WhatsApp-oplichters proberen het steeds vaker: 'Creepy hoeveel ze van je weten'

Soms sloegen de oplichters met succes toe, zoals bij fotografe Bo Scheeringa. Veel vaker won de achterdocht het.

De werkwijze van de oplichters is in nagenoeg alle gevallen identiek. Het slachtoffer krijgt een appje van een 'bekende' - meestal een zoon of dochter - dat hij of zij een nieuw nummer heeft. Daarna volgen een paar casual vragen in de trant van 'Stoor ik je' en 'Alles goed verder?'.

Vervolgens probeert de oplichter tot zaken over te gaan. 'Je moet me even helpen, want ik heb een klein probleempje', lezen de ontvangers.

Linda de Munck uit Stad kan erover meepraten. Drie weken geleden kreeg haar vader een appberichtje van iemand die zich als zijn dochter voordeed, inclusief haar profielfoto.

'Die vroeg of mijn vader geld over wilde maken omdat ik zogenaamd een paar rekeningen moest betalen. De app voor internetbankieren zou een storing hebben.'

Omdat pa het niet vertrouwt, belt hij zijn dochter voor de zekerheid op. Die weet niet wat ze hoort.

'Ik dacht: wow, ik snap niks van deze situatie. Maar mijn vader stuurde screenshots door. Daar stond ook in dat mijn vriend niet kon helpen. Zijn naam werd ook gebruikt. Daardoor dacht mijn vader dat het echt was. Gelukkig belde hij wel gelijk. Door het taalgebruik vertrouwde hij het toch niet helemaal.'

Linda - die haar geld verdient als influencer op social media - weet haar weg op internet goed te vinden. Door op Instagram foto's en video's te delen, vergaarde ze al meer 40.000 volgers. Maar de keerzijde kent ze inmiddels ook.

'Ik was eerst verbaasd hoeveel de oplichter van me wist. Maar als je nagaat: veel zakenmensen hebben hun nummer online staan. Je kunt snel opzoeken wie mijn familie is en via social media zoek je zo op wie mijn vriend is. Dat zou iedereen kunnen doen.'

De gedachte dat haar foto nu in bezit is van een oplichter, vindt ze 'creepy'. Toch verandert dat haar werkwijze op social media niet.

'Iemand doet zich voor als mij, maar daar is niet zoveel aan te doen. Of ik moet mijn hele online bestaan schrappen. Maar dat kan niet, want het is mijn werk. Ik zorg er wel voor dat niet duidelijk is waar ik woon en publiceer nooit een telefoonnummer.'

'Maar dan nog. Als je me intensief volgt, kun je best veel over me te weten komen. Ik geloof dan maar in de goedheid van de mens. Soms wordt daar helaas misbruik van gemaakt.'

Ook Jenny Brands uit Hoogezand kreeg met een WhatsApp-oplichter te maken. Die deed zich voor als haar zwager, Fred.

'Hij had een vakantiefoto op Facebook gezet, waar ik op had gereageerd. Een paar dagen later kreeg ik een appje van hem. Zijn telefoon was in de wasmachine beland, dus hij had een nieuw nummer.'

Ook 'Fred' vraagt om geld om rekeningen te betalen. En snel ook, vertelt Jenny.

'Ik moest vóór vier uur twee rekeningen voor hem betalen. Het was op dat moment kwart over drie. Dit klopt niet, dacht ik.'

Ze gebruikt haar argwaan om 'Fred' een aantal controlevragen te stellen. Vragen waar alleen haar zwager een antwoord op zou weten. 'Die vragen kon hij niet beantwoorden.'

Jenny kapt het gesprek af, waarop alle berichten van 'Fred' prompt gewist worden. Jenny maakt een melding van het voorval bij de politie. Die adviseren haar om voorzichtig te zijn, 'maar kunnen verder niet veel betekenen'.

Ondanks haar ervaring is Jenny niet per se voorzichtiger geworden op internet. Dan zou de lol er voor haar gevoel gauw vanaf gaan op social media.

'Wat moet je doen? Ik zou beslist nooit zomaar een bedrag overmaken. Maar ik ga echt niet alles afschermen. Voorlopig nog niet, tenminste. Of ze moeten op een andere manier achter de schermen, iets van me kunnen ontfutselen.'

'Bel altijd eerst voordat je geld naar iemand overmaakt', is de tip die op Facebook het vaakst voorbij komt. En ook de controlevragen van Jenny doen het goed als afschrikmiddel tegen oplichting. Verder wordt aangeraden om zo min mogelijk gegevens openbaar op Facebook te zetten, om te voorkomen dat kwaadwillenden ermee aan de haal gaan.