Dry January: 'Ik wilde er niet aan, maar na twee weken niet drinken voelde ik me écht fitter'

8 januari 2020, 19:34 • 7 minuten leestijd

Leek het aanvankelijk misschien nog een modegril, maar dankzij Dry January en IkPas raken meer en meer Groningers een maand lang geen alcohol aan. 'Jojo-effect? Mensen gaan in ieder geval niet méér drinken.'

Wat Dry January precies is? In kort bestek: een maand lang, in januari dus, geen alcohol drinken. Het fenomeen waaide ooit, in 2014, over vanuit Groot-Brittannië. Van 4.000 deelnemers in het beginjaar via 17.000 in 2016 doen tegenwoordig maar liefst 16 procent van de Britten mee aan een maandje zonder drank.

Ook Nederland is intussen fanatiek aangehaakt. Sinds 2016 vooral ook dankzij de campagne IkPas, een initiatief dat financieel mogelijk wordt gemaakt door het ministerie van Volksgezondheid. IkPas probeert mensen twee maal per jaar over te halen om 30 tot 40 dagen lang de alcohol te laten staan. Dit jaar valt één van die termijnen voor het eerst samen met Dry January.

Aan IkPas doen alle Nederlandse GGD's (26 in getal) en verslavingsinstellingen (10) mee. Het initiatief heeft deze maand, volgens de eigen site, 41.466 geregistreerde deelnemers, waaronder 1639 Groningers. 'Maar de meeste mensen melden zich niet aan, die doen gewoon mee', weet preventiemedewerker Rob Otten van Verslavingszorg Noord Nederland (VNN).

De Kamer van Koophandel (KvK) constateert bovendien een duidelijke trend waar het gaat om het ontwikkelen van een gezondere levensstijl: het aantal lifestylecoaches is de afgelopen vijf jaar namelijk verviervoudigd: van 382 in 2014 naar 1607 in 2019.

'Groningse cijfers hebben wij niet', reageert Otten, 'maar ook wij hebben de indruk dat steeds meer mensen meedoen. Dat merken we vooral aan de reacties die we krijgen. Er zijn vooral ook heel veel groepen en bedrijven die meedoen. Prima, want elkaar stimuleren werkt het beste. Al gaat het ons niet om de aantallen waarmee we kunnen schermen, hoor. Het gaat ons vooral om de aandacht.'

Volgens Otten moet IkPas dan ook vooral worden gezien als een bewustwordingscampagne. 'Pas op het moment dat je een aantal weken niet meer drinkt, word je je er bewust van. Al is het echt niet onze bedoeling om iedereen van de drank af te krijgen.'

De voordelen van niet drinken? Die lijken evident. In kort bestek: je slaapt beter, je valt af, je humeur gaat erop vooruit, het is beter voor de huid én - ook niet onbelangrijk - je bespaart geld.

Mijd vooral de plekken waarvan je vermoedt dat het mis zou kunnen gaan

Rob Otten, Preventiemedewerker Verslavingszorg

Echter, niet iedereen houdt het een maand zonder alcohol vol. 'Jammer, maar helemaal niet erg. Ook dat hoort erbij', zegt Otten. Of hij tips heeft om het wél vol te houden? Jazeker: 'Mijd vooral de plekken waarvan je vermoedt dat het mis zou kunnen gaan. En laat iedereen luidkeels weten dat je deze maand geen alcohol drinkt.'

Ook voor degenen die dat niet 'luidkeels' willen doen is een oplossing bedacht. Otten: 'Mensen kunnen een blauw polsbandje aanvragen. Daaraan is in één oogopslag te zien dat ze niet drinken. Dan zal een barkeeper ook niet gaan zeuren, zo van: 'Kom op, neem er eentje'. Bovendien levert zo'n bandje vast ook positieve reacties op. Goed dat je meedoet!'.'

8 van de 10 Nederlanders ouder dan 18 jaar drinkt wel eens alcohol, volgens het Trimbos Instituut. 1 op de 12 (8,2%) volwassen Nederlanders drinkt overmatig (cijfers 2018). Dat wil zeggen: zij drinken meer dan 14 (vrouwen) of 21 (mannen) glazen alcohol per week.
Het percentage van de volwassen bevolking dat geen alcohol drinkt of niet meer dan 1 glas per dag, is licht gestegen van 37,4% in 2014 naar 39,8% in 2018. Het percentage overmatige drinkers is licht gedaald van 9,9% in 2014 naar 8,2% in 2018.

Ook op de redactie van RTV Noord is een handjevol redacteuren dat zich in meer of mindere mate heeft gecommitteerd aan Dry January. Eén van hen is Monique Flinker, doorgaans niet echt een serieuze inneemster.

'Door de week drink ik sowieso niet', zegt ze. 'En in de weekeinden dat ik m'n zoontje heb drink ik evenmin. Blijven twee weekeinden over dat ik wel eens een wijntje neem. Nu dus niet, omdat ik wel eens wilde zien of ik het zou missen.'

Voor Flinker is het de eerste keer dat ze meedoet. Haar collega Eddy Zwerver heeft zich al voor de derde keer aangesloten. 'Ik vroeg me destijds af of ik het ook zou kunnen.' Hoeveel hij drinkt? 'Ik vind mezelf een redelijk bescheiden drinker. Een flesje wijn in het weekend gemiddeld, met soms nog een whiskytje of twee.'

Het maakt je vooral bewuster, je merkt dat drinken eigenlijk een automatisme is

Eddy Zwerver, deelnemer Dry January/IkPas

Het eerst weekend voelde wat onwennig voor Zwerver, maar daarna viel het hem reuze mee. 'Je wordt je vooral wat bewuster, je merkt dat drinken eigenlijk een automatisme is - zeker omdat het bij mij vaak gepaard gaat met lekker eten. Maar ik moet zeggen, en daar geloofde ik aanvankelijk niet in, dat ik me na een week of twee écht fitter voelde.'

Zwerver heeft zich niet ingeschreven bij IkPas. Zijn collega Stef Bandstra deed dat wel. 'Dus ik word nu kapot gespamd', grapt hij. 'Ze sturen dagelijks motiverende mailtjes. Hoeveel geld ik inmiddels bespaard heb, dan weer een interview met een wetenschapper die de voordelen benadrukt, of ze delen mee dat een derde van de missie er nu bijna opzit.'

Ook Bandstra, die normaliter zo'n acht glazen alcohol per week drinkt, ervaart vooral een bewustwordingsproces. 'Normaal staat er bij ons alcohol in de koelkast, en dat gaat dan open ook. Nu staat er niks meer in de koelkast, waardoor de verleiding weg is. Ik wilde eigenlijk antwoord op de vraag wanneer en waarom ik drink, en dat lukt op deze manier aardig.'

Erik Hogeboom lastte al vaker een alcoholloze maand in. Dat dat nu samenvalt met Dry January, is min of meer toeval. Alhoewel: 'Ik was de feestdagen behoorlijk zat, december hakte er behoorlijk in.'

Als je alles optelt, ben je zo drie tot vijf dagen per week aan het drinken

Erik Hogeboom, deelnemer Dry January/IkPas

Ga maar na, rekent hij voor: 'Als je alles optelt - van de voetbaltrainingen en -wedstrijden, vrijmibo's, bijeenkomsten, afspraken met vrienden tot aan borrels - ben je zo drie tot vijf avonden per week aan het drinken. Soms blijft het beperkt tot één biertje, maar vaak worden het er vijf of zes, als het niet meer is.'

De onthouding valt Hogeboom niet altijd mee. 'Vooral bij m'n vrienden. Bij hen merk ik dat de sociale druk toch best groot is om toch maar gewoon wél te drinken. 'Doe niet zo kinderachtig, drink gezellig mee', krijg je dan te horen.' De voordelen houden hem sterk: 'Een maandje niet drinken levert je zo één tot anderhalve kilo gewichtsverlies op.'

Dat Dry January ook in Nederland voet aan de grond heeft gekregen, wordt wel bewezen door het feit dat zélfs drankenhandels op hun site (potentiële) klanten proberen te vermurwen om mee te doen aan een maandje niet drinken.

Dry January is zeer de moeite waard om eens te proberen! Ga jij de uitdaging aan?

Drankenhandel Gall&Gall op z'n website

'Natuurlijk kan het nooit kwaad om een maandje niet te drinken', staat er op de site van bijvoorbeeld Gall & Gall te lezen. 'Veel deelnemers van Dry January zeggen positieve effecten te voelen van een maand geen alcohol (..) Kortom: Dry January is zeer de moeite waard om eens te proberen! Ga jij de uitdaging aan?'

Wat de Verslavingszorg Noord Nederland daarvan vindt? Otten: 'Prima hoor. Iedere promotie is meegenomen, óók als een slijter dat doet. Kijk, we laten ons niet door hun sponsoren, maar als ze Dry January willen uitdragen is dat natuurlijk prima.'

Met geluiden als 'minderen zou beter zijn dan een maand niet drinken' en 'een maand onthouding creëert jojo-gedrag', kan Otten niet zoveel.

'Iedere slok die minder wordt gedronken is toch meegenomen?', vindt hij. 'En al werkt het een jojo-effect in de hand: mensen gaan er in ieder geval niet méér door drinken. Kortom: een maand niet drinken is alleen maar positief. En het geldt zeker niet voor allemaal, maar we krijgen steeds vaker te horen dat heel veel mensen óók na januari structureel minder zijn gaan drinken.'