'Uitzendbureau als baas én huisbaas, dat kan echt niet'

Vakbondsman en NoordZaken-opiniemaker Bart Plaatje waarschuwt uitzenders in Groningen: zorg goed voor buitenlandse werknemers.

Het afgelopen jaar is er veel te doen geweest rond misstanden met arbeidsmigranten. Dat ging vooral over hun huisvesting. Daar was nog niet zoveel over bekend. Er kwamen wel eens gruwelijke misstanden naar buiten over een werkgever die zich als cowboy gedroeg. Maar hoe het echt zat dat wist natuurlijk alleen de werknemer in kwestie.

Dus moesten we die werkers organiseren. Met een team FNV-collega's gingen we daarom aan de slag. We gingen met nieuwe leden uit allerlei landen langs burgemeesters die niet bewust met hun vergunningen omgaan. We bezochten uitzendbazen die vanaf hun dure kantoren geen enkel gevoel voor verantwoordelijkheid toonden voor wat wij aantroffen in de panden en parken.

We zaten in het weekend op de eerste hulp met mensen die kind noch kraai hebben en die door niemand geholpen konden worden. We weerstonden bedreigingen en intimidaties toen we met werkers wilden praten. We werkten keihard zoals dat verwacht mag worden.

Wat hebben we ons verbaasd over de dapperheid van arbeidsmigranten. Ik denk aan de Spaanse Carlos Navarro, die me zei voordat hij zelf interviews gaf: 'Mijn verhaal moet de wereld in. Al het andere is mij door het uitzendbureau al afgenomen.'

Carlos en veel anderen konden hun verhaal doen. Tot aan minister Koolmees aan toe had ineens iedereen er zijn handen vol aan. Ik wil hier nogmaals de arbeidsmigranten aan het woord laten.

Aan de Poolse Marcin Radoszewski vroeg ik waarom hij denkt dat er zoveel mis gaat rondom huisvesting. 'Wat denk jezelf?', antwoordde Marcin. 'Met zes man in een huisje voor honderd euro per persoon per week. Na een jaar is het alleen nog maar winst, dan is alles wel afbetaald. Ze praten in termen van aantal bedden en niet in aantallen mensen.'

Aan de Spaanse Paulo Vasques vroeg ik of de grote uitzendbureaus netter omgaan met hun mensen dan de kleintjes. Paulo: 'Ga zelf eens op zo'n park van Randstad, OttoWorkforce, Inperson, Tempo-Team of anderen kijken. We worden als vee midden in de nacht gedropt op een plek waar je niemand kent. En als je kritiek uit ben je niet alleen je baan kwijt maar ook je huis. Dat gebeurt ook bij de grote jongens hoor.'

Aan de Poolse Aleksandra Michaelszewski vroeg ik of ze dan beter niet in Polen kan proberen een leven op te bouwen. Aleksandra: 'De verhaaltjes over stijgende lonen in Polen zijn propaganda voor politieke doeleinden. Armoede dwingt nu eenmaal. Daarom ben ik hier. Trouwens, de advertenties die Nederlandse bedrijven in Polen plaatsen beloven ons prachtige huisvesting met goede salarissen.'

Aan de Roemeense Sandu Pacurariu vroeg ik wat hij vond van het idee van de SP en ChristenUnie om het aantal arbeidsmigranten aan te pakken in Nederland. 'Jullie economie kan niet meer zonder ons en wij moeten wel vanwege armoede', schetste Sandu de kwestie.

'Zolang ze winst maken op onze huisvesting hoeven ze niemand goed te betalen. En zo houden de bedrijven met elkaar de lonen laag voor Nederlanders en arbeidsmigranten. Je moet de uitzendbureaus aanpakken en niet ons.'

Voor de FNV is nu wel duidelijk dat uitzendbazen geen huisbazen kunnen zijn. We kijken daarom op dit moment ook kritisch naar de huisvesting van buitenlandse werknemers in de scheepsbouw, in de Eemshaven en van bouwers van zonneparken.

Met acties in heel het land zullen arbeidsmigranten hun punt benadrukken. Ze zullen verbetering eisen. Want een scheiding van bed en werk is gewoon een kwestie van beschaving.