisch van geworden.'